دوزیستان چگونه طبقه بندی شده اند؟ – آنچه باید بدانید


دوزیستان مهرهدارانی هستند که برای زنده ماندن به آب نیاز دارند، خونسرد هستند و زمانی را هم در خشکی و هم در آب میگذرانند. طبقه بندی دوزیستان بیش از ۶۰۰۰ گونه مختلف را در سراسر جهان پوشش میدهد، اما حدود ۹۰ درصد آنها قورباغه هستند. در بخش زیستشناسی علوم نهم در مورد طبقهبندی دوزیستان توضیح داده شده که این مقاله میتواند تکمیلکننده مباحث آن باشد. در این مقاله به بررسی ویژگیهای دوزیستان، نحوه طبقهبندی آنها و انواع آنها میپردازیم.
ویژگی های دوزیستان چیست؟
همه دوزیستان بخشی از زندگی خود را در آب و بخشی را در خشکی میگذرانند، به همین دلیل نام خود را «دوزیستان» (Amphibian) به دست آوردند که از یک کلمه یونانی به معنای زندگی دوگانه گرفته شده است. این حیوانات با آبشش به دنیا میآیند و در حالی که برخی از آنها با رشد دچار دگردیسی میشوند، برخی دیگر آبششها را برای تمام زندگی خود حفظ میکنند. طبقه بندی دوزیستان شامل انواع قورباغهها، وزغها، سمندرها و برهنهمارها هستند. همه دوزیستان میتوانند نفس بکشند و آب را از طریق پوست بسیار نازک خود جذب کنند.
دوزیستان همچنین دارای غدد پوستی خاصی هستند که پروتئینهای مفیدی تولید میکنند که برخی از این پروتئینها آب، اکسیژن و دی اکسید کربن را به داخل یا خارج حیوان منتقل میکنند. برخی دیگر از این پروتئینها با باکتریها یا عفونتهای قارچی مبارزه میکنند و حداقل یک پروتئین در هر گونه برای دفاع استفاده میشود. جانورانی مانند مارها و لاکپشتها دوزیست نبوده و جزو گروه خزندگان محسوب میشوند.

دوزیستان نسبت به سایر گروههای جانداران در طبیعت، بسیار بیشتر در معرض تهدید هستند. آنها به دلیل داشتن تخمهای متخلخل و پوست نیمهتراوا، مستعد خطرات محیطی هستند. هر تهدید بزرگی، از تغییرات آب و هوایی گرفته تا آلودگی و بیماری، دوزیستان را تحت تأثیر قرار داده و آنها را در معرض خطر جدی قرار داده میدهد. در ادامه برخی از مهمترین ویژگیهای دوزیستان را بررسی کردهایم.
- دوزیستان از مهرهداران هستند. هر دوزیست، صرف نظر از اندازه کوچکش در شروع زندگی، یک ستون فقرات دارد. این ستون فقرات به صورت غضروف شروع میشود و با تغییر سایر اندامها نیز تغییر میکند.
- دوزیستان خونسرد هستند. دوزیستان مانند خزندگان و ماهیها خونسرد هستند، به این معنی که دمای داخلی خود را با دمای اطراف خود مطابقت میدهد. این حیوانات با انجام این کار از آسیب محیط اطراف به بدنشان جلوگیری میکنند.
- اکثر دوزیستان گوشتخوار هستند. قورباغه یا سمندر معمولی ممکن است خود را درگیر خوردن طعمههای بزرگ نکنند، اما هر دوزیست یک گوشتخوار است. هر چیزی که میتوانند ببلعند اگر به اندازه کافی کوچک باشد به شام جانور تبدیل میشود. برخی از گونههای وزغ حتی موشها را میخورند.
- دوزیستان ریههای بدوی دارند. با توجه به تغییراتی که برای دوزیستان در طول دگردیسی رخ میدهد، ساختارهای تنفسی آنها نیز تغییر میکند. در مراحل قبل از بلوغ کامل ریهها باید در حالی که حیوان هنوز زیر آب است مانند آبشش عمل کنند. همچنین ویژگیهای فیزیکی آنها به دوزیستان اجازه میدهند که در بزرگسالی مستقیماً از طریق پوست تنفس کند.
- دوزیستان در آب و زمین زندگی میکند. هنگامی که دوزیستان متولد میشوند، زندگی خود را در آب آغاز میکنند. با این حال، تکامل طبیعی آنها باعث میشود که عمدتاً در خشکی زندگی کنند. چه در آب و چه در خشکی، این حیوانات باید محیطی مرطوب داشته باشند.
- لقاح خارجی تخمک دارند. وقتی نوبت به تولیدمثل میشود، باید گفت که دوزیستان قبل از آزاد کردن تخمهای شفاف با بافت ژلهای نیازی به جفتگیری ندارند. در عوض، تخمکهای آنها پس از بارور شدن تبدیل به تخم شده و آماده میشود. در طول دگردیسی، دوزیستان فراتر از این حالت رشد میکنند.
- در بزرگسالی چهار پا رشد میکند. در حالی که چند استثنا در دوزیستان وجود دارد، اکثر آنها دارای چهار پا هستند. دانشمندان بر این باورند که نیاز دوزیستان به زندگی در محیطهای مرطوب با توجه به تکامل آنها از ماهیهای بالهدار (که محیط زندگی آنها آب است) و ویژگیهای بدنی خاص آنها کاملا قابل توجیه است.

دوزیستان چگونه تنفس می کنند؟
بیشتر دوزیستان از طریق ریهها و پوست خود تنفس میکنند. پوست آنها باید مرطوب بماند تا اکسیژن را جذب کند، بنابراین برای مرطوب نگه داشتن پوست آنها مخاط ترشح میکنند (اگر خیلی خشک شوند، نمیتوانند نفس بکشند و میمیرند). اکسیژن جذب شده از طریق پوست آنها وارد رگهای خونی درست در سطح پوست میشود که اکسیژن را به بقیه بدن میرساند. گاهی اوقات بیش از یک چهارم اکسیژن مورد استفاده آنها مستقیماً از طریق پوست جذب میشود. قورباغهها و برخی از دوزیستان آبششهایی مانند ماهی دارند که از آن برای تنفس استفاده میکنند. تعداد کمی از دوزیستان وجود دارند که ریه ندارند و فقط از طریق پوست خود تنفس میکنند. برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد دستگاههای گوارش و تنفس دوزیستان میتوانید به فرادرس زیر مراجعه کنید.
آیا دوزیستان می توانند بو کنند؟
بله، دوزیستان میتوانند بو کنند. آنها دارای منافذ کوچکی در سقف دهان خود به نام ناریس داخلی هستند که رایحههای مختلف را مستقیماً وارد دهان خود میکنند. نارهای خارجی نیز به تنفس آنها کمک میکند، درست مانند بینی انسان. در برخی از گونهها، مانند بسیاری از سمندرها، آنها برای جفتگیری به نشانههای شیمیایی به نام فرومونها متکی هستند.
آیا دوزیستان دندان دارند؟
بله، بسیاری از دوزیستان دندان دارند. با این حال، آنها دندانهای مشابهی شبیه به دندان انسان ندارند. آنها دندانهایی به نام «وومرین» (Vomerine) دارند که فقط در فک بالا و فقط در قسمت جلوی دهان قرار دارند. از این دندانها برای نگه داشتن طعمه استفاده میشود و نه برای جویدن یا پاره کردن طعمه. دوزیستان طعمه خود را به طور کامل میبلعند، بنابراین نیازی به دندان برای جویدن ندارند. دندانهای جلویی دوزیستان را vomerine مینامند زیرا در استخوان صورت به نام vomer یافت میشوند.

آیا دوزیستان به خواب زمستانی می روند؟
بله، در طبقه بندی دوزیستان انواع زیادی هستند که به خواب زمستانی میروند. دوزیستان گرمای شدید را دوست ندارند. در طول ماههای سرد زمستان در مناطق غیر گرمسیری، بیشتر دوزیستان یا در گل و لای کف آب به خواب زمستانی رفته یا برای خواب زمستانی در زمین فرو میروند. برخی از دوزیستان در طول زمستان در شکافهای کندهها یا بین سنگها قرار میگیرند. آنها متابولیسم و ضربان قلب خود را کاهش میدهند و با ذخایر ذخیره شده بدن در طول زمستان زنده میمانند.
برخی از گونههای قورباغه وجود دارند که حتی میتوانند با حفظ سطح بالای گلوکز در خون خود که مانند ضدیخ عمل میکند، در دمای انجماد زنده بمانند. برخی از قورباغهها در واقع مانند بادکنک یخ میبندند، اما خون و اندامهای حیاتی آنها یخ نمیزند. قلب میتواند از تپش باز بماند و قورباغه میتواند نفس خود را متوقف کند، اما وقتی یخ آب شد، هنوز زنده خواهد بود.
تولید مثل و رشد دوزیستان چگونه است؟
دوزیستان با لقاح خارجی یا داخلی تولید مثل میکنند. آنها به روشهای مختلف جفت را جذب میکنند. به عنوان مثال، قورقور قورباغهها صدای جفتگیری آنهاست. هر گونه قورباغه روش خاص خود را برای جفتگیری از طریق صدا دارد که سایر اعضای گونه آن را میشناسند. بیشتر سمندرها از حس بویایی خود برای یافتن جفت استفاده میکنند. نرها بوی شیمیایی تولید میکنند که مادههای گونه را به خود جذب میکند.
تخم دوزیستان
برخلاف سایر مهرهداران و چهارپایان (خزندگان، پرندگان و پستانداران)، دوزیستان تخم آمنیوتیک تولید نمیکنند. بنابراین، آنها باید تخمهای خود را در آب بگذارند تا خشک نشوند. تخمهای آنها معمولاً مانند تخمهای قورباغهای که در شکل زیر نشان داده شده است، در یک ماده ژلهمانند پوشیده شده است. ژله به مرطوب نگه داشتن تخمها کمک میکند و آنها را از شکارچیان محافظت میکند.

دوزیستان معمولاً تعداد زیادی تخم میگذارند. اغلب، بسیاری از بزرگسالان به طور همزمان در یک مکان تخم میگذارند. این کمک میکند تا اطمینان حاصل شود که تخمکها بارور میشوند و حداقل برخی از جنینها زنده میمانند. پس از تخمگذاری، بیشتر دوزیستان با بیرون آمدن از تخم کار پرورش و رشد را بدون کمک والدین خود انجام میدهند.
لارو دوزیستان
اکثر گونههای دوزیستان از مرحله لاروی عبور میکنند که بسیار متفاوت از شکل بالغ است، همانطور که لارو قورباغه را در شکل زیر میبینید. مرحله اولیه لارو یا قورباغه شبیه ماهی است. فاقد پا و دم بلندی است که از آن برای شنا استفاده میکند. قورباغه همچنین دارای آبششهایی برای جذب اکسیژن از آب است. همانطور که لارو دگردیسی میکند، پاها رشد میکند، دم خود را از دست داده و ششها را توسعه میدهد. این تغییرات آن را برای زندگی در خشکی به عنوان یک قورباغه بالغ آماده میکند.

آیا همه دوزیستان سمی هستند؟
خیر، فقط برخی از گونههای دوزیستان سمی هستند. معمولاً رنگ آنها روشن است و رنگ بدن به شکارچیان در مورد ماهیت سمی خود هشدار میدهند. بیشتر دوزیستان مواد شیمیایی را از پوست خود ترشح میکنند تا طعم آنها را برای شکارچیان بد کند یا کار با آنها را دشوار کند. این ترشحات میتوانند لغزنده باشند یا برای پوست، چسبناک و تحریککننده باشند.
دوزیستان چه می خورند؟
دوزیستان تقریباً هر چیزی زندهای را که در دهانشان جا شود میخورند. این شامل حشرات، رابها، حلزونها، سایر قورباغهها، عنکبوتها، کرمها، موشها یا حتی پرندگان و خفاشها (اگر قورباغه به اندازه کافی بزرگ باشد و پرنده یا خفاش به اندازه کافی کوچک باشد) میشود. تعداد کمی از گونهها فقط یک غذای خاص میخورند، مانند برخی از قورباغههای کوچکتر که ممکن است در خوردن مورچهها یا موریانهها تخصص داشته باشند. برخی از قورباغهها یا وزغهای حریص مانند وزغ نیشکر به خوردن غذاهای غیر زنده مانند غذای سگ یا گربه معروف شدهاند. در طبقه بندی دوزیستان و بررسیهای رفتاری آنها مشخص شده که آنها انواع گونههای آبزی، حشرات، سایر دوزیستان از جمله قورباغه، ماهی و موجودات آبزی کوچک را میخورند. تنها یک گونه قورباغه شناخته شده است که در واقع گیاهخوار است و آن قورباغه درختی برزیلی بوده که میوه و توت میخورد.

دوزیستان از کجا آمده اند؟
در طبقه بندی دوزیستان به طور کلی، آنها به عنوان اولین مهرهداران زمینی در نظر گرفته میشوند و گمان میرود که از اجداد ماهیان باشند. اولین رکورد از حیوانات شبیه دوزیستان در فسیلها مربوط به ۳۶۰ تا ۳۹۰ میلیون سال پیش و در دوره دونین است. عموماً فرض بر این است که دوزیستان اولین حیوانات چهارپایی هستند که دارای ریه و اندام هستند و توانایی راه رفتن در خشکی را در دوره کربونیفر به وجود آورده اند. چنین ویژگی به آنها اجازه میداد تا از رقابت و شکار آبی اجتناب کنند و در عین حال اجازه سفر از یک منبع آبی به منبع آبی دیگر را میداد. به عنوان یک گروه، دوزیستان تقریباً ۷۵ میلیون سال جانوران زمینی غالب بودند.
در طبقه بندی دوزیستان انواع باستانی آنها معمولاً بزرگتر از دوزیستان امروزی، با دندانهای حجیم و برخی با پوست فلسدار در نظر گرفته میشدند. قدیمیترین فسیلهایی که سمندرها، سیسیلینها و قورباغهها در نظر گرفته میشوند مربوط به دوره ژوراسیک (۱۹۰ تا ۱۶۰ میلیون سال پیش) است. رابطه خاص بین سه راسته دوزیستان موجود (anurans، caudates و gymnophionas) یکی از بحثهای بزرگ در تکامل مهرهداران را نشان میدهد. هیچ توافق عمومی پذیرفته شدهای در مورد روابط فیلوژنتیکی بین این سه راسته وجود ندارد.

در طبقه بندی دوزیستان یک فرضیه این است که سمندرها نزدیکترین خویشاوندان زنده قورباغهها هستند و اینها کمتر به سسیلیان مربوط میشوند. این توسط مطالعات مورفولوژیکی و دیرینهشناسی نمونههای زنده و فسیلی و برخی تحلیلهای فیلوژنتیکی دادههای rRNA میتوکندریایی پشتیبانی میشود. فرضیه دوم این است که سمندرها گروه نزدیک به سسیلیان هستند و کمتر به قورباغهها مربوط میشوند. این توسط مطالعات مولکولی و برخی شواهد مورفولوژیکی پشتیبانی میشود. سوابق کم فسیلی، به ویژه سسیلیان که نمایندگان فسیلی کمی دارند و همچنین درجه بالایی از تخصص تشریحی گونههای دوزیستان به دشواری در ایجاد روابط فیلوژنتیک کمک میکند.
طبقه بندی دوزیستان چگونه است؟
اصطلاح دوزیستان در ابتدا به عنوان یک صفت کلی برای حیواناتی که میتوانستند در خشکی یا در آب زندگی کنند، از جمله فوک و سمور استفاده میشد. به طور سنتی، رده دوزیست شامل تمام مهرهداران چهارپایی میشود که آمنیوت نیستند. آمنیوتها یا مشیمه داران، حیواناتی هستند که در آنها جنین داخل کیسه مشیمهای جفت و مایعات موجود در آن غوطهور است. به هر جانوری که دارای پرده آمنیون است آمنیوت گفته میشود. دوزیستان در گستردهترین معنای آن به سه زیر طبقه تقسیم میشد که دو طبقه از آنها منقرض شدهاند:
- زیر کلاس Lepospondyli (گروه کوچک پالئوزوئیک، که بیشتر از Lissamphibia با آمنیوتها مرتبط هستند) که اکنون منقرض شدهاند.
- زیر کلاس Temnospondyli (در دوره پالئوزوئیک و مزوزوئیک اولیه متنوع بودند) که اکنون منقرض شدهاند.
- زیر کلاس Lissamphibia (همه دوزیستان مدرن، از جمله قورباغه، وزغ، سمندر، نیوت و سسیلیان) که در حال حاضر وجود دارند و به سه زیر گروه تقسیم میشوند.
سه راسته در زیر کلاس Lissamphibia شناسایی میشوند که اساس ویژگیهای ظاهری و رفتاری دستهبندی شده و شامل موارد زیر هستند و طبقه بندی دوزیستان امروزی را تشکیل میدهند:
- قورباغهها و وزغها. راسته بیدمها یا «آنورا» (Anura) یا Salientia
- سمندرها و نیوتها. راسته دمداران یا «کاداتا» (Caudata) یا Urodela (سمندر، نیوت، سگ گلی، آژیر و آمفیوما)
- برهنهمارها یا سیسیلینها. (Gymnophiona) یا Apoda (caecilians)
انواع دوزیستان
کلمه «دوزیستان» (amphibian) یک کلمه یونانی است. این ترکیبی از (amphi) به معنای «هر دو نوع» و کلمه «bian» به معنای زندگی است. ترجمه کلمه amphibian «از هر دو نوع زندگی» خواهد بود. این تعریف به این واقعیت اشاره دارد که بیشتر دوزیستان در دو مرحله مختلف در دو محیط مختلف آب و خشکی (به عنوان مثال ابتدا به عنوان قورباغه نارس آبی و سپس به عنوان قورباغه بالغ زمینی) زندگی میکنند. این برای بسیاری از گونهها صادق است، اما بسیاری از دوزیستان هستند که از این استراتژی زندگی پیروی نمیکنند.
برخی سمندرها مرحله لاروی آبی ندارند. برخی از دوزیستان کاملاً آبزی هستند و از طریق دگردیسی به بالغ (axolotls) نمیروند. در ادامه انواع ۳ گروهی که در حال حاضر در طبقه بندی دوزیستان جای میگیرند را بررسی میکنیم.
قورباغه ها و وزغ ها چه هستند؟
اگرچه در واقع تفاوت کمی بین وزغ و قورباغه وجود دارد، قورباغهها دارای پوست مرطوب هستند، در حالی که وزغها دارای پوست خشک و ناهموار هستند. قورباغهها و وزغها در طبقه بندی دوزیستان از راسته بیدمها یا آنورا هستند. از نظر طبقهبندی، در واقع تفاوت زیادی بین قورباغه و وزغ وجود ندارد. قورباغهها اغلب دارای پاهای بلندی هستند که برای پریدن مناسب است، دارای پوستی صاف و مرطوب بوده و پدهای مخصوصی روی انگشتان پا دارند که به آنها در بالا رفتن کمک میکند. وزغها با پاهای کوتاهتر سنگینتر هستند و معمولاً پوست خشکتری دارند و اغلب با برجستگیهای زگیلدار ظاهر میشوند. قورباغهها بیشتر از وزغها در آب یا نزدیک آن زندگی میکنند.

قورباغهها در بسیاری از مناطق جهان، از مناطق استوایی گرفته تا مناطق قطبی، یافت میشوند، اما بیشتر گونهها در جنگلهای بارانی استوایی متشکل از بیش از ۵۰۰۰ گونه (حدود ۸۸ درصد از گونههای دوزیستان قورباغه هستند) یافت میشوند و از متنوعترین گروههای مهرهداران هستند. اندازه قورباغهها از کمتر از ۲ سانتیمتر در گونههای برزیلی و کوبایی تا قورباغه جالوت کامرون با طول بیش از ۳۳ سانتیمتر که میتواند تا ۳/۵ کیلوگرم وزن داشته باشد، متغیر است. یعنی ۳۳ سانتیمتر از بینی تا پشت بدن بدون احتساب طول پاها. حتی بزرگترین قورباغهها به طور قابل توجهی کوچکتر از خزندگان معمولی هستند.
ویژگی های قورباغه ها و وزغ ها
قورباغههای بالغ با پاهای عقبی بلند، بدن کوتاه، قسمتهای انگشت مانند تاردار و نداشتن دم مشخص میشوند. آنها همچنین مانند همه چهارپایان به جز پرندگان و پستانداران دارای قلب سه حفرهای هستند. اکثر قورباغهها بخشی از زمان را در آب و بخشی از زمان را در خشکی زندگی میکنند. آنها با پریدن یا بالا رفتن به راحتی در خشکی حرکت میکنند. قورباغهها برای تبدیل شدن به جهندههای بزرگ، پاهای عقبی بلند و استخوانهای مچ پا بلند ایجاد کردند. آنها همچنین دارای یک ستون فقرات کوتاه با تنها ده مهره هستند. پوست قورباغه و وزغ به صورت شل روی بدن آویزان است و بافت پوست میتواند صاف، زگیلدار یا تا خورده باشد.
قورباغهها و وزغها روی پوست خود خز، پر یا فلس ندارند. در عوض، آنها دارای یک لایه پوست مرطوب و نفوذپذیر هستند که با غدد مخاطی پوشیده شده است. پوست خاص این جانوران به آنها این امکان را میدهد که علاوه بر استفاده از ریه، از طریق پوست خود نیز تنفس کنند. آنها در شرایط خشک در برابر از دست دادن آب از طریق پوست آسیبپذیر هستند، به همین دلیل است که آنها باید در نزدیکی آب یا در محیطهای مرطوب زندگی کنند. لایه نازک مخاطی پوست را مرطوب نگه میدارد.

قورباغهها برای زندگی در خشکی و آب دارای سه لایه پلک هستند: یکی از آنها برای محافظت از چشمها در زیر آب و دو پرده دیگر به آنها اجازه میدهد در خشکی ببینند. قورباغهها همچنین دارای تمپانوم هستند که مانند یک گوش ساده عمل میکند. آنها در هر طرف سر یافت میشوند. در برخی از گونهها، تمپان با پوست پوشیده شده است.
قورباغه ها چگونه تولید مثل می کنند؟
قورباغهها معمولاً تخمهای خود را در گودالها، برکهها یا دریاچهها می گذارند. لاروها یا قورباغههای نابالغ آنها آبشش و دم دارند، اما پا ندارند و نیاز به زندگی در آب دارند. آنها کاملاً شبیه ماهی هستند. قورباغههای نارس در آب به قورباغههای بالغ تبدیل میشوند. در طی این دگرگونی، آنها ریهها را توسعه داده، دم خود را از دست داده و چهار پای خود را تشکیل میدهند. ممکن است صدای نرها را بشنوید که برای جفتگیری و آمیزش با مادهها از طریق آواز خواندن (صدای قورباغه) آنها را به سمت خود جذب میکنند.
تولید صدای قورباغه میتواند در طول روز یا شب رخ دهد. هر گونه قورباغه صدای متفاوتی دارد که برای جذب جفت و هشدار دادن به رقبا استفاده میشود. وقتی یک ماده، نری را انتخاب میکند که صدایش را دوست دارد، نر او را گرفته و به پشت و اطراف شکمش فشار میدهد. این باعث میشود که ماده تخمهای خود را آزاد کند. سپس نر تخمها را بارور میکند و در برخی گونهها از آنها محافظت میکند.

قورباغه ها و وزغ ها چگونه غذا می خورند؟
قورباغههای بالغ گوشتخوار هستند و بیشتر حشرات، عنکبوتها، رابها و کرمها را میخورند. گونههای بزرگتر موشها، پرندگان و حتی سایر خزندگان کوچک و دوزیستان را میخورند. قورباغهها روی فک پایین خود دندان ندارند، بنابراین معمولا غذای خود را به طور کامل میبلعند. برخی از قورباغهها دندانهایی در فک بالایی دارند که برای نگه داشتن طعمه در جای خود استفاده میشود. قورباغهها و وزغها مسئول کنترل بخش بزرگی از جمعیت حشرات جهان هستند. آنها این حشرات را با استفاده از زبان دراز خود میگیرند. زبان قورباغه تقریباً یک سوم طول بدن قورباغه است، اگرچه آنها میتوانند حتی طولانیتر نیز رشد کنند.
طول زبان آنها به راحتی در یک قورباغه بالغ به ۳۰ سانتیمتر میرسد. زبان قورباغه مانند انسان نیست و به جلوی دهان آنها چسبیده است نه در عقب. آنها در لحظه برخورد دقیق با غذا یک ماده چسبنده آزاد میکنند. زمانی که قورباغه حشرهای را می گیرد، زبان چسبنده خود را از دهانش بیرون میاندازد و آن را دور شکارش میپیچد. سپس زبان قورباغه برمیگردد و غذا را به گلویش میاندازد. این تقریباً به سرعت یک چشمک زدن اتفاق میافتد.
سمندرها و نیوت ها چه هستند؟
ممکن است آن را با مارمولک اشتباه گرفته باشید، اما مارمولکها با سمندر بسیار متفاوت هستند. سمندرها پوست مرطوب دارند، در حالی که مارمولکها پوستههای خشکی دارند. علاوه بر این، مارمولکها تمام زندگی خود را در خشکی میگذرانند. سمندرها باید در آب تکثیر شوند. سمندرها با اندام باریک، پاهای کوتاه و دم بلند مشخص میشوند. آنها بیشتر به سسیلیانها، دوزیستان بدون پا که کمتر شناخته شده اند، مرتبط هستند. بیشتر حیوانات در راسته سمندر شبیه تلاقی بین مارمولک و قورباغه هستند. آنها پوستی مرطوب و صاف مانند قورباغه و دمهای بلند مانند مارمولک دارند.

سمندرها در اکثر زیستگاههای مرطوب یا خشک نیمکره شمالی پیدا شده، اما در جنوب خط استوا نیز یافت میشوند. آنها در تمام قارهها به جز قطب جنوب و استرالیا زندگی میکنند. سمندرها در آب یا نزدیک آب یا روی زمین مرطوب و اغلب در باتلاق زندگی میکنند. برخی از گونهها بیشتر عمر خود را در آب زندگی میکنند، برخی تمام عمر بالغ خود را در خشکی و برخی در هر دو زیستگاه زندگی میکنند. برخی سمندرها در غارها زندگی میکنند.
سمندرها چه می خورند؟
در طبقه بندی دوزیستان انواع سمندرها دارای پوست رنگپریده و چشمان کمرنگی هستند زیرا با زندگی در تاریکی کامل در حوضچههای آب زیرزمینی سازگار شدهاند. چشمهای کوچک شده مشابه سایر ارگانیسمهایی است که در غارها یا زیر زمین زندگی میکنند. سمندرها گوشتخوار هستند و فقط حیوانات دیگر را میخورند نه گیاهان را. آنها تقریباً هر حیوان کوچکتری مانند کرم، صدپا، جیرجیرک، عنکبوت و راب را میخورند. برخی حتی بیمهرگان کوچک را میخورند. در نهایت، سمندرها این توانایی را دارند که اندامهای از دسترفته و همچنین سایر اعضای بدن را رشد دهند. این فرآیند به عنوان بازسازی شناخته میشود.
سمندرها روشهایی را برای خورده نشدن توسط شکارچیان ابداع کرده اند. بیشتر سمندرها پوستی سمی و رنگارنگ دارند. رنگ پررنگ به شکارچیان میگوید سمندر را نخورند. بسیاری از سمندرها غدههایی در پشت گردن یا دم دارند که مایعی سمی یا بدمزه از خود خارج میکنند. برخی از گونهها حتی میتوانند دم خود را در طول حمله بریزند و بعداً دم جدیدی رشد دهند. برخی سمندرها بر روی پاهای خود میایستند و دم خود را تکان میدهند تا خطر را بترسانند. یک سمندر خاص، نیوت آجدار، دارای نوک دندههای سوزنی است. میتواند ماهیچههایش را فشار دهد تا نوک دندهها در پوستش نفوذ کند و به داخل دشمنش نفوذ کند و به شکارچی بگوید که دور بماند، این ویژگی در میان قلمرو حیوانات، منحصر به فرد است.

سمندرها چگونه نفس می کشند؟
سمندرهای مختلف به روشهای مختلف تنفس میکنند. در آنهایی که آبشش دارند، با عبور آب از روی شکافهای آبشش، تنفس از طریق آبششها انجام میشود. سیرنها آبششهای خود را در تمام طول زندگی نگه میدارند، که به آنها اجازه میدهد زیر آب نفس بکشند. گونههایی که در خشکی زندگی میکنند با افزایش سن آبششهای خود را از دست میدهند. این سمندرها ریههایی را ایجاد میکنند که دقیقاً مانند تنفس در پستانداران در تنفس استفاده میشود. سمندرهای زمینی دیگر ریه یا آبشش ندارند. به اینها سمندرهای بدون ریه میگویند. در عوض، آنها از طریق پوست خود نفس میکشند یا گازها را مبادله میکنند. این امر مستلزم آن است که رگهای خونی مبادلهکننده گازها در سراسر پوست پخش شوند.
سمندرها چقدر بزرگ هستند؟
سمندرها عموما کوچک هستند. با این حال، برخی از آنها مانند سمندر گل و لای آمریکای شمالی میتوانند به ۳۰ سانتیمتر یا بیشتر برسند. در ژاپن و چین، سمندر غول پیکر به یک متر و ۸۰ سانتیمتر و وزن ۳۰ کیلوگرم میرسد. سمندرها متعلق به یک گروه تقریباً ۵۰۰ گونهای در طبقه بندی دوزیستان هستند. راسته ارودلا که شامل سمندر و نیوت است به سه زیردسته شامل موارد زیر تقسیم میشود:
- سمندرهای غول پیکر، از جمله سمندرهای جهنمی و سمندرهای آسیایی.
- سمندرهای پیشرفته، از جمله سمندرهای بدون ریه، انواع گلی و نیوت. نیوتها سمندرهایی هستند که بیشتر سال را در خشکی زندگی میکنند.
- سیرنها، سیرنها سمندرهایی هستند که دارای ریه و همچنین آبشش هستند و هرگز فراتر از مرحله لاروی رشد نمیکنند.
سیرنها فقط دو پا دارند، اما سایر گونههای سمندر در بزرگسالی دارای چهار پا هستند و انگشتان گوشتی در انتهای هر پا وجود دارد. پاهای سمندرهای چهارپا به قدری کوتاه است که در حین راه رفتن حیوان، شکم سمندر روی زمین کشیده میشود. سیرنها دارای دمهای بلند، محکم و صاف هستند و همه این موارد به آنها کمک میکند که مانند ماهی شنا کنند و دم آن از این طرف به طرف دیگر حرکت میکند.

برهنه مارها یا سیسیلین ها
«سیسیلینها» (Caecilians) ممکن است شبیه کرم یا مار باشند، اما این موجودات دراز و کشیده متعلق به گروهی از طبقه بندی دوزیستان بیپا هستند. نزدیک به ۲۰۰ گونه سسیلین شناخته شده برای علم وجود دارد که انواع مختلفی از Idiocranium russell به طول ۱۰ سانتیمتر در کامرون تا غول تقریباً ۱ متر و نیمی معروف به Caecilia thompsoni در کلمبیا را شامل میشوند. آنها دست و پا ندارند و گاهی اوقات تشخیص اینکه کدام انتهای سر و کدام دم سخت است. پوست براق آنها با چینهای پوستی به نام آنولی حلقه شده است. سیسیلینها معمولا در رنگهای خاکستری، قهوهای، سیاه، نارنجی یا زرد هستند. برخی از آنها دارای فلسهای ریز و ماهیمانند در داخل حلقه هستند.
اکثریت این گروه از دوزیستان کرم مانند و بدون اندام در زیر زمین در مناطق گرمسیری مرطوب در سراسر جهان زندگی میکنند. Caecilians در مناطق گرمسیری در سراسر جهان یافت میشوند. از ۱۰ خانواده شناخته شده، ۵ خانواده در قاره آمریکا هستند، در حالی که در آفریقا و آسیا هر کدام دارای ۳ خانواده هستند. کیسیلیانها در اندونزی، سریلانکا، فیلیپین و سیشل نیز یافت میشوند.

برهنه مارها چگونه تولید مثل می کنند؟
اطلاعات در مورد الگوهای تولیدمثلی سالانه در بین سسیلیان محدود است. به نظر میرسد دوره تولید مثل برخی از ایکتیوفیدهای آسیایی فصلی یا حداقل بدون محدودیت فصلی است. حداقل یک گونه، Ichthyophis glutinossus در سریلانکا، تنها در طول فصل بارانی جفتگیری میکند. مادههای گونههای زندهزا یک چرخه تولید مثل دوسالانه دارند. درموفیس مکزیکانوس زندهزا در گواتمالا در اوایل فصل بارندگی جفتگیری میکند و بارداری آن یک سال طول میکشد. اعتقاد بر این است که تمام سسیلینها دارای لقاح داخلی هستند. این با استفاده از فالودئوم، یک اندام جفتکننده در نرها که از دیواره کلوآک اصلاحشده به دست میآید.
تخمهای همه اعضای خانوادههای Ichthyophiidae و Rhinatrematidae در گودالهایی در گل و لای نزدیک به آب گذاشته میشود. مادهها مراقب آنها هستند و ممکن است تا ۵۴ تخم را نگه دارند. پس از خروج از تخم، لاروها از لانهها خارج میشوند تا خانههای خود را در حوضها و جویبارها بسازند. برخی از سسیلیانها تخمها را در خشکی میگذارند و در گونههای مختلف این تخمها به صورت لارو یا بالغ کوچک بیرون میآیند.
سه خانواده دارای گونههای زندهزا هستند که معمولاً بیش از چهار نوزاد در یک زمان در آنها متولد نمیشوند. تیفلونکتیدهای آبزی زندهزا هستند و لارو تولید میکنند. جنین سسیلین به محض اینکه ذخایر ناچیز زردهاش تمام شود از غشای تخم بیرون میآید، از دندانهای شیری خود که برای خراش دادن مناسب است برای به دست آوردن ترشحات و بافتهای اپیتلیال از پوشش مجرای تخمک استفاده میکند.

برهنه مارها چه می خورند؟
رژیم غذایی سسیلیانهای زمینی عمدتاً کرم خاکی و سایر طعمههای نرم بدن است. اعتقاد بر این است که سسیلیانهای زمینی که روی زمین یا در گودالهای زیرزمینی تغذیه میکنند، معدن خود را با استفاده از یک شاخک شیمیایی در هر طرف سر پیدا میکنند. آنها طعمههای خود را با دندانهای قدرتمند خود میگیرند، میجوند و قورت میدهند. سسیلیانهای آبزی، تیفلونکتیدها، ماهیها، مارماهیها و بیمهرگان آبزی را شکار میکنند.