فرادرسNPV چیست؟ – مفهوم ارزش فعلی خالص به زبان ساده
هر فردی که با مفاهیم سرمایهگذاری و مالی سرو کار داشته باشد، برای آگاهی از موضوع میزان سودآوری و تصمیم درباره‌ی آن، ابتدا باید بدانیم که NPV چیست. در این مطلب به زبان ساده مفهوم NPV تشریح و کاربردهای آن بیان میشود. «ارزش فعلی خالص» (Net Present Value | NPV) حاصل سرمایهگذاری اولیه و همه جریان‌های آینده حاصل از این سرمایهگذاری در طول دوره‌های آینده سرمایهگذاری است. محاسبه این شاخص به سرمایه‌گذاران و کسب و کارها کمک میکند که ارزش حاصل از کل سرمایهگذاری را در آینده به ارزش فعلی برآرود کنند.
برای شناسایی ارزش زمانی پول باید بدانیم که NPV چیست. به دلیل وجود تورم در اقتصاد، میزان پولی که هر فرد امروز دارد، بیش از همین میزان پول در آینده ارزش دارد. کاهش ارزش پول به مرور زمان به دلیل تورم، نرخ سود، هزینه‌ی فرصتهای سرمایهگذاری رخ می‌دهد.
مفهوم NPV چیست و چگونه از آن میتوان استفاده کرد؟
زمانی که شما پول خود را سرمایهگذاری میکنید، به دنبال بازگشت سرمایه خود نه تنها به میزان اولیه بلکه به همراه سودی بیش از سایر فرصتهای سرمایهگذاری هستید. ارزش فعلی انتظاری امکان تبدیل رشد سرمایه خود به ارزش امروزی را فراهم میکند. بنابراین تصویر دقیقتری از ارزش واقعی سرمایهگذاری ارائه میکند.
«متیو باربیری» (Matthew Barbieri) یکی از شرکای تجاری شرکت «ویس اند کامپنی» (Wiss & Company) در مورد استفاده از این شاخص به تنهایی به عنوان معیار تصمیم‌سازی هشدار می‌دهد. او بیان میکند که هنگامی که شما روی یک «کسب و کار نوپا» (Start Up) سرمایهگذاری میکنید، در حقیقت روی یک تیم، راه‌حل‌ها، کسب و کار، مدل‌ها و اجرا سرمایهگذاری میکنید. مجموعه‌ای از این‌ها است که منجر به توجیه‌پذیر بودن یک سرمایهگذاری منجر میشود. بنابراین در چنین شرایطی معیار مناسب جایگزین NPV چیست و چرا این معیار مناسب نیست.
راه‌های متفاوت استفاده از NPV چیست ؟
برای استفاده بهینه از ارزش فعلی انتظاری، ضروری است که بدانیم راه‌های استفاده از NPV چیست. راه‌های متفاوتی برای استفاده از ارزش فعلی انتظاری وجود دارد که در زیر تشریح میشود:
- جهت تعیین قابلیت یک سرمایهگذاری: اگر ارزش فعلی یک پروژه‌ی سرمایهگذاری میزانی مثبت به خود اختصاص دهد به معنی که سودآور است و ارزش بررسی دارد. اگر این میزان صفر یا منفی باشد، سرمایهگذاری روی چنین پروژه‌ای پیشنهاد نمی‌شود.
- به منظور مقایسه گزینه‌های مختلف جهت سرمایهگذاری: اگر چندین گزینه برای سرمایهگذاری مانند سرمایهگذاری در بورس، بانک، مسکن و غیره گزینه‌های ما باشد، میتوان جهت انتخاب بهترین گزینه، سرمایهگذاری با بالاترین ارزش فعلی انتظاری را انتخاب نمود.
- جهت هدایت بهترین روش بودجه‌بندی سرمایه: زمانی که یک شرکت چندین پروژه اصلی داشته باشد، NPV می‌تواند برای تعیین بودجه‌بندی پروژه‌ها بسیار مفید باشد.
- با هدف ارزیابی پتانسیل ادغام‌ها یا تملیک‌های بالقوه: با استفاده از شاخص ارزش فعلی انتظاری، به همراه «جریان نقدی تنزیل شده» (Discounted Cash Flow(DCF)) میتوان ارزش آینده ادغام‌ها و تملیک‌ها را محاسبه نمود و بهترین تصمیم را اتخاذ نمود.
فرمول محاسبه NPV چیست ؟
ارزش فعلی انتظاری ارزش جریان خالص نقدی آینده (R) در بازهی زمانی مشخص (t) آینده در زمان حال است. برای محاسبه ارزش فعلی انتظاری، جریان نقدینگی (درآمد) برای یک دوره مشخص به واحد پولی نشان داده میشود. عامل دیگری که مهم است همان نرخ تورم یا نرخ بهره است، که با (i) و به صورت یک عدد اعشاری نشان داده میشود.
نرخ بهره، نرخ تنزیل یا تورم می‌تواند همان بازده‌ای باشد که شما از سرمایهگذاری انتظار دارید. هم‌چنین نرخ بازگشت سرمایه‌ای که شما می‌توانید از یک سرمایهگذاری مشابه انتظار داشته باشید. حتی نرخ مورد انتظار از پیاده‌سازی یک پروژه می‌تواند از مصادیق نرخ بهره باشد.
بر این اساس، فرمول محاسبه NPV به شرح زیر است:
$$NPV=\sum_1^n\frac{R_{t}}{(1+i)^{t}}$$
که در این فرمول داریم:
- NPV: ارزش انتظاری آینده
- n: طول دوره سرمایهگذاری
- $$R_t$$: حاصل جمع دریافت یا پرداخت مالی در دوره t
- t: سال یا دوره محاسبه
- i: نرخ تنزیل، تورم یا سود مورد انتظار
نحوه محاسبه NPV چیست؟
جهت محاسبه ارزش فعلی انتظاری ابتدا ارزش انتظاری فعلی سال 1 را بر اساس فرمول محاسبه می‌کنیم. سپس ارزش انتظاری فعلی سال 2 و به همین ترتیب سال‌های بعد و در نهایت آن‌ها را با هم جمع می‌کنیم.
فرض کنید 10000 دلار را در 10 سهمی که به ازای هر سهم 100 دلار سود می‌دهد سرمایهگذاری می‌کنیم. بنابراین انتظار داریم در این سرمایهگذاری به ازای هر سهم 10٪ سود کسب کنیم.
برای محاسبه ارزش فعلی سرمایهگذاری در انتهای سال اول بر اساس فرمول 10000 دلار تقسیم بر 1(1/1) میشود. بنابراین ارزش فعلی انتظاری 9090 دلار میشود.
به عبارت دیگر هر 10 دلاری که در پایان سال درآمد کسب میشود، 9 دلار الان ارزش دارد. همین موضوع نشان می‌دهد که اگر این فعالیت سود واقعی داشته باشد، باید بیش از این میزان درآمد کسب کند و همین معیاری برای ارزیابی تصمیمات اقتصادی است.
محاسبه NPV در اکسل
برای محاسبه NPV میتوان از توابع اکسل نیز استفاده کرد. برای استفاده از این تابع در اکسل باید نرخ تنزیل و جریان‌های نقدی را به تفکیک دوره به عنوان متغیرهای این تابع وارد نمود. در تصویر زیر این موضوع مشاهده میشود.
معایب استفاده از ارزش فعلی انتظاری
اگر چه استفاده از NPV یا ارزش فعلی انتظاری به عنوان یک شاخص مهم در تصمیم‌گیری جهت سرمایهگذاری یا فعالیت‌های مالی است. اما نمی‌تواند به تنهایی تفسیر درستی از نتایج آینده‌ی آن تصمیم ارایه نماید. در واقع تصمیم در مورد سرمایهگذاری وابسته به عوامل متعددی مانند علاقه‌مندی، ریسک، شرایط بازار، شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. ارزش فعلی انتظاری فقط به ما این اطلاعات را می‌دهد که با شرایط و فرض‌های فعلی، عایدی ما در طول دوره سرمایهگذاری نسبت به زمان حال قابل توجه خواهد بود یا سرمایهگذاری صرفه‌ی اقتصادی نخواهد داشت.
جمع‌بندی
«ارزش فعلی انتظاری» (Net Present Value) یک شاخص مناسب جهت برآرود درآمدهای آتی و ارزش حاصل از سرمایهگذاری در دوره‌های آتی در ابتدای دوره سرمایهگذاری یا زمان حال است. این شاخص به ما نشان می‌دهد که درآمدهای آتی ما در امروز چه قدر می‌ارزد. بر اساس این شاخص اگر درآمدها یا ارزش کل سرمایهگذاری از امروز بیش‌تر باشد، سرمایهگذاری ارزش دارد. در غیر این صورت سودی حاصل نمی‌شود.
اما استفاده از این شاخص نمی‌تواند اطلاعات دقیقی جهت تصمیم به ما ارائه کند. تصمیم در مورد سرمایهگذاری تابع عوامل مختلف زیادی است که ممکن است در آینده تغییر کند. بنابراین جهت تصمیم‌سازی لازم است این شاخص در کنار سایر شاخص‌های ارزیابی اقتصادی مانند نرخ بازگشت سرمایه مورد بررسی قرار گیرد.
