فرادرسفاصله کانونی در عکاسی — راهنمای جامع برای علاقه‌مندان عکاسی
در عکاسی، فاصله کانونی به عنوان اصلی‌ترین مشخصه لنزها در نظر گرفته می‌شود. فاصله کانونی معیاری از فاصله بین مرکز عدسی و نقطه کانونی آن (برحسب میلی‌متر) در هنگام فوکوس در بی نهایت است. گرچه شاید این عبارت‌ها پیچیده به نظر بیایند؛ اما در ادامه متن و با توضیح بیشتر خواهید دید که فاصله کانونی مفهومی کاملاً ساده است.
فاصله کانونی چگونه عمل می‌کند
کاربرد لنزهای عکاسی این است که پرتوهای موازی نور که وارد لنز دوربین می‌شوند در یک نقطه کانونی متمرکز شوند تا بتوان آن‌ها را بر روی یک فیلم عکاسی و یا در عکاسی دیجیتال، بر روی یک سنسور ثبت نمود. نقطه‌ای که لنز پرتوهای نوری را متمرکز می‌کند نقطه کانونی نامیده می‌شود. در تصویر فوق، پرتوهای موازی نوری که وارد لنز دوربین می‌شوند با دو فلش نمادین نمایش یافته‌اند. نقطه کانونی که پرتوها در آن متمرکز می‌شوند با حرف F نشان داده شده است.
اگر لنزی برای متمرکز کردن نور درون دوربین وجود نداشته باشد، تنها یک تصویر تار و مبهم خواهیم داشت. در تصویر زیر یک سلفی را می‌بینید که با دوربین بدون لنز گرفته شده است تا نقش لنز در دوربین‌های عکاسی را بهتر متوجه شویم.
لنزها اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی دارند که برای متمرکز ساختن پرتوهای نوری استفاده می‌شوند. هر لنز محدب (یعنی لنزی که برآمدگی رو به بیرون دارد) بدین منظور مناسب است؛ اما نقطه کانونی لنزها متفاوت هستند. فاصله کانونی یک لنز محدب به مسافت بین مرکز لنز و نقطه کانونی گفته می‌شود.
متأسفانه لنزهایی که برای عکاسی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار پیچیده‌تر از لنزهای محدب منفرد هستند. این لنزها عموماً چند لنز مختلف دارند که در هماهنگی با همدیگر کار می‌کنند تا نور را با کمترین اعوجاج اپتیکی ممکن همگرا کنند. این بدان معنی است که در عمل هیچ نقطه مرکزی برای لنز وجود ندارد که بتوانیم فاصله کانونی را از آنجا اندازه‌گیری کنیم. در عوض فاصله کانونی از «نقطه نودال پشتی» تا نقطه کانونی اندازه‌گیری می‌شود. نقطه نودال پشتی در اپتیک گائوسی یکی از نقاط کاردینال در هنگام تمرکز لنز در بی نهایت محسوب می‌شود. نقطه نودال پشتی به بیان ساده نقطه‌ای است که پرتوهای نور ورودی به سیستم عدسی پس از عبور از نودال جلویی، از آن به موازات خط ورودی از عدسی خارج می‌شوند. به عبارت دیگر نقطه نودال خروجی آخرین نقطه‌ای است که پرتوها در خط سیر اصلی خود طی می‌کنند.
فاصله کانونی چه اطلاعاتی در مورد لنز به دست می‌دهد؟
اگر همچنان همه این مباحث به نظرتان پیچیده است، اطمینان می‌دهیم که لازم نیست نگران باشید. هیچ عکاسی واقعاً به داشتن درک عمیقی از نحوه اندازه‌گیری فاصله کانونی برای گرفتن عکس‌های خوب نیاز ندارد؛ کافی است بدانید فاصله کانونی چه تأثیری در عکس‌ها دارد.
دلیل این که از فاصله کانونی برای توصیف لنزها استفاده می‌شود این است که عدد فاصله کانونی مسئله بسیار مهمی را برای ما مشخص می‌کند و آن میدان دید لنز است. از آنجا که سنسور دوربین صرف نظر از این که چه لنزی استفاده می‌کنید همواره اندازه ثابتی دارد، این است که میدان دید است که تعیین می‌کند لنز تا چه میزان می‌تواند سوژه‌های دور را بزرگنمایی کند.
لنزهای عکاسی به طور کلی فاصله کانونی بین 14 تا 600 میلی‌متر دارند. گرچه برخی استثناهای خاص نیز وجود دارند که فواصل کانونی بالاتر یا پایین‌تری نیز ارائه می‌دهند. هر چه فاصله کانونی کمتر باشد، میدان دید وسیع‌تر است. هر چه فاصله کانونی طولانی‌تر باشد، میدان دید محدودتر می‌شود.
در تصویر زیر از لنزی با فاصله کانونی 18 میلی‌متر بر روی یک دوربین کانن 650D استفاده شده است.
در تصویر زیر نیز عکسی دقیقاً از همان محل و در همان زمان، با فاصله کانونی 135 میلی‌متر گرفته شده است.
همان طور که می‌بینید عکس گرفته شده با لنز 135 میلی‌متری میدان دید بسیار محدودتری دارد و گویا بر روی اشیای دوردست زوم کرده است.
چشم انسان فاصله کانونی بین 40 تا 58 میلی‌متر دارد که به طور معمول در حدود 50 میلی‌متر قرار دارد. این فاصله کانونی به نام فاصله نرمال نامیده می‌شود. حفظ این معیار کار دشواری است زیرا دوربین عکاسی کاملاً شبیه چشم انسان عمل نمی‌کند. هر لنزی با فاصله کانونی کمتر از فاصله نرمال به نام لنز زاویه عریض نامیده می‌شود و اشیایی که با این لنزها عکاسی می‌شوند، کوچک‌تر از آنچه چشم انسان می‌بیند دیده می شوند. هر لنزی با فاصله کانونی بالاتر از حد نرمال لنز تله‌فوتو نامیده می‌شود و اشیایی که با چنین لنزهایی عکاسی می‌شوند بزرگ‌تر از اندازه واقعی دیده می‌شوند.
از چه فاصله کانونی باید استفاده کنیم؟
برای هر لنزی با فاصله کانونی مختلف جایگاه مناسبی در عکاسی وجود دارد و انتخاب لنز صحیح به تصویری که می‌خواهید بگیرید بستگی دارد و غالباً نیز تصمیم‌گیری مهمی محسوب می‌شود.
اگر قصد دارید از یک منظره عکاسی کنید، احتمالاً به لنز با زاویه عریض‌تری نسبت به زمانی که از یک رویداد ورزشی عکاسی می‌کنید نیاز خواهید داشت. چون در مورد رویداد ورزشی، لنز تله‌فوتو باعث می‌شود که بهتر بتوانید روی اتفاقاتی که می‌افتد زوم کنید. لنزهای نرمال نیز برای عکاسی تفریحی و پرتره بسیار مناسب هستند.
اگر این نوشته مورد توجه شما قرار گرفته است، پیشنهاد می‌کنیم موارد زیر را نیز ملاحظه نمایید:
- توضیح دوربین، لنز و مفاهیم مقدماتی عکاسی به زبان ساده
- آموزش طراحی و گرافیک کامپیوتری
- آموزش پایه ای عکاسی
- لنزهای زوم و پرایم (Prime) چه تفاوتی با هم دارند؟
- آموزش مهارت‌های اساسی کامپیوتر
- چرا برخی گوشی‌های هوشمند از دوربین دوگانه استفاده می‌کنند
==
سلام میشه بگید برای دوربین سلفی فاصله کانونی چقدر باشه ک صورتمون پهن نیفته؟