فرادرسآشنایی با قالب‌گیری بادی و چرخشی
قالب‌گیری بادی فرایندی است که در تولید قطعات پلاستیکی توخالی مانند بطری‌ها به کار می‌رود.
قالب‌گیری بادی (Blow moulding)
اصول عمل‌کرد قالب‌گیری بادی
در فرایند قالب‌گیری بادی، یک «تیوب» (tube) اکسترود شونده با دمای بالا میان دو قالب باز قرار می‌گیرد. این لوله «پاریسون» (parison) نامیده می‌شود. شیرهای هر دو قالب به یکدیگر به قدری نزدیک می‌گردند که قالب‌ها تیوب را احاطه کنند.
قسمت انتهایی پایین پاریسون آب‌بندی می‌گردد. پلاستیک مذاب با کمک هوای فشرده وارد قالب می‌شود. با بسته‌شدن قالب‌ها، قسمت پایینی پاریسون جوش می‌خورد. فشار هوا در این فرایند از حدود 0.7 تا ۱۰ بار متغیر است. این فشار لوله را به سمت دیواره‌های قالب هل می‌دهد. سپس ماده‌ی مورد استفاده در قالب تا دمای اتاق خنک و قالب باز می‌شود. روش قالب‌گیری بادی را می‌توان با عملیات دستی ساده تا فراین‌دهای پیچیده‌ی خودکار انجام داد. روش‌های مختلفی از فرآیند قالب‌گیری بادی در صنعت شامل موارد زیر وجود دارد:
- «قالب‌گیری بادی تزریقی» (Injection blow moulding)
- «قالب‌گیری بادی اکستروژن» (Extrusion blow moulding)
- «قالب‌گیری بادی چندلایه» (Multilayer blow moulding)
در قالب‌گیری بادی چندلایه، به طور کلی از یک ساختار چندلایه استفاده می‌شود. از نمونه کاربردهای معمول برای این نوع قالب‌گیری بادی می‌توان به تولید بسته‌بندی ظروف پلاستیکی برای مواد غذایی و نوشیدنی اشاره کرد.
کاربرد قالب‌گیری بادی
قالب‌گیری بادی در ساخت بطری‌های پلاستیکی و اسباب‌بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ظروف توخالی تنها با این فرایند تولید می‌شوند. قالب‌گیری بادی چندلایه نیز در صنایع آرایشی و دارویی کاربرد گسترده‌ای دارد.
«قالب‌گیری چرخشی یا دورانی» (Rotational moulding)
اصول عمل‌کرد
معمولا قطعات توخالی با دیواره‌های نازک با استفاده از فرایند قالب‌گیری چرخشی تولید می‌گردد. در این روش یک مقدار معین از پلیمر در یک قالب فلزی با دیواره نازک قرار داده و در مرحله‌ی بعد قالب بسته می‌شود. سپس همزمان با گرم شدن، قالب حول دو محور عمود به یکدیگر می‌چرخد.
چرخش باعث ته‌نشینی و چسبیدن پودر پلیمری روی دیواره‌های قالب می‌گردد. پس از حرارت دادن و پختن، قالب در حالی که هنوز می‌چرخد، سرد می‌شود. خنک‌سازی قالب معمولا به وسیله اسپری کردن هوا و آب انجام می‌گردد. پس از آن چرخش متوقف و اجزای قالب برداشته می‌شود.
در این نوع قالب‌گیری یک قالب فلزی با دیواره نازک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قالب از دو قطعه ساخته شده و حول محور عمودی می‌چرخد. مقداری اندازه‌گیری شده از مواد پلاستیکی پودر شده را درون قالب قرار می‌دهند. سپس قالب گرم شده و می‌چرخد. اکثر مواد «ترمو‌پلاستیک» (thermoplastics) و بعضی از انواع مواد «ترموست» (thermosets) با استفاده از قالب‌گیری چرخشی می‌توانند به قطعات بزرگ توخالی تبدیل شوند. قالب‌گیری چرخشی همچنین برای تولید قطعات با اشکال توخالی و ضخامت دیواره بسیار کم در حدود 0.4 میلی‌متر استفاده می‌گردد. به علاوه با استفاده از این فرایند می‌توان قطعات بزرگتر با قطر 4 متر نیز تولید کرد. سطوح بیرونی قطعات تولیدی دقیقا مشابه سطوح داخلی قالب شکل می‌گیرد. در این فرایند زمان و دما نقش حیاتی ایفا می‌کنند.
کاربرد قالب‌گیری چرخشی یا دورانی
معمولا در ساخت ظروف پلاستیکی بزرگ پلی‌اتیلنی از این روش استفاده می‌شود. ساخت سطل، قایق، کشتی و خانه با استفاده از این فرآیند بسیار ساده است. در تولید مخازن ذخیره با اندازه‌های مختلف و «پوسته‌ی توپ فوتبال» (Football bladder) نیز می‌توان از این روش استفاده کرد.
اگر این مطلب مورد توجه شما واقع شده است، آموزش های زیر برای شما مفید خواهند بود:
- آموزش مقدمات و انواع قالب‌گیری تزریقی
- آموزش ریخته گری و انجماد مواد فلزی
- آموزش انجماد فلزات در ریخته گری
- با جوش‌کاری پرتو الکترونی، اصطکاکی و نفوذی آشنا شوید
#
