فرادرسلنزهای زوم و پرایم (Prime) چه تفاوتی با هم دارند؟
اگر یک دوربین عکاسی DSLR یا بی آینه داشته باشید؛ به احتمال زیاد به همراه آن یک لنز کیت نیز ارائه شده است. این نوع لنز یک لنز ابتدایی است که معمول‌ترین فواصل کانونی را پوشش می‌دهد و از زاویه نسبتاً عریض تا تله‌فوتو متوسط را می‌توان از آن انتظار داشت.
اما اگر می‌خواهید از دوربین خود استفاده بیشتری بکنید، احتمالاً در نقطه‌ای لازم می‌آید که از لنزهای کیت فاصله بگیرید. در این زمان با استدلال‌هایی به نفع لنزهای پرایم و/یا لنزهای زوم مواجه خواهید شد.
اما لنزهای زوم و پرایم واقعاً چه هستند؟ و آیا یکی بر دیگری ارجح است یا بهتر است که از هر دو آن‌ها استفاده کنیم. در ادامه نوشته تلاش خواهیم کرد به این سؤالات پاسخ بدهیم.
لنز پرایم چیست؟
لنز پرایم لنزی است که فاصله کانونی ثابتی دارد. این لنزها معمولاً اجزای داخلی کمتری دارند و از این رو غالباً کوچک‌تر بوده و ساختار ساده‌تری دارند.
با این حال از آنجا که این لنزها برای فاصله کانونی ثابتی بهینه شده‌اند، معمولاً نسبت به لنز زوم با قیمت معادل خود کیفیت بهتری را ارائه می‌دهند و در همه نقاط لنز، تصویر شارپ‌تری دارند.
این لنزها همچنین گشودگی بیشینه دیافراگم بالاتری نسبت به لنزهای زوم دارند که این مسئله آن‌ها را به گزینه بهتری جهت استفاده در شرایط نوری تاریک و همچنین عکاسی با عمق میدان کم جهت متمایز ساختن سوژه از پس‌زمینه تبدیل می‌کند.
لنزهای پرایم همه فواصل کانونی عمده که یک عکاس حرفه‌ای ممکن است لازم داشته باشد را پوشش می‌دهند. این محدوده از اولترا-واید (در حدود 10 میلی‌متر) تا محدوده نرمال با عمق میدان کوچک‌تر در حد چشم انسان (در حدود 35 تا 50 میلی‌متر در معادل 35 میلی‌متری‌اش) و تا محدوده لنزهای تله‌فوتو تا 500 میلی‌متر را شامل می‌شود.
بسیاری از کاربران لنز پرایم، فاصله کانونی محبوبی دارند که همواره در آن شرایط عکاسی می‌کنند. اما اگر پوشش کاملی را بخواهید تا بتوانید از بناها، خیابان و حیات‌وحش عکاسی کنید، می‌بایست لنزی با خود حمل کنید که بتواند همه این موارد را پوشش دهد.
لنز زوم چیست؟
لنزهای زوم محدوده گسترده‌ای از فواصل کانونی را پوشش می‌دهند و به دلیل رفاهی که ارائه می‌دهند رایج هستند. این لنزها بسیار پیچیده‌تر از لنزهای پرایم هستند و نیازمند اجزای متحرک بیشتری برای رسیدن به سطوح مختلفی از تغییرات فاصله کانونی هستند. در این لنزها هر یک از اجزا باید به صورت فیزیکی جابجا شوند و در هنگام زوم کردن به همدیگر نزدیک‌تر یا دورتر شوند.
به بیان کلی‌تر هر چه یک لنز اجزای بیشتری داشته باشد کیفیت بالاتری خواهد داشت. با این حال از آنجا که این لنزها نمی‌توانند برای هیچ فاصله کانونی بهینه شوند غالباً نقطه خاصی دارند که بهترین ترکیب خاص از فاصله کانونی و گشودگی دیافراگم را ارائه می‌دهند.
معمولاً در این لنزها میزان شارپ بودن تصویر به خصوص در گوشه‌ها و در انتهای طول زوم اندکی افت می‌کند. لنزهای زوم همچنین معمولاً بزرگ‌تر از لنزهای پرایم هستند و بیشینه گشودگی دیافراگم کمتری دارند. دیافراگم معمولاً ثابت نیست و با زوم کردن کوچک‌تر می‌شود.
یکی از امکاناتی که لنزهای زوم ارائه می‌دهند و لنزهای پرایم غالباً فاقد آن هستند، امکان تثبیت اپتیکال تصویر (IS یا OIS) است. این امکان باعث می‌شود که عکاسی در حالت دوربین روی دست در سرعت‌های پایین‌تر نیز ممکن شود و تصاویر گرفته شده تحت تأثیر لرزش‌های دوربین قرار نگیرند. این امکان به خصوص در فواصل کانونی بالاتر بسیار حائز اهمیت است.
هر یک از لنزهای زوم و پرایم چه مزیتی نسبت به دیگری دارند؟
بر اساس توضیحاتی در که در بخش‌های قبلی ارائه کردیم می‌توانیم نتیجه بگیریم که لنزهای پرایم کیفیت بالاتر و لنزهای زوم راحتی بیشتر دارند و این نتیجه‌گیری تا حدودی نیز صحیح است.
محبوبیت دوربین‌های سوپر زوم با تک لنزهایی که از زاویه‌ای به عرض 18 میلی‌متر بر روی سنسور کراپ تا زوایای 200 میلی‌متر یا بیشتر را ارائه می‌دهند، نشان می‌دهد که گرچه افراد کیفیت بالای لنزهای تعویض شدنی را دوت دارند؛ اما اکثراً در صورتی که لنزی با چنین مشخصات وجود داشته باشد ترجیح می‌دهند که لنزهای خود را تعویض نکنند.
در صورتی که بخواهید در موقعیت‌هایی مانند رویدادهای ورزشی که فرصت کافی برای تعویض لنز وجود ندارد یا شرایط آب و هوایی نامناسب که نمی‌خواهید سنسور و دیگر اجزای داخلی دوربین را با جدا کردن لنز در معرض گردوغبار و آب قرار دهید، عکاسی کنید، بهتراست از لنزهای زوم استفاده نمایید.
البته چند عامل دیگر نیز وجود دارند که باید در نظر بگیرید.
عکاسی در شرایط با نور کم
لنزهای پرایم معمولاً گشودگی دیافراگم بالاتری نسبت به لنزهای زوم دارند؛ اما برخی لنزهای زوم نیز گشودگی دیافراگم بالایی دارند. ولی این لنزها هم بسیار بزرگ‌تر و هم بسیار گران‌تر از انواع معمولی هستند.
در مورد لنزهای معمولی موجود در بازار، لنزهای پرایم گشودگی دیافراگم بالاتری دارند که آن‌ها را برای عکاسی در شرایط نوری تاریک به گزینه مناسبی تبدیل می‌کند.
برای نمونه یک لنز کیت معمولی روی DSLR های کانن به صورت Canon EF-S 18-55mm f/3.5-5.6 است. این لنز گشودگی دیافراگم f/5.6 را در فاصله کانونی 50 میلی‌متر ارائه می‌کند. این مقدار سه و یک‌سوم استاپ کندتر از لنز پرایم ابتدایی 50 میلی‌متری کانن یعنی EF 50mm f/1.8 است. این مقدار معادل جذب نور به میزان ده برابر بیشتر است.
در شرایط واقعی این بدان معنی است که اگر بخواهید از ایزو 3200 ذاتاً پر نویز به همراه لنزهای زوم استفاده کنید، می‌توانید دقیقاً همین شرایط نوری را با سرعت شاتر یکسان با ایزو بسیار تمیزتر 400 در لنزهای پرایم تجربه کنید. همچنین می‌توان گفت که به جای عکاسی در سرعت شاتر 1/20 ثانیه در لنز زوم می‌توانید ریسک لرزش دوربین را بسیار کاهش داده و با لنز پرایم با سرعت 1/200 ثانیه عکاسی کنید.
در شرایط نوری پایین لنزهای پرایم گزینه بسیار بهتری نسبت به لنزهای زوم محسوب می‌شوند.
بوکه (محوشدگی پس‌زمینه)
جنبه دیگری از گشودگی بیشتر دیافراگم در لنزهای پرایم امکان کنترل بیشتری است که در زمینه عمق میدان به دست می‌دهند.
دیافراگم عریضی مانند f/2.8 یا بالاتر عمق میدان پایینی ارائه کرده و تأثیر بوکه زیبایی ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی، پس‌زمینه محو زیبایی در برابر سوژه کاملاً شارپ به دست می‌آید.
می‌توان نواحی خارج از فوکوس را با استفاده از لنزهای زوم و به خصوص در زوم‌های بالا نیز به دست آورد؛ اما آنچه به دست می‌آید چیزی فراتر از تصویر گرفته شده توسط یک لنز پرایم سریع نخواهد بود.
گزینه‌های خلاقانه
ملاحظه دیگری که در مقایسه بین لنزهای زوم و پرایم باید در نظر گرفت، نحوه تأثیر آن‌ها بر خلاقیت در عکاسی است.
برای نمونه، غالباً توصیه می‌شود هر کس که می‌خواهد مهارت‌های ترکیب‌بندی خود را ارتقا دهد از لنزهای پرایم تکی استفاده کند. محدودیت‌های این کار باعث می‌شوند که عکاس در مورد نحوه تعیین قاب عکس خود بیشتر بیندیشد.
اگر شما بتوانید صرفاً با کوچک نمایی برج ایفل را در قاب عکس خود جای دهید، در این صورت احتمالاً شما همان عکسی را خواهید گرفت که میلیون‌ها نفر دیگر نیز از ایفل ثبت کرده‌اند.
اما اگر به عمق میدان ارائه شده از سوی لنزهای پرایم خود محدود باشید، در این صورت می‌توانید با گام‌های خود، میزان زوم را تعیین کنید و یا به دنبال زاویه کاملاً متفاوتی برای ثبت تصویر باشید.
قیمت در برابر کیفیت
تا این بخش از نوشته هر کجا که به لنزهای زوم اشاره داشتیم، غالباً منظورمان لنزهای عمومی موجود در بازار بوده‌اند.
لنزهای زوم غالباً کند یا کم کیفیت نیستند؛ اما اگر لنزی می‌خواهید که گشودگی دیافراگم بالاتری در حد لنزهای پرایم داشته باشد و کیفیت و شارپ بودن بالاتری در همه سطوح مختلف زوم ارائه کند باید هزینه بالاتری پرداخت کنید.
لنزی مانند نیکون 17-55mm f/2.8 تقریباً همان فاصله کانونی معادل لنز زوم کیت را ارائه می‌کند؛ اما بیشینه گشودگی دیافراگم آن به مقادیر لنزهای پرایم نزدیک‌تر است. قیمت چنین لنزی در حدود 1400 دلار است. لنزهای زوم سریع دیگر با فاصله کانونی بیشتر ممکن است هزاران دلار قیمت داشته باشند و به همین میزان نقاط قوت بیشتری دارند.
چگونه یک مجموعه لنز جمع کنیم؟
زمانی که همه لنزهای خود را کنار هم می‌گذارید، احتمالاً لازم نخواهد بود که از یکی از گزینه‌های زوم یا پرایم استفاده کنید. در واقع استفاده صرف از تنها یک نوع لنز برای اکثر کاربران مناسب نخواهد بود.
برای این که بدانید در عکس‌های خود از چه فاصله کانونی بیشتر استفاده می‌کنید، می‌توانید از داده‌های EXIF در نرم‌افزار آدوب لایت‌روم استفاده کنید. اگر از موضوعات خاصی عکاسی می‌کنید در این صورت ممکن است مجموعه لنزهایی که تهیه می‌کنید، مناسب آن موضوع باشند.
در استفاده‌های عمومی‌تر افراد معمولاً انتظارات زیادی از لنزهای خود دارند.
کاربرهای عمومی‌تر معمولاً از سه لنز پرایم کلاسیک که یکی عریض، یکی نرمال و یکی بلند باشد استفاده می‌کنند. برای مثال چنین مجموعه‌ای می‌تواند به صورت یک لنز 28 میلی‌متری، یک لنز 50 میلی‌متری و یک لنز 85 میلی‌متری بر حسب سنسور فول‌فریم (معادل لنزهای 18، 35 و 55 میلی‌متری برای سنسورهای کراپ) باشد. این نقطه شروع مناسبی است و امکان بیشترین بهره‌برداری از مجموعه لنزها را فراهم می‌کند.
اغلب سازندگان لنزها معمولاً دو مجموعه لنز زوم پایه پیشنهاد می‌کنند که شامل لنز کیت 18-55 میلی‌متری و نوعی از لنز در محدوده 55 تا 200 میلی‌متر با کیفیت ساخت و عملکرد پایین‌تر است. این مجموعه پوشش خوبی ایجاد می‌کند و معمولاً گزینه‌های میان رده بهتری برای کسانی که کیفیت بالاتری می‌خواهند وجود دارد. در این مورد نیز لازم نیست که خود را تنها به لنزهای زوم یا پرایم محدود کنید.
با تهیه یک لنز پرایم سریع در فاصله کانونی دلخواهتان (مانند 35mm f/1.8) گرچه ممکن است بر فاصله کانونی لنزهای زوم شما چندان افزوده نشود؛ اما می‌توانید آن مجموعه را ارتقا بدهید. همچنین اگر سه لنز پرایم پیش‌گفته را دارید می‌توانید لنز عریض پرایم را با یک لنز زوم (در حدود 10 تا 24 میلی‌متر روی سنسور کراپ) عوض کنید.
لنزهای زوم در فواصل کانونی بالا گزینه بهتری هستند، همچنین در فواصل بسیار عریض نیز هر چند تا حد کمتری باز گزینه بهتری به حساب می‌آیند. از سوی دیگر لنزهای با کیفیت پرایم در فواصل نرمال و پرتره گزینه بهتری هستند.
در نهایت همه چیز به نیازهای شما بستگی دارد
بحث انتخاب لنزهای زوم یا لنزهای پرایم هرگز به معنی ارجحیت یکی بر دیگری نخواهد بود. برای استفاده از هر کدام آن‌ها دلایل خوبی وجود دارد.
یک لنز پرایم معمولاً ارزان‌تر، کوچک‌تر، با کیفیت‌تر است و در شرایط نوری پایین بهتر عمل می‌کند. این لنزها برای استفاده‌های خلاقانه، پرتره‌ها و عکاسی خیابانی مناسب هستند. لنزهای زوم انعطاف بیشتری دارند، راحت‌تر هستند و زمانی که نیاز دارید عکس سریعی بگیرید بهتر هستند. این لنزها به طور خاص برای عکاسی از حیات‌وحش و مناظر طبیعی مناسب هستند.
نظر شما در خصوص انتخاب لنزهای زوم یا پرایم چیست؟ شما در مجموعه لنزهای خود چه نوع لنزهایی دارید؟ هر گونه دیدگاه یا پیشنهاد خود را در این خصوص در بخش نظرات با ما و دیگر خوانندگان فرادرس در میان بگذارید.
اگر به این نوشته علاقه‌مند بودید، موارد زیر نیز احتمالاً مورد توجه شما واقع می‌شوند:
- توضیح دوربین، لنز و مفاهیم مقدماتی عکاسی به زبان ساده
- آموزش پایه ای عکاسی
- لنزهای زوم DSLR — هر آنچه باید در این مورد بدانید
- نوردهی در عکاسی — مهارتی که هر عکاس مبتدی و حرفه‌ای به آن نیاز دارد
- عکاسی HDR چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟
==
