فرادرسسال مالی چیست؟ – توضیح کامل و به زبان ساده
شرکتها برای انجام امور مربوطه و ارائه صورت‌های مالی خود بازه زمانی یک‌ساله‌ای را تعیین میکنند که سال مالی نام دارد. شرکتها و سازمان‌های تجاری ملزم به ارائه صورت‌های مالی خود در بازههای زمانی مشخص هستند. این گزارش‌ها می‌توانند در بازههای زمانی سه یا شش ماه نیز منتشر شوند که به آنها گزارشات میان‌دوره‌ای میگویند. گزارش سالانه شرکتها در بازهای یک‌ساله تهیه میشود. این بازه یک‌ساله ممکن است منطبق با سال تقویمی نباشد. هر شرکتی برحسب نوع فعالیت خود این بازه سالانه را انتخاب می‌کند. برای مثال یک شرکت ممکن است از ابتدای مهر تا آخر شهریور سال بعدی را به‌عنوان «سال مالی» (Fiscal Year) خود انتخاب کند. بنابراین Fiscal Year بازه سالانه‌ای است که شرکتها برای ارائه صورت‌های مالی و انجام امور حسابداری خود انتخاب میکنند. زمان انتخابی برای شروع و پایان Fiscal Year بر اساس زمینه فعالیت و نوع شرکت در کشورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد. در این مطلب قصد داریم تا شما را با Fiscal Year و گزارشات مرتبط با آن آشنا کنیم.
سال مالی چیست ؟
«سال مالی» (Fiscal Year) بازه‌این ۱۲ ماهه است که در آن شرکتها و سازمان‌های مختلف گزارشات و تحلیل‌های صورت‌های مالی خود را ارائه میکنند و علاوه بر این شرکتها اهداف و بودجه‌بندی خود را برای Fiscal Year مشخص میکنند. با توجه به این‌که هر شرکت نحوه درآمدزایی مخصوص به خود را دارد بنابراین با توجه به چرخه درآمدی و حوزه کاری شرکت، Fiscal Year در شرکتها متفاوت است.
هدف تمامی شرکتها کسب سود با کمترین هزینه ممکن است. برای این‌که شرکتها به این هدف خود برسند، برای کارهای خود برنامه‌ریزی میکنند. در این برنامه‌ریزی اهداف مالی خود را مشخص میکنند و هزینه‌هایی که برای رسیدن به این اهداف می‌توانند پرداخت کنند را برای یک سال در برنامه خود مشخص میکنند. تمامی این فعالیت‌ها در گزارشات مالی مربوط به Fiscal Year منعکس میشود.
سال مالی در ایران
سوالی که ممکن است مطرح شود این است که چرا برخی از شرکتها Fiscal Year خود را از ابتدای مهر تا آخر شهریور قرار می‌دهند و برخی دیگر از ابتدای دیماه تا آخر آذر را برای سال مالی انتخاب میکنند. در جواب این سوال باید به این نکته دقت کرد که نحوه سودآوری شرکتها با هم تفاوت دارد. برخی از شرکتها در فصل‌های خاصی از سال نسبت به فصل‌های دیگر درآمد بیشتر یا کمتری دارند. بنابراین Fiscal Year خود را با توجه به اهداف شرکت ممکن است در بازههای زمانی مختلفی تعیین کنند.
برای مثال بیشتر شرکت‌های داخلی که با شرکت‌های خارجی ارتباط و مراودات اقتصادی دارند، Fiscal Year خود را از دیماه تا آذر سال بعد قرار می‌دهند تا منطبق با سال میلادی باشد. این تنظیمات Fiscal Year ارائه گزارشات مالی و حسابداری و بررسی آنها را برای شرکت بهتر و آسان‌تر می‌کند. بنابراین برحسب نوع و فعالیت، برخی از شرکتها ممکن است Fiscal Year خود را منطبق با سال تقویمی قرار دهند.
سال مالی میلادی چیست ؟
سال مالی برخی از شرکت‌های خارجی بر حسب تقویم میلادی بیان میشود. این شرکتها نیز می‌توانند Fiscal Year را منطبق با تقویم میلادی خود یا متناسب با نوع کسب و کار و فعالیتی که دارند در بازه زمانی مشخصی تعیین کنند. لازم به ذکر است برخی از شرکت‌هایی که با شرکت‌های خارجی مراوده دارند می‌توانند برای انجام بهینه امور شرکت، Fiscal Year خود را منطبق با Fiscal Year میلادی تنظیم کنند. برای مثال فرض کنید شرکتی که وارد کننده محصولات یک شرکت ایتالیایی است، می‌تواند Fiscal Year خود را از اول دیماه تا آخر آذرماه انتخاب کند.
تفاوت سال مالی و دوره مالی چیست ؟
Fiscal Year همانطور که از نام آن میتوان متوجه شد بازه زمانی ۱۲ ماهه است که در آن عملکرد شرکت بررسی و گزارشات مالی منتشر میشوند. اما دوره مالی ممکن است برحسب نیاز، بازههای زمانی متفاوتی داشته باشد. برای مثال میتوان هر Fiscal Year را به ۴ فصل تقسیم کرد که هر فصل از بازهای سهماهه تشکیل میشود. به هر کدام از این بازههای زمانی دوره مالی میگویند. گزارشات مالی را میتوان در بازههای زمانی مختلفی همانند ۶ ماهه نیز منتشر کرد که به آن یک دوره مالی ۶ ماهه میگویند. بنابراین Fiscal Year را میتوان یک دوره مالی ۱۲ ماهه به‌حساب آورد.
گزارشات مربوط به Fiscal Year و گزارشهای میان‌دوره‌ای وضعیت شرکتها را از نظر بنیادی به سهام‌داران نشان می‌دهند. طبق قوانین، شرکت‌های بورسی موظف هستند گزارشات میان‌دوره‌ای سه‌ماه را نیز منتشر کنند. تمامی گزارشات مهم شرکتها در صورت‌های مالی آنها در اختیار سهام‌داران قرار می‌گیرند. سهام‌داران می‌توانند از این گزارشات میان‌دوره‌ای یا دوره‌ای در تحلیل بنیادی شرکت مربوطه استفاده کنند.
سال مالی در شرکت‌های بورسی چیست ؟
شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس خرید و فروش میشوند نیز همانند دیگر شرکتها ملزم به ارائه گزارشهای سالانه خود هستند. بنابراین شرکت‌های بورسی گزارشهای مربوط به سود و زیان خود را در سال مالی به سهام‌داران ارائه میکنند. شرکت‌های بورسی صورت‌های مالی خود را بر اساس گزارشاتی میان‌دوره‌ای و سالانه در طول Fiscal Year مربوطه منتشر میکنند.
در واقع شرکتها گزارشهای مالی خود را بهصورت فصلی نیز منتشر میکنند تا سهام‌داران بتوانند اطلاعات دقیق‌تری از بازدهی شرکت مربوطه پیدا کنند.
سال مالی در بورس چیست ؟
شرکت‌هایی که سهام خود را در بورس عرضه میکنند، صورت‌های مالی خود را که بهصورت گزارشهای میان دوره‌ای و سالانه تنظیم میشود را برای اطلاع سهام‌داران خود در سایت کدال «+» قرار می‌دهند. سهام‌داران با مطالعه این گزارش‌ها از میزان سود و زیان شرکت‌های مربوطه مطلع میشوند و نحوه عملکرد شرکت‌های بورسی و دورنمای آینده آنها را می‌توانند بررسی کنند. با توجه به این‌که تحلیل فاندامنتال برای انتخاب سهام شرکت‌های بورسی از اهمیت بالایی برخوردار است، بنابراین مطالعه این گزارش‌ها به تریدرها و سهام‌داران کمک می‌کند تا بتوانند تحلیل فاندامنتال بهتری از شرکت مربوطه داشته باشند.
مجمع عمومی عادی سالیانه شرکتها
سهام‌داران و مدیران شرکتها سالی یک‌بار دور هم جمع میشوند تا مسائل مختلف مربوطه به شرکت را بررسی کنند و تصمیم‌گیری‌های مهم مرتبط را انجام دهند. در این مجامع گزارشات و صورت‌های مالی مربوط به سال مالی قبلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. سهام‌دارانی که در مجمع عمومی حضور می‌یابند، نسبت به میزان سهم خود از شرکت، دارای حق رای هستند. طبق قوانین موجود، شرکتها موظف هستند حداکثر تا چهار ماه پس از اتمام Fiscal Year خود نسبت به تشکیل مجمع عمومی عادی خود اقدام کنند.
گزارشات سال مالی در بورس آمریکا چیست ؟
تریدرهای و سرمایه‌گذارهایی که در بازارهای مالی جهانی فعالیت دارند با توجه به نوع سهام و دارایی موردنظر همواره باید گزارشات مختلف شرکت‌های بورسی را دنبال کنند. هر کدام از این شرکتها با توجه به Fiscal Year گزارشات مختلفی از نحوه عملکرد خود را برای سهام‌داران منتشر می‌کند. مطالعه این گزارشات مالی می‌تواند به تریدرها و سرمایه‌گذارها برای پیش‌بینی روند قیمت سهام شرکت مربوطه کمک کند. تریدرها و سرمایه‌گذارهایی که می‌خواهند وضعیت سهام شرکت‌های آمریکایی را از نظر بنیادی بررسی کنند می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت رسمی «کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا» (Securities and Exchange Commission | SEC) این گزارشات مالی را بررسی و تحلیل کنند.
گزارشات فصلی در سال مالی چیست ؟
شرکتها گزارشات خود را بهصورت فصلی نیز منتشر میکنند. هر Fiscal Year را میتوان به ۴ فصل تقسیم کرد. در هر کدام از این فصلها شرکتها گزارشات مالی مربوط به آن فصل را ارائه میکنند. گزارشهای مالی مربوط به هر فصل با Fiscal Year مربوطه نشان داده میشود. برای مثال Q1 2021 مربوط به فصل نخست از سال مالی 2021 میشود. همانند سال مالی، کوارترها یا فصلها ممکن است منطبق با سال تقویمی نباشند.
کاربردهای گزارشهای فصلی
دوره‌های مالی کاربردهای مختلفی دارند. برای مثال با بررسی دوره‌های مالی در شرکتها و مقایسه آن با دوره‌های مالی قبلی میتوان از میزان عملکرد شرکت در بازههای زمانی کوتاه‌مدت‌تر نیز مطلع شد. این موضوع زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار میشود که بخواهیم دوره‌های مالی شرکت‌های بورسی را برای تحلیل بنیادی شرکت و ارزش‌گذاری سهام آن بررسی کنیم. در این حالت می‌توانیم گزارشاتی مجزا از عملکرد شرکتها در بازههای زمانی میان‌مدت و کوتاه‌مدت را با هم مقایسه کنیم و تحلیل بهتری از میزان پیشرفت یا پسرفت شرکت مربوطه به‌دست آوریم.
سهام‌داران و تریدرها با بررسی گزارشهای فصلی از میزان و نحوه عملکرد شرکت مربوطه آگاه میشوند. علاوه بر این شرکتها معمولا این گزارشات فصلی را با گزارش فصلی Fiscal Year قبلی آن مقایسه میکنند تا بتوانند نقاط قوت و ضعف عملکرد شرکت را بررسی کنند. مدیران شرکتها با توجه به این گزارشهای دوره‌ای که در واقع میزان عملکرد و سودآوری شرکت را نشان می‌دهند، نسبت به اعمال بهبودها و تغییرات موردنیاز اقدام میکنند.
برخی از شرکتها سودآوری‌های مختلفی در فصل‌های متفاوت دارند. به عبارت ساده‌تر برخی از شرکتها در بعضی از فصلها درآمد بیشتری دارند. بنابراین این شرکتها اگر بخواهند میزان عملکرد هر فصل را با عملکرد فصل قبلی خود مقایسه کنند ممکن است نتوانند نتیجه‌گیری درستی از میزان رشد یا پسرفت شرکت داشته باشند. بنابراین این شرکتها گزارشهای مربوط به هر فصل از سال مالی را با گزارش فصل مشابه در سال‌های مالی قبلی مقایسه میکنند.
برای مثال یک شرکت توریستی ممکن است در فصل پایانی Fiscal Year خود به اندازه نصف آن Fiscal Year درآمدزایی داشته باشد. اما در مقابل یک شرکت ساختمانی بیشترین میزان درآمد را در سه فصل ابتدایی سال مالی به‌دست آورد. بنابراین هر شرکت با توجه به فصول خاصی که در آن درآمد بالاتری دارد می‌تواند گزارشات مربوط به آن فصل را نسبت به سال‌های مالی گذشته مقایسه و بررسی کند. از طرف دیگر مدیران شرکتها با مقایسه گزارش فصل‌هایی که درآمد شرکت نسبتا کمتر است با فصل‌های مشابه در سال‌های مالی گذشته می‌توانند با انجام اقداماتی باعث بهتر شدن عملکرد شرکت نسبت به فصل مشابه در Fiscal Year قبل شوند.
تاثیرات گزارشات سود فصلی بر قیمت سهام
یکی از عواملی که می‌تواند بر روی نوسانات قیمت سهام شرکت‌های بورسی تاثیرگذار باشد، گزارشات سود فصلی شرکت مربوطه است. گزارشات سود فصلی که توسط شرکت‌های بورسی ارائه میشوند، عملکرد اخیر شرکت بورسی را نشان می‌دهد. این گزارشات سود فصلی شامل مواردی از قبیل درآمد خالص، سود هر سهم و فروش خالص میشوند. در هر بار که این گزارشات منتشر میشوند پتانسیل این را دارند که قیمت سهام شرکت مربوطه را دچار نوسان کنند. اگر این گزارشات مثبت باشد ممکن است باعث شود تا سهام شرکت افزایش قیمت پیدا کند. در حالت عکس نیز گزارشات منفی می‌تواند ارزش سهام شرکت مربوطه را کاهش دهد.
Fiscal Year در شرکت‌های کوچک
سال مالی در شرکت‌های کوچک نیز استفاده میشود. این شرکتها به دو دلیل از Fiscal Year استفاده میکنند که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم.
- تنظیم صورت‌های مالی برای حسابداری: تمامی شرکتها برای این‌که بتوانند میزان سود و زیان شرکت را محاسبه کنند نیاز دارند تا صورت‌های مالی خود را بررسی کنند. برای این‌که شرکتها بتوانند نحوه عملکرد خود را اندازه‌گیری کنند از حسابداری استفاده می‌کند. در واقع حسابداری زبان تجارت است و تمامی شرکتها به آن نیاز دارند. شرکتها می‌توانند با انتخاب سال مالی، حسابداری شرکت را نسبت به Fiscal Year موردنظر انجام دهند.
- بررسی و بهبود عملکرد شرکت: شرکتها معمولا در فصل‌های مختلف درآمدهای ثابتی ندارند. یکی از راه‌هایی که مدیران شرکتها می‌توانند بررسی و تحلیل دقیق‌تری از میزان عملکرد شرکت داشته باشند، تعیین Fiscal Year و بررسی نحوه عملکرد شرکت در بازههای فصلی درFiscal Year انتخابی است.
اهمیت تعیین زمان شروع سال مالی چیست ؟
هنگامی که کسب و کار جدیدی را راه‌اندازی می‌کنید یکی از اولین اقداماتی که باید انجام دهید مشخص کردن زمان شروع Fiscal Year برای کسب و کارتان است. ممکن است تعیین تاریخ برای شروع Fiscal Year در ابتدا مهم به‌نظر نرسد اما این موضوع تأثیر زیادی بر روی کسب و کار شما دارد.
Fiscal Year چهارچوب زمانی برای استراتژی کسب و کار شما مشخص می‌کند و بازههای زمانی برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی را برای شما تعیین می‌کند. علاوه بر این تعیین Fiscal Year شما را در پیگیری وضعیت مالی شرکت و گزارشهای ارسالی به سهام‌داران کمک می‌کند. تعیین زمانی مشخص برای شروع Fiscal Year این امکان را به شما می‌دهد تا بتوانید با به‌کارگیری استراتژی بهینه عملکرد شرکت را ارتقاء دهید و سرمایه‌گذارهای جدیدی برای شرکت پیدا کنید.
جمع بندی
در این مطلب در ابتدا سال مالی را تعریف کردیم و Fiscal Year در ایران و سال مالی میلادی را توضیح دادیم. با توجه به این‌که برخی از شرکتها بورسی هستند و سهام آنها در بورس معامله میشود بنابراین در ادامه این مطلب درباره Fiscal Year در شرکت‌های بورسی توضیحاتی دادیم. یکی از گزارشات مهمی که در ارزیابی عملکرد سالانه شرکت در تحلیل بنیادی کاربرد زیادی دارد، گزارشات سالانه مربوط به Fiscal Year موردنظر است. بنابراین در ادامه این مطلب با ارائه توضیحاتی درباره آنها، گزارشات سال مالی در بورس آمریکا را توضیح دادیم. برای تحلیل فاندامنتال در تعیین میزان ارزش سهام شرکت‌های بورسی از گزارشات فصلی شرکت‌های موردنظر نیز استفاده میکنند. بنابراین در این مطلب گزارشات فصلی در Fiscal Year و کاربردهای این گزارش‌ها را بیان کردیم و تأثیرات گزارشات سود فصلی بر قیمت سهام را شرح دادیم. در پایان نیز اهمیت استفاده از Fiscal Year در شرکت‌های کوچک را شرح دادیم.
