گیت OR – به زبان ساده (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، با گیت‌های منطقی AND و NOT آشنا شدیم. در این آموزش، درباره گیت OR بحث خواهیم کرد. طبق تعریف، اگر یک «یا» (OR) چند ورودی یا رخداد «صحیح» رخ دهد، گیت OR یک خروجی «صحیح» تولید می‌کند. ترتیب رخ دادن این اتفاقات مهم نیست و تأثیری بر خروجی ندارد.

توصیف بولی یا منطقی یک گیت دیجیتال OR، جمع منطقی است که با علامت «+» نشان داده می‌شود: Q = A + B.

در جبر بولی، منطق OR از قانون جابه‌جایی تبعیت می‌کند و جابه‌جا کردن متغیرها تأثیری در خروجی آن نخواهد داشت. برای مثال، A + B = B + A.

گیت یا تابع منطقی OR، گاهی به نام «OR فراگیر» (Inclusive OR) نیز شناخته می‌شود، زیرا هنگامی خروجی صحیح است که حداقل یکی از ورودی‌ها - یک یا هر ۲ ورودی - صحیح باشند. به طور کلی می‌توان عمل گیت منطقی OR را با دو ورودی به صورت زیر بیان کرد:

اگر A یا B صحیح باشند، آن‌گاه Q صحیح است. 

گیت OR ترانزیستوری با دو ورودی

یک گیت OR ساده با دو ورودی که از سوئیچ‌های مقاومت-ترانزیستوی (RTL) ساخته شده، در شکل زیر نشان داده شده است.

همان‌طور که می‌بینیم، ورودی‌ها مستقیماً به بیس ترانزیستورها متصل شده‌اند. برای آنکه در Q خروجی داشته باشیم، حداقل یکی از ترانزیستورها باید اشباع (ON) باشد.

گیت‌های منطقی OR در مدارهای منطقی مورد استفاده قرار می‌گیرند و با استفاده از آن‌ها می‌توان توابع منطقی مورد نظر را ساخت. نماد و جدول درستی مربوط به گیت منطقی OR با دو ورودی به صورت زیر است.

نماد	جدول درستی
	Q	A	B
	0	0	0
	1	1	0
	1	0	1
	1	1	1
عبارت بولی: Q = A + B

برای گیت OR با سه ورودی نیز می‌توان جدول درستی زیر را تشکیل داد.

نماد	جدول درستی
	Q	A	B	C
	0	0	0	0
	1	1	0	0
	1	0	1	0
	1	1	1	0
	1	0	0	1
	1	1	0	1
	1	0	1	1
	1	1	1	1
عبارت بولی: Q = A + B + C

مشابه گیت AND، گیت OR نیز می‌تواند هر تعداد ورودی داشته باشد. البته گیت‌های OR موجود معمولاً ۲، ۳ یا ۴ ورودی دارند. برای داشتن ورودی‌های بیشتر، می‌توان گیت‌ها را به صورت آبشاری به یکدیگر متصل کرد.

برای مثال، شکل زیر یک گیت OR را با ۶ ورودی نشان می‌دهد.

عبارت بولی این گیت OR به صورت زیر است:‌

(Q = (A+B) + (C+D) + (E+F

به عبارت دیگر، می‌توان نوشت: A یا B یا C یا D یا E یا F عبارت Q‌ را نتیجه می‌دهد.

اگر تعداد ورودی‌های مورد نیاز فرد باشد، می‌توان هر ورودی بدون استفاده را با زمین کردن مستقیم از طریق یک مقاومت صفر یا LOW‌ قرار داد.

آی‌سی‌های رایج گیت منطقی OR به شرح زیر است:

• گیت‌های OR منطقی TTL:
  • 74LS32 با چهار گیت دو ورودی
• گیت‌های OR منطقی CMOS:
  • CD4071 با چهار گیت دو ورودی
  • CD407۵ با سه گیت سه ورودی
  • CD407۲ با دو گیت چهار ورودی

شمای یک گیت OR منطقی 7432 با چهار گیت دو ورودی به صورت زیر است.

اگر علاقه‌مند به یادگیری مباحث مشابه مطلب بالا هستید، آموزش‌هایی که در ادامه آمده‌اند نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

• آموزش مدارهای منطقی (طراحی دیجیتال)
• آموزش مدار منطقی (مرور – تست کنکور ارشد)
• تقویت کننده‌های الکترونیکی — مجموعه مقالات جامع وبلاگ فرادرس
• منطق دیجیتال — از صفر تا صد
• آموزش سیستم‌های باینری — مجموعه مقالات جامع وبلاگ فرادرس

^^