پنجره Syntax در SPSS — راهنمای کاربردی

C:\program files\ IBM \SPSS 24 \Samples \ English

در ادامه به بعضی از روش‌های دسترسی به پنجره Syntax در SPSS خواهیم پرداخت تا به این وسیله کدهای دستوری ثبت شوند و قابل اجرا باشند.

چسباندن کد دستوری به پنجره Syntax در SPSS

یکی از روش‌های معمول برای قرار دادن کدهای دستوری (بخصوص زمانی که آشنایی زیادی با نحوه کد نویسی در SPSS ندارید) استفاده از دکمه Paste در پنجره‌های مربوط به فرمان‌ها و دستورات تحلیل‌های SPSS‌ است. در اکثر پنجره‌هایی که پارامترهای تحلیل‌های آماری را از شما می‌گیرند، دکمه‌ای به نام Paste قرار دارد که به کمک آن می‌توانید کدهای مربوط به انجام آن عملیات را در پنجره Syntax قرار دهید.

برای مثال فرض کنید از مسیر زیر برای اجرای دستور ایجاد جدول فراوانی (Frequency Table) اقدام کرده‌ایم.

Analyze -> Descriptive statistics -> Frequencies

البته فهرست اصلی و فرعی برای دسترسی به این فرمان در تصویر ۲، فابل مشاهده است.

فرض کنید که فایل اطلاعاتی Bank.sav باز است و می‌توانید از متغیرهای آن استفاده کنید. متغیر جنسیت (gender) نیز برای ترسیم جدول و نمودار فراوانی مورد استفاده قرار گرفته است. گامی‌های مربوط به تنظیم پارامترهای این دستور در تصویر ۳ مشخص شده است.

• گام اول: انتخاب متغیر برای تحلیل (gender).
• گام دوم: فعال کردن دکمه Charts برای تعیین نوع نمودار.
• گام سوم: انتخاب نمودار میله‌ای (Bar Charts) برای ترسیم نمودار.
• گام چهارم: کلیک روی دکمه Continue برای بازگشت به پنجره قبلی.
• گام پنجم: کلیک روی دکمه Paste به منظور ورود کد دستوری این تحلیل و پارامترهای آن به پنجره Syntax در SPSS.

با انجام عملیات بالا، پنجره‌ای با نمادی خاص (که در گوشه بالای سمت چپ این پنجره دیده می‌شود) ظاهر شده که نمایانگر پنجره ویرایشگر کدها (Syntax Editor) است. کد دستوری برای ایجاد جدول و نمودار فراوانی را در تصویر ۴ مشاهده می‌کنید.

هر فرمان در این پنجره با اسم دستور به همراه پارامتر و تنظیمات آن ظاهر می‌شود. در انتهای هر فرمان نیز نقطه قرار گرفته تا نشان دهد دستورات لازم برای اجرای فرمان مربوطه به پایان رسیده است. همانطور که مشاهده می‌کنید، پارامترها با رنگ قرمز و تنظیمات اختیاری (Options) به رنگ سبز مشخص شده‌اند. همچنین اسامی متغیرها نیز به رنگ سیاه در کد دستوری پنجره Syntax در SPSS مشخص می‌شوند.

نکته: اگر در پنجره گفتگو، از دکمه OK استفاده کنید، بدون اینکه دستورات در پنجره Syntax قرار گیرند، دستورات اجرا شده و نتیجه در پنجره Output قرار خواهد گرفت.

اجرای کدهای دستوری پنجره Syntax در SPSS

برای اجرای کدهای دلخواه در محیط Syntax کافی است دستور یا دستورات مورد نظرتان را انتخاب، سپس با فشردن دکمه اجرا (که در تصویر زیر به خوبی مشخص شده است)، عملیات و محاسبات تحلیلی را اجرا نمایید. تصویر ۵، این مراحل را به نمایش گذاشته است.

نکته: درست به مانند پنجره خروجی SPSS، در کادر سمت راست، هر فرمان یا دستوری که به پنجره Syntax وارد کرده‌اید، به صورت یک فهرست نمایش داده شده، با انتخاب هر بخش از این فهرست، دستور و پارامترهای آن را به شکل کامل در کادر سمت راست مشاهده خواهید کرد.

استفاده روش‌های میانبر (Shortcuts) نیز برای انتخاب یا اجرای فرمان‌ها در پنجره Syntax در نظر گرفته شده که در فهرست زیر دیده می‌شوند.

• انتخاب دستوری که نشانگر روی آن قرار گرفته با فشردن کلید F2 از روی صفحه کلید.
• انتخاب همه دستورات در پنجره Syntax با کلیدهای ترکیبی Ctrl+A.
• اجرای دستورات انتخابی به کمک کلیدهای ترکیبی Ctrl+R.

نکته: منظور از کلید ترکیبی میانبر (Shortcut Key)، فشردن همزمان کلیدهای گفته شده است. برای مثال زمانی که می‌نویسیم Ctrl+A، به معنی آن است که همزمان با نگه داشتن کلید Ctrl، کلید A را هم یکبار فشار دهید. پس از رها کردن هر دو کلید، همه دستورات پنجره Syntax، انتخاب خواهند شد.

با اجرای فرمان مربوط به تصویر ۵، محاسبات انجام شده و نتیجه تحلیل (ایجاد جدول فراوانی و نمودار مربوطه) در پنجره خروجی (output) ظاهر می‌شود. تصویر ۶، نمایشی از خروجی و نتایج اجرای این فرمان را نشان می‌دهد.

ذخیره و بازیابی کدهای دستوری در پنجره Syntax

برای ثبت و ذخیره سازی فایل‌های مربوط به کدهای دستوری از فهرست File در پنجره Syntax، گزینه Save یا Save as را انتخاب کنید. پسوند فایل‌های دستوری در SPSS به شکل $$.sps$$ بوده ولی در واقعا یک فایل متنی محسوب می‌شوند که می‌توانید آن‌ها را در هر یک از برنامه‌های ویرایشگر متن، اصلاح یا تغییر دهید.

فیلم آموزش آماده سازی داده ها در اس پی اس اس SPSS برای تحلیل آماری در فرادرس

کلیک کنید

برای باز کردن فایل‌های دستوری SPSS کافی است از طرق پنجره ویرایشگر داده و فهرست File گزینه Open و سپس Syntax را انتخاب کرده، در پنجره ظاهر شده، محل و نام فایل دستوری را تعیین کنید.

• به کمک دکمه Paste در پنجره‌های مربوط به فرمان‌های محاسباتی SPSS.
• به کمک انجام عملیات کپی و چسباندن (Copy-Paste) دستورات از راهنما نرم‌افزار یا سایت‌های آموزشی.
• وارد کردن دستورات به صورت دستی به کمک صفحه کلید با حفظ قالب دستور و پارامترهای مناسب برای آن.

با توجه به شکل دستوری برای فرمان‌های SPSS، ممکن است ورود مستقیم آن‌ها کاری سخت به نظر برسد ولی با کمی سعی و تلاش می‌توانید چنین کاری را با سرعت و البته دقت مناسب انجام دهید. در ادامه مثال مربوط به محاسبه جدول فراوانی را به شکل کامل‌تر، توضیح داده و بخش‌های مختلف این فرمان که مربوط به پنجره Syntax در SPSS است را شرح می‌دهیم.

نوشتن یک فرمان با کدهای دستوری SPSS

کدهای دستوری زیر را برای فرمان Frequency در نظر بگیرید.

1FREQUENCIES VARIABLES=gender
2/BARCHART FREQ
3/ORDER=ANALYSIS.

فیلم آموزش تحلیل های رگرسیونی با اس پی اس اس SPSS در فرادرس

کلیک کنید

این فرمان را به شکل ساده‌تری نیز می‌توان نوشت تا در زمان صرفه‌جویی شده و شاید از پیچیدگی کدها کاسته شود. البته نتیجه هر دو این دستورات جدول فراوانی برای متغیر جنسبت به همراه نمودار میله‌ای است.

1frequencies gender
2/barchart.

چرا از کد Syntax در SPSS باید استفاده کرد؟

شاید یکی از روش‌های مناسب برای آموزش آمار، به کارگیری پنجره Syntax در SPSS باشد زیرا دقیقا دستور و پارامترهای آن قابل مشاهده هستند. در ادامه فهرستی از فواید استفاده از این پنجره را مشاهده می‌کنید.

• با توجه به کدهای نوشته شده (که البته به شکل خوانا و قابل فهم هستند) به خوبی متوجه می‌شوید که چه دستور و با چه پارامترهای در حال اجرا هستند.
• پیغام‌های خطا در محیط کدنویسی، روشن و واضح بوده و به راحتی کدهای نوشته شده ویرایش و قابل اجرا خواهند شد.
• سرعت انجام عملیات محاسباتی، با توجه به تلاشتان، افزایش یافته و نسبت به کار با فهرست دستورات، سریع‌تر عمل خواهید کرد.
• بعضی از دستورات و فرمان‌ها، فقط از طریق پنجره Syntax در SPSS قابل اجرا هستند.
• با استفاده از Syntax در بعضی از دستورات، تنظیمات و اختیارات بیشتری برای اجرا به کاربر ارائه می‌شود.

فرض کنید ۱۰ جدول و نمودار را برای متغیرهای مختلف به کمک اجرای دستورات توسط نوار فهرست، ترسیم کرده‌اید و ناگهان متوجه می‌شوید که یک یا بعضی از پارامترها را برای محاسبات در نظر نگرفته‌اید. در این وضعیت باید همه دستورات را مجدد از طریق نوار فهرست دستورات انجام دهید.

فیلم مجموعه آموزش اس پی اس اس SPSS – مقدماتی تا پیشرفته در فرادرس

کلیک کنید

در حالیکه اگر در محیط Syntax، کدنویسی کرده بودید، با تغییر کدها (که البته با سرعت بیشتری نسبت به نوار فهرست صورت می‌گیرد)، به راحتی عملیات اصلاح شده را اجرا و نتایج جدید را بدست خواهید آورد.

نکته قابل توجه در استفاده از Syntax، ایجاد فایل‌های دستوری است. فرض کنید عملیاتی را باید به صورت ماهانه روی فایل اطلاعاتی انجام دهید زیرا در آخر هر ماه گزارش آماری باید براساس داده‌های جدید صورت گیرد ولی هر بار همان دستور محاسبه فراوانی و رسم نمودار انجام و نتیجه تولید می‌شود. حال اگر این دستورات و پارامترهای آن را به صورت یک فایل دستوری در محیط Syntax ذخیره کرده باشید، در پایان هر ماه فقط کافی است این فایل را اجرا کرده و نتایج را براساس آخرین به روزرسانی اطلاعات انجام دهید. به این ترتیب هم در زمان صرفه‌جویی کرده‌اید و هم اینکه خطا در انتخاب پارامترها از بین رفته و گزارشات همگی یکدست و مشابه هم تولید خواهند شد.

خلاصه و جمع‌بندی

در این نوشتار با پنجره Syntax در SPSS آشنا شدید و نحوه اجرای کدهای نوشته شده در این پنجره را فرا گرفتید. در این بین با استفاده از یک فایل آموزشی، نحوه نوشتن کدها برای انجام تحلیل‌ها و فرامین SPSS را آموختید. همانطور که مشاهده کردید، استفاده از پنجره Syntax در SPSS فواید زیادی دارد، بطوری که افراد حرفه‌ای برای اجرای دستوارت از این محیط بهره می‌برند.