رشته مهندسی خودرو | معرفی، حقوق و درآمد و بازار کار + فیلم آموزش رایگان
در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشتههای دانشگاهی مجله فرادرس، به رشته مهندسی خودرو (Automotive Engineering) پرداختهایم و سعی کردهایم تناسب آن با روحیات افراد، دروسی که برای موفقیت در این رشته مهندسی باید در آنها پایهای قویتر داشت، گرایشهای آن، بازار کار و سایر موارد مرتبط را مورد بررسی قرار دهیم.
فیلم آموزشی معرفی رشته مهندسی خودرو
رشته مهندسی خودرو چیست ؟
رشته مهندسی خودرو به همراه رشتههای مهندسی هوا فضا (Aerospace Engineering) و معماری دریایی (Naval Architecture) شاخهای از حوزه مهندسی وسیله نقلیه (Vehicle Engineering) به حساب میآید. در رشته مهندسی خودرو، عناصر مهندسی مکانیک، مهندسی برق، مهندسی نرم افزار و مهندسی ایمنی به طراحی، تولید و عملیات وسایل نقلیهای شامل موتورسیکلتها، اتومبیلها، کامیونها و زیر سیستمهای مربوط به آنها اعمال میشوند.
علاوه بر این، رشته مهندسی خودرو شامل ایجاد تغییرات و اصلاح وسایل نقلیه نیز میشود. دامنه تولید با ایجاد و سر هم کردن تمام بخشهای اتومبیلها نیز بخشی از رشته مهندسی خودرو به حساب میآید. رشته مهندسی خودرو بسیار وابسته به انجام تحقیقات است و استفاده از مدلها و فرمولهای ریاضی مستقیماً در این حوزه کاربرد دارند. زمینه مطالعاتی مهندسی خودرو طراحی، توسعه، ساخت و آزمایش وسایل نقلیه یا قطعات وسایل نقلیه را از مرحله طرح و ایده تا مرحله تولید شامل میشود. ساخت، توسعه و تولید سه کارکرد اصلی رشته مهندسی خودرود به حساب میآیند.
رشته مهندسی خودرو مناسب چه کسانی است؟
به جرات میتوان گفت که مهندسی مکانیک با شکلگیری صنعت خودرو آغاز شده است و بر همین اساس، رشته مهندسی خودرو به نوعی مادر رشتههای منشعب از مهندسی مکانیک به حساب میآید. از آنجایی که خودرو، وسیلهای پیچیده و متشکل از اجزای مختلفی است، مهندسی خودرو یک حوزه میان رشتهای به حساب میآید و متشکل از علوم مختلفی مانند مکانیک، الکترونیک، مواد و حتی کامپیوتر است.
- (+) مجموعه آموزشهای مهندسی مکانیک
- (+) مجموعه آموزشهای دروس مهندسی مکانیک
- (+) مجموعه آموزشهای نرم افزارهای مهندسی مکانیک
- (+) مجموعه آموزشهای مهندسی الکترونیک
- (+) مجموعه آموزشهای مهندسی مواد
- (+) مجموعه آموزشهای مهندسی کامپیوتر - نرمافزار
- (+) مجموعه آموزشهای مهندسی و علوم کامپیوتر
این رشته بیشتر مناسب کسانی است که به دنبال پیدا کردن مهارت فنی در حوزه تعمیر و نگهداری خودرو هستند و یا به طراحی، ساخت و بهینهسازی خودروهای جادهای علاقه دارند. توجه داشته باشید که از نظر فنی هواپیما، کشتی، قطار و غیره، همه زیر مجموعه «خودرو» هستند، ولی رشته مهندسی خودرو انحصارا «خودروهای جادهای» را بررسی میکند. خودروهای بنزینی، دیزل، هیبرید و برقی از جمله مواردی هستند که در زمینه کاری یک مهندس خودرو وجود دارند. شرط موفق شدن در این رشته علاقه وافر و پشتکار جهت یادگیری کار عملی است.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی خودرو بیشتر کاربرد دارند؟
متاسفانه یکی از مباحث مهم رشته مهندسی خودرو که همان کار عملی است در دبیرستانهای کشور ما مورد توجه قرار نمیگیرد. لذا به علاقهمندان پیشنهاد میشود که قبل از ورود به دانشگاه با مراجعه به مراکز فنی و حرفهای و یا تعمیرگاههای مجاز سراسر کشور، دانش پایهای خود را حداقل در حد شناخت قطعات افزایش دهند.
از دروس دبیرستان نیز درسهای ریاضی، فیزیک، شیمی و زبان خارجه از اهمیت زیادی برای موفقیت در رشته مهندسی خودرو برخوردار هستند. در مبحث ریاضیات، مشتق و انتگرال به کرات در این رشته مورد استفاده قرار میگیرند و مباحثی مانند هندسه، جبر، ریاضیات گسسته کاربرد کمتری دارند. در مبحث فیزیک، فیزیک مکانیک (مباحث مربوط به قوانین نیوتن و حرکت جسم) و فشار از اهمیت زیادی برخودار هستند؛ همچنین فصول خازن و مقاومت هم در مباحث الکترونیک خودرو کاربرد دارند.
- (+) مجموعه آموزشهای رایگان ریاضی و فیزیک
- (+) مجموعه آموزشهای ریاضیات
- (+) مجموعه آموزشهای فیزیک
- (+) مجموعه آموزشهای دروس شیمی
- (+) مجموعه آموزشهای زبان خارجی
- (+) مجموعه آموزشهای زبان انگلیسی
- (+) فیلم آموزش مشتقگیری و انتگرالگیری عددی
- (+) فیلم آموزش انتگرالگیری و مشتقگیری عددی
- (+) فیلم آموزش مشتقگیری و انتگرالگیری عددی در محاسبات عددی
- (+) فیلم آموزش انتگرالگیری عددی
بخشهایی از شیمی مانند واکنشهای شیمیایی، آنتالپی و آنتروپی نیز در بحث سوخت و احتراق خودرو مورد استفاده قرار میگیرند. ناگفته نماند که تسلط نسبی به زبان انگلیسی در این رشته بسیار مثمر ثمر است، زیرا کتب تخصصی آن به فارسی برگردان نشدهاند و از همین رو نیاز است به زبان اصلی مطالعه شوند. برای تبدیل شدن به یک مهندس تمام عیار خودرو، علاوه بر مباحث فوق آشنایی با کامپیوتر (که البته امروزه اکثرا این مهارت را دارند) بسیار موثر است زیرا برای شبیهسازی خودرو و یا انجام تحلیلهای مختلف روی آن، نیازمند دانش رایانهای خواهید بود.
- (+) فیلم آموزش سوخت و احتراق Fuels and Combustion - مقدماتی
- (+) فیلم آموزش سوخت و احتراق Fuels and Combustion - تکمیلی
- (+) مجموعه آموزشهای زبان انگلیسی
- (+) فیلم آموزش مدلسازی سه بعدی (3D) و متحرک سازی
- (+) فیلم آموزش پروژهمحور کتیا - مدلسازی پارامتریک بدنه خودرو در CATIA
گرایشهای رشته مهندسی خودرو برای ادامه تحصیل چه هستند؟
در ادامه به گرایشهای گوناگون رشته مهندسی خودرو پرداختهایم و شرح مختصری راجع به هر یک عنوان کردهایم.
گرایش سیستم محرکه خودرو
بهطور کلی، سیستم مولد قدرت خودرو (موتور) در این گرایش (سیستم محرکه خودرو) مورد بحث و بررسی دقیق قرار میگیرد. مباحثی مانند بهینهسازی موتور، کاهش آلایندگیها، افزایش گشتاور و قدرت، سیستمهای خنک کاری، پرخوران (توربوشارژ و سوپرشارژ)، موتورهای دوزمانه و چهارمانه، بنزینی و دیزلی از جمله مواردی هستند که در این گرایش، مورد بررسی قرار میگیرند. همچنین انواع سوختهای جایگزین مانند سوختهای زیستی، هیدروژنی، انرژی الکتریکی (در قالب خودروهای برقی و یا هیبرید)، پیلهای سوختی و انرژی خورشیدی از جمله سایر مباحث قوای محرکه هستند.
- (+) فیلم آموزش آشنایی با موتورهای دیزل مدرن
- (+) فیلم آموزش نرمافزار AVL BOOST برای شبیهسازی موتورهای درونسوز
مهندسین خودرویی که در این زمینه قصد ورود دارند باید تسلط کافی بر مکانیک سیالات، انتقال حرارت و دینامیک سیالات محاسباتی داشته باشند و همچنین به نرم افزارهای این حوزه مانند (... ,Converge ،AVL Fire ،Ansys(Fluent, CFX مسلط باشد. برای آشنایی بیشتر با این رشته، مشاهده فیلمهای آموزشی زیر پیشنهاد میشود.
- (+) مجموعه آموزشهای مکانیک سیالات
- (+) فیلم آموزش انتقال حرارت
- (+) فیلم آموزش دینامیک سیالات محاسباتی 1 CFD
- (+) مجموعه آموزشهای نرمافزارهای انسیس (Ansys)
گرایش طراحی سیستمهای تعلیق، ترمز و فرمان
در خودرو فاکتورهای مهمی مانند راحتی سرنشین، فرمانپذیری آن، سیستم ترمز مطمئن و پایداری مورد توجه هستند. این موضوعات سرفصل مباحثی محسوب میشوند که به تفصیل در این گرایش مورد بحث و بررسی قرار میگیرند. دانشجویان مهندسی خودرو در این گرایش، ابتدا به یادگیری مبانی و اصول سیستمهای تعلیق روز دنیا، عوامل موثر بر فرمانپذیری و بررسی ارتعاشات وارده از جاده به خودرو خواهند پرداخت و در نهایت با شبیهسازی سیستم تعلیق و بررسی پارامترهای اساسی آن سعی در بهینهسازی خودرو خواهند داشت.
از جمله نرمافزارهای مهم این این گرایش میتوان به ADAMS ،Simulink و Suspension Sim اشاره کرد. برای آشنایی بیشتر با این گرایش، مشاهده فیلمهای آموزشی زیر پیشنهاد میشود.
- (+) فیلم آموزش شبیهسازی با سیمیولینک (Simulink)
- (+) فیلم آموزش معرفی مجموعه نرمافزار ADAMS
- (+) فیلم آموزش آدامز - تحلیل دینامیکی با MSC ADAMS - مقدماتی
- (+) فیلم آموزش شبیهسازی ماشینهای الکتریکی در تولباکسهای Simulink و SimPowerSystem در نرمافزار متلب
گرایش سازه و بدنه خودرو
امروزه ظاهر زیبا، استحکام و ظرافت بدنه خودرو یکی از فاکتورهای مهم برای خریداران این وسیله نقیله است. به همین علت، سازندگان خودرو در تلاش هستند تا با استفاده از مواد پیشرفته مهندسی و طراحی مناسب، رضایت مشتریان را جلب کنند. برای ساخت چنین خودروهایی نیازمند دانش عمیق در زمینه مواد، مقاومت و رفتار آنها در محیط های مختلف هستیم.
اگر بدنه خودرو بسیار نرم ساخته شود در تصادفات دچار تغییر شکل شدید شده و صدمات زیادی به سرنشین وارد میکند و از طرفی اگر بدنه خودرو بیش از حد سخت ساخته شود، هرچند دچار تغییر شکل نخواهد شد، اما تمام انرژی تصادف را به سرنشین وارد کرده و صدمههای جدیتری به بار میآورد. برای درک بهتر موضوع، تصور کنید لیوانی را از یک بار بلندی روی تشک و بار دیگر روی زمین رها کنید؛ احتمال شکستن لیوان در حالت دوم بیشتر است و دلیل آن این است که زمین سختتر از تشک بوده و انرژی حاصل از پرتاب لیوان را به خود جذب نمیکند، ولی تشک با تغییر شکل، انرژی را جذب کرده و از شکستن لیوان تا حد امکان جلوگیری میشود؛ بدنه خودرو هم به همین شکل است.
لذا ایجاد تعادل بین اینکه بدنه خودرو تا چه مقدار سخت و تا چه حد نرم باشد، کاری است که تنها با محاسبات مهندسی امکانپذیر خواهد بود. این مهم از جمله وظایف مهندسین خودرو در گرایش سازه و بدنه است. از جمله نرم افزار مهم این گرایش نیز میتوان به ABAQUS ،ANSYS و LS-Dyna اشاره کرد.
- (+) مجموعه آموزشهای نرمافزارهای انسیس (Ansys)
- (+) مجموعه آموزش آباکوس (ABAQUS)
- (+) فیلم آموزش مدل سازی عددی انفجار با نرم افزار LS-DYNA
مهمترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی خودرو چه هستند؟
دروس پایه و اصلی رشته مهندسی خودرو تقریبا با مهندسی مکانیک یکسان هستند. در مقطع کارشناسی، حائز اهمیتترین دروس عبارتند از:
- دروس پایه
- اصلی
- تخصصی و انتخابی
- آيروديناميک خودرو
- موتورهای احتراق داخلی
- سیستمهای تعلیق، ترمز و فرمان
- (+) سوخت و احتراق
- (+) دینامیک سیالات محاسباتی
- مبانی مهندسی طراحی خودرو
- تکنولوژی برق و الکترونیک خودرو
- موتورهای دیزل
- سیستم انتقال قدرت و کارگاه
- طراحی اجزای خودرو به کمک کامپیوتر
فارغ التحصیل رشته مهندسی خودرو در چه کارها و صنایعی میتواند شاغل شود؟
توانمندی عمومی که دانشجویان رشته مکانیک و گرایشهای مختلف آن به دست میآورند، سبب میشود آنها بتوانند در گستره بزرگی از کارها و مشاغل گوناگون به فعالیت حرفهای بپردازند. در این بین، باید اشاره کرد رشته مهندسی خودرو که بخش عمده آن با رشته مهندسی مکانیک همخوانی کامل دارد، شخص را بهطور خاص برای کار در صنعت خودروسازی و خدمات پس از فروش آن آماده میکند.
هر چند یک مهندس مکانیک نیز بعد از مدتی کسب تجربه، قادر خواهد بود وظایف یک فرد تحصیل کرده در رشته مهندسی خودرو را عهدهدار شود، ولی فردی که در رشته مذکور (مهندسی خودرو) درس خوانده، فضای فکری مناسبتر و مهارتهای بیشتری دارد که همین عوامل سبب میشوند او برای ورود به بازار صنعت خودرو در قیاس با یک تحصیل کرده رشته مهندسی مکانیک برتری داشته باشد.
عمدهترین و اصلیترین فرصت شغلی مرتبط با این رشته، کار در کارخانههای خودروسازی بزرگ است. با توجه به مهارت و تخصصی که یک مهندس خودرو دارد، میتواند در بخشهایی مثل شاسی، رنگ، بدنه، سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی و مونتاژ خودرو مشغول به کار شود. کارگاههای تعمیر و عیبیابی خودرو از دیگر فرصتهای شغلی موجود هستند، که تعمیر موتور، تعمیر گیربکس (دستی و اتومات)، عیبیابی سیستم برق رسانی و سوخت رسانی، دیاگ و تعمیرات ای سی یو در آنها انجام میپذیرد.
مهندسین خودرو میتوانند در مبحث آموزش این رشته به هنرآموزان و دانشجویان نیز فعالیت کنند و تحت عنوان دبیر فنی به خصوص در هنرستانها، مراکز کار و دانش، موسسات فنی و حرفهای و حتی در سطح دانشگاهها مشغول به کار شوند.
استخدام به عنوان کارشناس فنی در نمایندگیهای خودروسازان گوناگون نیز از دیگر مشاغل مرتبط با این رشته است. در بحث صنایع، میتوان به کار در کارخانههای بزرگ قطعهسازی مثل اطلس پمپ سپاهان در زمینه تولید انواع قطعات خودرو، شرکت پارت ایران در زمینه قطعات یدکی، سایپا آذین در زمینه طراحی و ساخت صندلی خودرو و شرکت طراحی و ساخت قطعات صنایع ایران در زمینه قطعات فلزی خودرو اشاره کرد. صنعت تایرسازی و صنعت فولاد و پتروشیمی نیز از دیگر صنایعی هستند که کارخانههای خودروسازی به آنها وابستگی جدی دارند.
مشاغلی نظیر خدمات پس از فروش، بیمه، لیزینگ و حمل و نقل گزینههای دیگر پیش روی یک مهندس خودرو هستند.
بازار کار رشته مهندسی خودرو به چه صورت است؟
صنعت خودروسازی یکی از بزرگترین صنایع جهان به حساب میآید که اشتغالزایی بسیار بالایی را ایجاد کرده است. این صنعت در ایران نیز از نظر گستردگی بسیار توسعه یافته و کارگران، مهندسان، کارمندان و مدیران بسیاری در آن مشغول به کار و فعالیت هستند.
وجود کارگاههای تعمیر خودرو که فرد میتواند به صورت انفرادی و یا گروهی آنها را راهاندازی کند، یکی از بازار کارهای پر درآمد این رشته محسوب میشود. البته ذکر این نکته ضروری است، که شرط راهاندازی کار مناسب در این رشته، داشتن مهارت فنی، تخصص بالا و تجربه است.
فرصت بعدی اشتغال، در بحث آموزش این رشته به علاقهمندان در مدارس و دورههای فنی و حرفهای خلاصه میشود. در این رابطه، گفتنی است که هر ساله دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی جهت تکمیل نیروی انسانی آموزش و پرورش (دبیر فنی)، از سراسر کشور بر اساس کنکور سراسری و مصاحبه اقدام به جذب دانشجو می کند.
در بعضی دیگر از ارگانهای دولتی، مانند راهنمایی و رانندگی به مهندس خودرو نیاز است که میتوان آن را نیز یک فرصت شغلی به حساب آورد. در کل، بازار کار این رشته با توجه به رشد روز افزون نیاز به خودرو و پیشرفت صنایع اتومبیل، امیدبخش و راضی کننده است.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارتهای تخصصی رشته مورد نظر، باید با سایر مهارتهای فردی هم آشنایی داشت. در حقیقت، این مهارتهای فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز میکنند و سبب موفقیت او در زمینهها و موقعیتهای شغلی مرتبط میشوند. چنین مهارتهایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیطهای کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارتهای نرم» از آن نام برده میشود. به همین دلیل، برای یادگیری مهارتهای فردی، مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی فرادرس پیشنهاد میشود که لینک آن در ادامه آمده است:
- برای مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی + اینجا کلیک کنید.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی خودرو در داخل ایران چگونه است؟
در مقطع کارشناسی، دانشگاههای تربیت دبیر شهید رجایی تهران و علم و صنعت گزینههای خوبی برای تحصیل محسوب میشوند. در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز دانشگاههای صنعتی شریف، خواجه نصیر، سهند، شهید رجایی و علم و صنعت پذیرش دانشجو دارند (بعضی دانشگاهها فقط در مقطع کارشناسی ارشد، و برخی دیگر تا مقطع دکتری). متاسفانه به علت جدید و به روز بودن رشته مهندسی خودرو، دانشگاههای دولتی کمی خصوصاً در مقطع کارشناسی این رشته، دانشجو میپذیرند. لازم به ذکر است که دانشگاه آزاد، پیام نور، علمی کاربردی و فنی حرفهای نیز این رشته را پوشش میدهند.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی خودرو در خارج از کشور به چه صورت است؟
رشته مهندسی خودرو در مقطع ارشد و دکتری، رشتهای کاملا شناخته شده در سطح دنیا است و دانشجویان ایرانی زیادی در مقطع دکتری در دانشگاههای آمریکا و کانادا مشغول به تحصیل هستند. ادامه تحصیل در خارج از کشور در این رشته (با توجه به نیاز جوامع و صنعت خودرو به مهندسین این حوزه) نسبت به مکانیک راحتتر است.
لذا هیچگونه ابهامی جهت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر در خارج از کشور وجود ندارد. کشورهای آلمان، ایتالیا، آمریکا و کانادا گزینههای مناسبی برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی خودرو هستند.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، جهت ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمونهای بینالمللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید. برای شروع این مسیر میتوانید از مجموعه فیلمهای آموزش زبان انگلیسی فرادرس کمک بگیرید.
- برای مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش زبان خارجی + اینجا کلیک کنید.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی خودرو تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
با توجه به چارت درسی رشته مهندسی خودرو، که طبق آن، این رشته در دانشگاهها تدریس میشود، میتوان گفت که چند گروه درس مرتبط داریم، که در میان آنها گروه درسهای عملی و کارگاهی بیشترین نقش در مرتفع کردن نیازهای بازار کار را دارند. این دروس شامل قسمتهای مختلف خودرو اعم از موتور، گیربکس، شاسی و بدنه، برق خودرو، کارگاه عمومی و ابزار شناسی میشوند. با توجه به امکانات کارگاهی موجود در دانشگاهها و نحوه تدریس استاد و البته تلاش دانشجو، میتوان گفت که برخی نیازهای اولیه بازار کار مانند آشنایی کلی با خودرو و قسمتهای مختلف آن، آشنایی با ابزار کار و همچنین نکات ایمنی در هنگام کار و تعمیر خودرو در حد نسبتاً مطلوبی در دانشگاه مرتفع میشوند.
برای آشنایی بیشتر و بهتر با سایر رشتههای دانشگاهی روی این لینک کلیک کنید.
اما در سطوح تخصصی بازار کار میتوان گفت دروس دانشگاهی این رشته نیاز بازار را جواب نمیدهند، زیرا در سطح دانشگاه محدودیت امکانات وقت و ارائه درس وجود دارد. لازم به اشاره است که دستهای دیگر از دروس که به صورت نظری ارائه و تدریس میشوند، بیشتر در حوزه یادگیری و فهم دانشجو موثر هستند تا بازار کار؛ البته این دروس دارای مبانی علمی و تخصصی هستند و به همین علت، یادگیری آنها ضروری است.
به طور کلی اگر دروس به صورت تخصصی، با صرف زمان کافی و بیشتر به شیوه عملی و گارگاهی ارائه شوند در مرتفع کردن نیازهای بازار کار تاثیر زیادی دارند. متاسفانه این مهم در دانشگاههای کشور ما به صورت صددرصدی محقق نمیشود. به بیان سادهتر، فرد با تحصیل در این رشته، تبدیل به یک تعمیرکار خودرو به صورت حرفهای نخواهد شد و حتما دانشجو باید در نمایندگیها و یا تعمیرگاههای مکانیکی کار کرده و کسب تجربه کند.
سلام از رشته تجربی امکانش هست که در دانشگاه مهندسی خودرو بخونی ؟؟
مهندسی مکانیک چی؟؟
سلام اسپورت کردن و تزیینات خودرو و تعمیرات ظبط و باند مربوط به چه رشته تحصیلی میشه؟
برای طراحی خودرو ظاهر ماشین از چه رشته ای میشه وارد شد؟؟؟؟
باید بری کلاس تیونینگ خودرو یا همان شخصی سازی
سلام ببخشید برای انتخاب رشته مهندسی خودرو باید از طریق ریاضی وارد شد یا از فنی و حرفه ای قسمت صنعتی؟
مهندسی خودرو=فنی حرفه ای
مهندسی مکانیک=ریاضی
من مهندسی مکانیک خودرو خوندم کار مار ندار تاسیسات بهتره
با سلام. برای رشته طراحی بدنه باید از رشته ریاضی وارد شد یا رشته هنر
کار نیکو کردن از پر کردن است.
از رشته ریاضی
تو هر چی باشه میدونم تو هنر نیست
اگه جوابی گرفتین به منم بگین منم موندم از هنره یا جیز دیگه