فرادرسروش SWOT چیست؟ — از کاربرد تا پیاده سازی به زبان ساده
برای مدیریت موفق کسب و کار، باید پیشرفت خود را همواره تحلیل و ارزیابی کنید تا مطمئن شوید که عملیات‌های مختلف در کسب و کار به مؤثرترین شکل ممکن اجرا می‌شوند. روش‌های زیادی برای ارزیابی عملکرد کسب و کار وجود دارد. یکی از مؤثرترین روش‌های ارزیابی پیشرفت و عملکرد، تجزیه و تحلیل SWOT است. در این مطلب بررسی می‌کنیم که روش SWOT چیست و چه کاربردهایی دارد. همچنین، نحوه اجرای این روش تجزیه و تحلیل را یاد می‌گیریم.
روش SWOT چیست ؟
«روش SWOT یا تجزیه و تحلیل سوات» (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats | SWOT Analysis) چارچوبی است که از آن برای ارزیابی موقعیت رقابتی کسب و کار و توسعه برنامه استراتژیک استفاده میشود. روش تجزیه و تحلیل SWOT معیارهای مختلفی از جمله عوامل داخلی و خارجی و پتانسیل کسب و کار در زمان حال و در آینده را ارزیابی میکند. به بیان دیگر، روش SWOT فرایندی برای برنامهریزی است که به کسب و کارها کمک میکند بر چالش‌ها و مشکلات غلبه کنند و عوامل مهم برای موفقیت کسب و کار در آینده را بیابند.
هدف اصلی روش SWOT افزایش آگاهی درباره عواملی است که در تصمیمگیری تجاری یا طراحی و تدوین استراتژی کسب و کار نقش دارند. با استفاده از روش SWOT میتوان عوامل داخلی و خارجی محیط و عوامل مؤثر بر دوام تصمیمات تجاری را تجزیه و تحلیل کرد.
به طور معمول، کسب و کارها از روش تجزیه و تحلیل SWOT استفاده می‌کنند. اما سازمان‌های دیگر مانند سازمان‌های غیرانتفاعی و حتی افراد برای ارزیابی شخصی میتوانند از این روش بهره بگیرند. همچنین، از روش SWOT برای ارزیابی اقدامات، محصولات و پروژه‌ها نیز استفاده میشود. برای مثال، مدیران ارشد فناوری اطلاعات یا CIOها میتوانند با استفاده از روش SWOT در ساخت یک قالب برنامهریزی استراتژیک برای کسب و کار همکاری کنند یا از این روش برای تحلیل رقابتی استفاده کنند.
چارچوب ماتریس SWOT توسط «آلبرت هامفری» (Albert Humphrey) معرفی شد و دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلاد توسط مؤسسه پژوهشی استنفورد آزمایش شد. تحلیل SWOT در ابتدا برای کسب و کارها و بر اساس داده‌های شرکت‌های «Fortune 500» توسعه داده شد، اما تا کنون سازمان‌های بسیار زیادی از آن به عنوان روشی برای کمک به تصمیمگیری در کسب و کار استفاده کرده‌اند.
کاربردهای روش SWOT چیست ؟
از روش SWOT میتوان برای کمک به کسب و کار در کسب اطلاعات درباره جایگاه فعلی و آینده در بازار یا برای رسیدن به یک هدف از پیش تعیین شده بهره گرفت. این روش در زمینههایی مانند تصمیمگیری درباره برنامههای مختلف کسب و کار، ساخت و توسعه محصولات و خدمات، ارزیابی عملکرد کسب و کار، طراحی استراتژی برای بهبود عملکرد کسب و کار، کسب مزیتهای رقابتی و تصمیمگیری درباره سرمایهگذاریهای جدید به سازمانها و افراد کمک میکند.
سازمانها و افراد با استفاده از این روش تحلیل میتوانند مزایای رقابتی، چشم‌اندازهای مثبت و مشکلات موجود و احتمالی را شناسایی کنند. سپس با استفاده از این اطلاعات، «برنامه کسب و کار یا بیزینس پلن» (Business Plan) یا اهداف شخصی و سازمانی خود را توسعه دهند، روی چشم‌اندازهای مثبت سرمایه‌گذاری کنند و کمبودها و مشکلات را رفع کنند.
زمانی که عوامل SWOT شناسایی شدند، تصمیم‌گیرندگان میتوانند ارزیابی کنند که آیا اقدامات، پروژه‌ها یا محصولات مدنظرشان ارزش پیگیری را دارند یا خیر و چه چیزی برای رسیدن به موفقیت در این اقدامات لازم است. در واقع، هدف این پژوهش و تحلیل این است که به سازمان در تطبیق دادن منابع با محیط رقابتی و دستیابی به موفقیت کمک کند.
از تحلیل SWOT میتوان برای ارزیابی بسیاری از اهداف و برنامههای عملیاتی مانند موارد فهرست زیر بهره گرفت.
- ساخت و توسعه محصولات یا خدمات کسب و کار
- تصمیمگیری در زمینه استخدام، ارتقای رتبه کارکنان یا موارد دیگر در حوزه منابع انسانی
- ارزیابی و بهینه‌سازی عملکرد و فرصت‌ها در زمینه خدمات مشتریان
- طراحی استراتژی کسب و کار برای بهبود رقابت یا عملکرد کسب و کار
- سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های مختلف، موقعیت‌های جغرافیایی یا بازارهای دیگر
به طور کلی، میتوان گفت که از روش SWOT برای شناسایی چالش‌های پیشِ روی سازمان و فرصتهای موجود در مسیر موفقیت استفاده میشود. اما به یاد داشته باشید که این روش، تنها یکی از تکنیک‌های شناسایی چالش‌ها و فرصت‌ها برای تصمیمگیری و برنامهریزی سازمان است و نمی‌توان به تنهایی به آن اتکا کرد.
عناصر روش SWOT چیست ؟
کلمه SWOT مخفف چهار کلمه «نقاط قوت» (Strengths)، «نقاط ضعف» (Weaknesses)، «فرصت‌ها» (Opportunities) و «تهدیدها» (Threats) است و روش تجزیه و تحلیل SWOT شامل این چهار عنصر میشود. تصویر زیر، ماتریس SWOT را نشان می‌دهد.
چهار عنصر روش تجزیه و تحلیل SWOT را به طور خلاصه میتوان به شکل زیر شرح داد.
نقاط قوت
نقاط قوت مشخص می‌کنند که یک سازمان در چه زمینههایی برتری دارد و چه چیزی این سازمان را از رقیبان خود متمایز میکند. نقاط قوت میتوانند داشتن برندی قوی، مشتریانی وفادار، ترازنامه قوی، تکنولوژی منحصربه‌فرد و... باشند. در واقع میتوان گفت که نقاط قوت، ویژگی‌ها و منابع داخلی یک سازمان هستند که باعث موفقیت سازمان می‌شوند.
نقاط ضعف
نقطه ضعف‌ها باعث می شوند که سازمان به بهینه‌ترین شکل ممکن عمل نکند. به بیان دیگر، نقاط ضعف آن دسته از عوامل و منابع داخلی سازمان هستند که دستیابی به موفقیت را برای سازمان دشوارتر می‌کنند. نقاط ضعف، حوزه‌هایی هستند که کسب و کار باید در آنها پیشرفت کند تا بتواند به رقابت با سازمان‌های دیگر ادامه دهد. ویژگی‌هایی مانند داشتن برند ضعیف، گردش مالی بالاتر از میانگین، سطح بالای بدهی یا کمبود سرمایه در این بخش قرار می‌گیرند.
فرصت‌ها
فرصت‌ها، به آن دسته از عوامل خارجی گفته میشود که میتوانند برای سازمان، مزیت رقابتی ایجاد کنند. سازمان می‌تواند از این عوامل خارجی بهره بگیرد یا روی آنها سرمایه‌گذاری کند. برای مثال، تعرفه‌های صادراتی مطلوب، مشوق‌های مالیاتی و تکنولوژی‌های جدید و توانمندکننده در این گروه از عوامل دسته‌بندی می‌شوند.
تهدیدها
تهدیدها به دسته‌ای از عوامل خارجی گفته میشود که میتوانند به سازمان آسیب برسانند و موفقیت تمام سازمان را به خطر بیاندازند. برای مثال، خشکسالی برای کارخانه‌های تولید گندم و غلات یک تهدید محسوب میشود، چراکه می‌تواند محصولات کارخانه را به کلی از بین ببرد یا میزان تولید را کاهش دهد. عواملی مانند افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش رقابت، کمبود نیروی کار و... در این دسته قرار می‌گیرند.
نحوه اجرای روش تحقیق SWOT
همان‌طور که گفتیم، تحلیل SWOT روشی برای ارزیابی عملکرد، رقابت، ریسک‌ها و پتانسیل‌های کسب و کارها، بخش‌های مختلف در کسب و کارها، یک محصول خاص، یک حوزه تخصصی یا افراد است.
این روش با استفاده از داده‌های داخلی و خارجی می‌تواند کسب و کارها را برای طراحی استراتژی‌هایی موفق‌تر هدایت کند. تحلیلگران مستقل SWOT، سرمایه‌گذاران و رقیبان نیز میتوانند سازمانها را درباره نقاط قوت و نقاط ضعف و عوامل دیگر آگاه کنند.
تحلیلگران برای اجرای روش SWOT، جدولی چهار قسمتی طراحی می‌کنند که هر بخش آن به یکی از عناصر تحلیل SWOT اختصاص یافته است. این جدول، اطلاعات و دیدگاهی جامع و مختصر درباره وضعیت فعلی سازمان را به مخاطبان منتقل میکند. تمام عوامل شناسایی شده در این چهار بخش از اهمیت یکسان برخوردار نیستند، اما شناسایی تمام آنها برای کسب اطلاعات درباره فرصت‌ها و تهدیدها و مزایا و معایب لازم است.
برای اجرای روش تحقیق SWOT، بهتر است ابتدا جدول SWOT را ترسیم کنید. می‌توانید از قالبی که در ادامه این مطلب تهیه شده است برای ترسیم جدول SWOT خود استفاده کنید. سپس، به پرسش‌هایی مانند پرسش‌های بخش بعدی پاسخ دهید تا عوامل مؤثر در هر بخش را شناسایی کنید.
شناسایی عوامل داخلی
فعالیت‌های داخلی سازمان و اطلاعاتی که درون کسب و کار رخ می‌دهد، منبعی مناسب برای کسب اطلاعات درباره نقاط قوت و ضعف سازمان برای انجام تحلیل SWOT است. برای مثال، عواملی مانند منابع مالی و انسانی، دارایی‌های مشهود و نامشهود برند و بهره‌وری عملیاتی در گروه عوامل و معیارهای داخلی قرار می‌گیرند.
شناسایی نقاط قوت
برای شناسایی نقاط قوت کسب و کار، می‌توانید پرسش‌های زیر را با اعضای تیم‌ها و بخش‌های مختلف مطرح کنید. یافتن پاسخ این پرسش‌ها می‌تواند به کسب و کار شما در شناسایی نقاط قوت کمک کند.
- در چه زمینه‌ای عملکرد مطلوب دارید؟
- قدرتمندترین و ارزشمندترین داراریی شما چیست؟
- مزیت رقابتی کسب و کار شما چیست؟
- کسب و کار شما چه منابعی در اختیار دارد؟
- کدام‌یک از محصولات یا خدمات کسب و کار عملکرد مطلوبی دارند؟
شناسایی نقاط ضعف
یافتن پاسخ پرسش‌هایی مانند پرسش‌های زیر، به شما در شناسایی نقاط ضعف سازمان کمک میکند.
- منتقدان شما چه کسانی هستند؟
- کدام یک از محصولات شما نامطلوب‌ترین عملکرد را دارند؟
- چه بخش‌هایی از کار را می‌توانید بهبود ببخشید؟
- کدام‌یک از محصولات یا خدمات کسب و کار عملکرد مطلوبی ندارند؟
- کسب و کار در چه بخش‌هایی با مشکل کمبود منابع مواجه است؟
شناسایی عوامل خارجی
اتفاقاتی که خارج از سازمان رخ می‌دهند نیز به اندازه عوامل داخلی در موفقیت سازمان نقش دارند. عوامل خارجی مانند سیاست‌های پولی، تغییرات بازار و دسترسی به تأمین‌کنندگان از جمله عوامل خارجی اثرگذار بر موفقیت سازمان به شمار می‌روند.
شناسایی فرصت‌ها
برای شناسایی فرصتهای کسب و کار برای پیشرفت و موفقیت، می‌توانید پرسش‌های زیر را با اعضای بخش‌های مختلف سازمان مطرح کنید.
- چه ترندهای جدیدی در بازار ایجاد شده‌اند؟
- مخاطبان با چه ویژگی‌هایی تا کنون هدف‌گذاری نشده‌اند؟
- از چه تکنولوژی‌هایی می‌توانیم برای بهبود فعالیت‌های خود استفاده کنیم؟
- آیا می‌توانیم فعالیت‌های اصلی خود را گسترش دهیم؟
- به چه بخش‌های جدیدی از بازار می‌توانیم وارد شویم؟
شناسایی تهدیدها
یافتن پاسخ پرسش‌هایی مشابه پرسش‌های زیر در شناسایی تهدیدهای موفقیت سازمان می‌تواند به شما کمک کند.
- کسب و کار چند رقیب دارد و سهم هر کدام از رقیبان از بازار چقدر است؟
- آیا قوانین و مقررات جدید با قابلیت آسیب احتمالی به فعالیت‌ها و محصولات کسب و کار تصویب شده‌اند؟
- کدام‌یک از قوانین جدید میتوانند در روند فعالیت‌های کسب و کار مشکل ایجاد کنند؟
- سازمان‌های رقیب چه کارهایی را به خوبی انجام می‌دهند؟
- کدام‌یک از ترندهای جدید مصرف‌کنندگان، موفقیت کسب و کار را تهدید می‌کنند؟
جدول و قالب روش SWOT
همان‌طور که گفتیم، از ماتریس SWOT اغلب برای سازماندهی آیتم‌های شناسایی شده برای هر یک از این چهار عنصر استفاده میشود. این ماتریس معمولاً به شکل مربعی تقسیم شده به چهار بخش نمایش داده میشود و هر کدام از این بخش‌ها نمایان‌گر یکی از عناصر SWOT است. تصمیم‌گیرندگان با شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها ماتریس تجزیه و تحلیل SWOT خود را تکمیل می‌کنند.
سازمانها و افرادی که از روش SWOT برای شناسایی پتانسیل‌های رشد و موفقیت خود استفاده می‌کنند، از قالب‌های مختلفی برای اجرای روش تجزیه و تحلیل SWOT بهره می‌گیرند. این قالب‌ها معمولاً شکلی از جدول استاندارد چهار بخشی SWOT هستند. تصویر زیر، نمونه یک جدول SWOT خالی را نمایش می‌دهد.
دانلود فایل PDF قالب جدول SWOT
- برای دانلود فایل PDF قالب جدول SWOT با کیفیت بالا + اینجا کلیک کنید.
کجا و چه زمانی باید از روش SWOT استفاده کنیم؟
تحلیل SWOT معمولاً در شروع فرآیند برنامهریزی استراتژیک یا به عنوان بخشی از آن به کار گرفته میشود. این چارچوب به عنوان روشی قدرتمند برای پشتیبانی کسب و کارها در تصمیمگیری شناخته میشود، زیرا سازمانها با استفاده از آن میتوانند فرصتهای جدیدی برای موفقیت بیابند که در گذشته به آنها توجهی نشده است. این روش همچنین تهدیدهای پیشرفت کسب و کار را پیش از زیانبار شدن شناسایی میکند.
تجزیه و تحلیل SWOT می‌تواند «بازار تخصصی» (Market Niche) را شناسایی کند که کسب و کار در آن مزیتی رقابتی دارد. این روش همچنین برای کمک به افراد برای مشخص کردن مسیر کاری با توجه به نقاط قوت استفاده میشود و آنها را از تهدیدهای موجود در راه موفقیت مطلع می‌سازد.
این روش تجزیه و تحلیل زمانی تأثیر بیشتری دارد که از آن برای شناسایی مشکلات و نگرانی‌های کسب و کارها استفاده شود. به همین دلیل، بیشتر اوقات گروهی از افراد متخصص با عملکردهای مختلف و گسترده با توانایی اشتراک‌گذاری افکار و ایده‌ها به شکل آزادانه به اجری روش SWOT می‌پردازند. مؤثرترین تیم‌ها از داده‌ها و تجربه‌های واقعی، مانند داده‌های درآمد و هزینه، در تجزیه و تحلیل SWOT بهره می‌گیرند.
سازمان شما همیشه به تحلیل SWOT عمیق نیاز ندارد. این روش بیشتر برای بررسی کلی شرایط کسب و کار انجام مي‌شود. استفاده از روش تجزیه و تحلیل SWOT بیشتر در مواقعی مانند موارد زیر مفید است.
- پیش از ایجاد تغییراتی بزرگ و گسترده مانند تغییر در برنامه مدیریت
- هنگام تصمیمگیری برای انجام اقدامات جدید در سازمان
- هنگام شناسایی فرصتهای رشد و بهبود عملکرد سازمان
- زمانی که می‌خواهید عملکرد سازمان را به طور کلی بررسی و ارزیابی کنید
- هنگام بررسی و ارزیابی عملکرد سازمان از دیدگاه‌های مختلف
تحلیل‌های SWOT معمولاً شرایط را به طور کلی بررسی می‌کنند و میتوان از آنها در بیشتر شرایط، پروژه‌ها و کسب و کارها بهره گرفت.
مزایا و معایب استفاده از روش SWOT چیست ؟
بهره‌گیری از روش تجزیه و تحلیل SWOT مانند تمام روش‌های برنامهریزی و تصمیمگیری دیگر، مزایا و معایبی دارد. از جمله مزایای روش SWOT میتوان موارد زیر را نام برد.
- تحلیل SWOT عوامل مؤثر در موفقیت کسب و کار را به شکل بصری نمایش می‌دهد. این روش نشان می‌دهد که آیا کسب و کار، پروژه، اقدام یا فرد مدنظر می‌تواند با موفقیت به هدف خود برسد یا خیر.
- تحلیل SWOT با درگیر کردن اعضای تیم‌های مختلف در سازمان، می‌تواند رویکردها و دیدگاه‌های متفاوت افراد را در بربگیرد.
- گستردگی کاربرد روش SWOT می‌تواند هر عنصر را به دقت بررسی و ارزیابی کند، باعث ایجاد ایده‌های خلاقانه شود و مشکلات نادیده گرفته شده را به سازمانها نشان بدهد.
تحلیل SWOT برای درک عوامل مؤثر در موفقیت سازمان مهم است، اما این روش تحلیل محدودیت‌هایی نیز دارد. از میان این محدودیت‌ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- تحلیل SWOT ممکن است شامل تمام عوامل مؤثر بر موفقیت سازمان نشود. زیرا ممکن است بعضی از نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها یا تهدیدها به راحتی شناسایی نشوند یا نادیده گرفته شوند.
- ممکن است عوامل مؤثر برای هر عنصر به شکل تجربی و غیرعلمی یا بر اساس تفکر اشخاص شناسایی شوند و در نتیجه، دیدگاهی دقیق ارائه ندهند.
- ممکن است نتیجه‌های تحلیل SWOT عمر محدودی داشته باشند. زیرا عوامل مؤثر در نقطه مشخصی از زمان شناسایی و ارزیابی می‌شوند و امکان ارزیابی تغییرات این عوامل با گذر زمان وجود ندارد.
مثال‌های کاربرد روش SWOT
در بخش‌های قبلی، با عناصر مختلف در روش SWOT آشنا شدیم و پرسش‌های لازم برای شناسایی عوامل مؤثر در هر بخش را بررسی کردیم. در این بخش، تحلیل‌های SWOT ساده بر اساس اطلاعات موجود از شرکت‌های بزرگ و مشهور کوکاکولا، زارا و ایرباس را بررسی می‌کنیم. توجه داشته باشید که ما از جزئیات وقایع و فعالیت‌ها در این شرکت‌ها آگاه نیستیم و تحلیل‌هایی که در ادامه می‌خوانید به شکل فرضی و تنها برای تمرین عملی پیاده‌سازی روش تحلیل SWOT انجام شده‌اند.
پیاده سازی روش SWOT در شرکت کوکاکولا
جدول فرضی SWOT برای شرکت کوکاکولا را میتوان به شکل زیر رسم کرد.
در ادامه، تحلیل SWOT شرکت کوکاکولا را بررسی می‌کنیم.
نقاط قوت
نقاط قوت شرکت کوکاکولا را میتوان به شکل زیر خلاصه کرد.
- تنوع محصولات: یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت در شرکت کوکاکولا، تنوع بسیار زیاد محصولات در دسته‌بندی‌های مختلف است. در واقع، کوکاکولا صاحب بیش از ۵۰۰ برند و ۲۰۰ شرکت است. این موضوع باعث میشود که کوکاکولا، کنترل بسیار زیاد روی بازار، تخصص‌های گسترده و به طور کلی، رقیبان کمتری داشته باشد.
- سهم بازار: سهم کوکاکولا از بازار نوشیدنی‌های غیرالکلی حدود ۴۳ درصد است و این موضوع باعث میشود که جایگاه کوکاکولا در مقایسه با بسیاری از رقیبان دیگر، بهتر باشد. همچنین، این موضوع رقابت با کوکاکولا و منابع تقریباً نامحدودش را بسیار دشوار میکند.
- شهرت برند: کوکاکولا یکی از مشهورترین و شناخته‌شده‌ترین برندهای دنیاست و این موضوع یکی از مهم‌ترین مزیتهای این برند در برابر رقیبان است. همچنین، شهرت بسیار زیاد شرکت باعث میشود که هر محصول یا برند جدید که شرکت در آن سرمایه‌گذاری میکند، به سرعت توسط مخاطبان دیده شود و مورد توجه قرار بگیرد.
- فرمول محرمانه: کوکاکولا دستورالعمل ساخت محصول اصلی و پرچمدار خود یعنی نوشابه کوکاکولا را محرمانه نگه داشته است. به همین دلیل، ساخت محصولی مشابه با آن برای رقیبان بسیار دشوار خواهد بود.
نقاط ضعف
موارد زیر را میتوان از نقاط ضعف شرکت کوکاکولا دانست.
- ترندهای سلامتی: یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف کوکاکولا، عدم توانایی این شرکت برای وفق پیدا کردن با ترندهای روز سلامتی است. امروزه افراد اطلاعات بیشتری درباره غذاهای ناسالم و میزان شکر مصرفی خود پیدا کرده‌اند و استفاده از گزینه‌های سالم را جایگزین نوشیدنی‌های حاوی شکر افزوده کرده‌اند.
- جایگزین شکر: یکی دیگر از ضعف‌های شرکت کوکاکولا که به سلامتی مرتبط است، عدم توانایی این شرکت برای تولید محصولات سالم‌تر و بدون شکر بدون تأثیر گذاشتن روی مزه اصلی و مشهور محصولاتش است. کوکاکولا سال‌هاست که به دنبال یافتن جایگزین سالم شکر برای محصولات جستجو میکند و در این زمینه چندان موفق نشده است.
- جایگاه فعلی: جایگاه فعلی کوکاکولا و نوشیدنی‌هایش از مزایا و معایب این شرکت است. این ویژگی از مزایای شرکت محسوب میشود زیرا بیشتر افراد دنیا این برند را می‌شناسند و این سطح از شناخته شدن، رویای بسیاری از کسب و کارهاست. اما از آنجایی که کوکاکولا اعتبار و شهرت خاص خودش را پیدا کرده است، اعمال تغییرات بزرگ در این شرکت بسیار دشوار است.
فرصت‌ها
میتوان فرصتهای شرکت کوکاکولا برای موفقیت بیشتر را به شکل زیر شرح داد.
- ترندهای سلامتی: اگر شرکت کوکاکولا بتواند به ترندهای سلامتی روز به شکل دقیق نظارت کند و محصولات خود را بر اساس آنها تغییر بدهد، این فرصت را پیدا میکند که سهم خود از بازار را افزایش دهد و بخش بزرگ‌تری از صنعت نوشیدنی‌های غیرالکلی را در اختیار بگیرد.
- تعداد کم رقیبان بزرگ: کوکاکولا با توجه به تسلط نسبی برندش به بازار و تعداد کم رقیبان بزرگ برای این نوع خاص از محصولات، می‌تواند با داشتن استراتژی بازاریابی مناسب، به سرعت محصولات جدیدی را به بازار معرفی کند.
تهدیدها
عواملی مانند موارد فهرست زیر میتوانند تهدیدی برای موفقیت کوکاکولا باشند.
- جایگزین‌های سالم‌تر: با این‌که شرکت کوکاکولا تقریباً بر بازار نوشیدنی‌های غیرالکلی مسلط است، جایگزین‌های سالم‌تر بسیار زیادی در بازار به وجود آمده‌اند که میتوانند رقیب محصولات این شرکت باشند. آب‌های طعم‌دار، اسموتی‌ها، نوشیدنی‌های طبیعی و ارگانیک، نوشیدنی‌های سبز و... از جمله جایگزین‌های سالم‌تری به شمار می‌روند که امروزه افرادِ بیشتری از آنها استفاده می‌کنند.
- پوشش رسانه‌ای و اخبار منفی: با وجود این‌که شرکت کوکاکولا به خاطر استراتژی‌های مارکتینگ هوشمندانه‌اش شهرت بسیار زیادی دارد، همچنان خبرهای زیادی درباره ناسالم بودن محصولات این شرکت منتشر میشود. پژوهش‌های عمیق، ویدیوهای یوتیوب و حتی مقاله‌هایی از منابع معتبر میتوانند در طولانی‌مدت تهدیدی برای موفقیت کوکاکولا باشند.
پیاده سازی روش SWOT در شرکت ایرباس
شرکت «ایرباس» (Airbus)، بزرگ‌ترین سازنده هواپیما در دنیاست. ماتریس SWOT برای شرکت ایرباس را میتوان به شکل زیر ترسیم کرد.
در ادامه، تحلیل به روش SWOT را برای شرکت ایرباس بررسی می‌کنیم.
نقاط قوت
مهم‌ترین نقاط قوت شرکت موفق ایرباس را میتوان به شکل فهرست زیر خلاصه کرد.
- سهم بازار: ایرباس با در اختیار داشتن حدود ۶۳ درصد از سهم بازار، بزرگ‌ترین سازنده هواپیما در دنیا به شمار می‌رود و این موضوع، جایگاه بسیار قدرتمندی را برای این شرکت در صنعت تولید هواپیما ایجاد کرده است.
- شبکه جهانی و حضور بین‌المللی: شرکت ایرباس با داشتن شعبه‌های عملیانی در اروپا، قاره آمریکا، آفریقا، خاورمیانه و آسیا، شبکه جهانی و حضور بین‌المللی بسیار گسترده و قدرتمندی دارد.
- نوآوری و تکنولوژی: علاوه بر موارد قبلی، ایرباس بیش از رقیبانش بر سرمایه‌گذاری روی تکنولوژی، نوآوری و تولید تمرکز کرده است.
- دوستدار محیط زیست: یکی دیگر از نقاط قوت ایرباس، توجه این شرکت به مسائل مرتبط با محیط زیست است. این شرکت در ارائه و توسعه راه‌حل‌های مختلف برای حمل‌ونقل هوایی پایدار به عنوان سازمانی پیشرو شناخته میشود.
نقاط ضعف
میتوان موارد زیر را به عنوان نقاط ضعف شرکت ایرباس شناسایی کرد.
- تأخیر در تحویل محصولات: شرکت ایرباس در سال ۲۰۱۹ بیش از تمام رقیبانش، از جمله شرکت بوئینگ، سفارش تولید هواپیما ثبت کرد. اما این موضوع باعث تأخیر در تحویل محصولات شد و شرکت را با حجم زیادی سفارش انباشته مواجه کرد.
- ناکارآمدی‌های عملیاتی: شرکت ایرباس در مقایسه با رقیبانی مانند بوئینگ، به بی‌ثباتی در زمینه اجرای عملیا‌ت‌ها مشهور است. این شرکت معمولاً رونمایی از مدل‌های جدید محصولاتش را به تعویق می‌اندازد؛ برای مثال، رونمایی از هواپیمای Airbus A380 را بیش از یک سال به تعویق انداخت. این ضعف، از نکاتی است که ایرباس می‌تواند برای رفع آن تلاش کند.
- هزینه زیاد تولید: یکی دیگر از نقطه ضعف‌های مهم ایرباس، هزینه بسیار زیاد تولید در این شرکت است. هزینه تولید در ایرباس از رقیبانی مانند بوئینگ بیشتر است و این موضوع باعث میشود که حاشیه سود این شرکت در مقایسه با رقیبانش کمتر باشد.
فرصت‌ها
از فرصتهای شرکت ایرباس برای کسب موفقیت‌های بیشتر میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- رشد در زمان رشد گردشگری: صنعت گردشگری به دلیل رشد تعداد افراد طبقه متوسط و کاهش قیمت بلیت‌های هواپیما در مقایسه با دهه گذشته، همواره در حال رشد است. به همین دلیل، تولیدکنندگان هواپیما سفارش‌های بیشتری برای تولید دریافت می کنند. در واقع، تخمین زده میشود که در چند سال آینده ترافیک هوایی رشد زیادی پیدا کند و بر اساس آمارهای منتشرشده توسط ایرباس، در ۲۰ سال آینده باید بیش از ۳۹ هزار هواپیمای مسافری و باری تولید شود.
- پیشرفت فناوری: در سال‌های گذشته صنعت تولید هواپیما با نوآوری‌ها و پیشرفت‌های تکنولوژیک بسیاری مواجه شده است. این موضوع برای ایرباس امکان بهبود برای رفع نقاط ضعف و افزایش سرعت و بهبود عملکرد سازمان را فراهم کرده است. همچنین، با امن‌تر شدن هواپیماها به دلیل استفاده از تکنولوژی‌های جدید، افراد بیشتری به سفر با هواپیما ترغیب می‌شوند.
تهدیدها
موارد زیر را میتوان از تهدیدهای موفقیت ایرباس دانست.
- رقابت: رقابت در صنعت هوافضا عملاً به رقابتی میان دو شرکت تبدیل شده است، چراکه ایرباس و بوئینگ در مجموع حدود ۹۱ درصد از سهم بازار تجارت هواپیما در دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. در واقع، نیازی نیست که ایرباس و بوئینگ نگران رقابت با رقیبان کوچک باشند، اما میان دو شرکت رقابتی بسیار شدید وجود دارد. این موضوع می‌تواند تهدید بزرگی برای موفقیت ایرباس باشد.
- همه‌گیری جهانی: در سال ۲۰۲۰، تمام دنیا درگیر همه‌گیری جهانی ویروس کووید-۱۹ شد. این همه‌گیری تأثیر بسیار زیادی روی رشد بازار تجارت هواپیما گذاشت، زیرا افراد به طور ناگهانی تمام سفرهای خود را متوقف کردند. با این‌که این موضوع به شکل موقت باعث کاهش تولید شد و اکنون وضعیت شرکت‌ها به آهستگی در حال بهبود است، تولیدکنندگان هواپیمای بزرگ مانند ایرباس همچنان تحت تأثیر این واقعه خواهند بود.
- پیدایش رقیبان احتمالی در بازارهای اصلی: اگرچه ایرباس و بوئینگ به بازار جهانی تولید هواپیما تسلط دارند، اما ممکن است این تسلط همیشگی نباشد. در حال حاضر، بازارهای مهمی مانند چین و روسیه قصد دارند تجارت هواپیمای خصوصی خود را راه‌اندازی کنند و اگر این اتفاق رخ بدهد، سهم ایرباس از بازار کاهش خواهد یافت.
پیاده سازی روش SWOT در شرکت زارا
«زارا» (Zara) از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده پوشاک در دنیا محسوب می شود. این برند همراه با برندهای مشهور دیگری مانند «برشکا» (Bershka) و «استرادیواریوس» (Stradivarius) به شرکت «ایندیتکس» (Inditex)، بزرگ‌ترین شرکت صنعت مد در دنیا تعلق دارد. جدول تحلیل SWOT برای شرکت زارا می‌تواند به شکل فرضی مانند جدول زیر ترسیم شود.
در ادامه، به بررسی تحلیل SWOT برند زارا می‌پردازیم.
نقاط قوت
از نقاط قوت شرکت زارا میتوان موارد زیر را مثال زد.
- فرآیند تولید و تحویل کارآمد: بهره‌وری زیاد در فرآیندهای عملیاتی مانند تولید، ارسال محصولات، زنجیره تأمین و لجیستیک، زارا را به یکی از بهره‌ورترین شرکت‌های تولید پوشاک در جهان تبدیل کرده است. آمارها نشان می‌دهند که فرآیند توسعه و تولید یک محصول جدید و رساندن آنها به ۲۲۹۵ فروشگاه این برند در دنیا تنها یک هفته طول می‌کشد، درحالی‌که انجام این کار برای برندهای دیگر به طور میانگین شش ماه طول می‌کشد. این موضوع، از مهم‌ترین نقاط قوت زارا محسوب میشود.
- قیمت‌گذاری رقابتی: قیمت‌گذاری زارا برای محصولاتش که تنوعی بسیار گسترده دارند، بسیار رقابتی است. پوشاک تولیدشده در این شرکت مخاطبان طبقه متوسط را هدف‌گذاری میکند و قیمت‌گذاری آنها بر اساس ویژگی‌های هر بازار و مخاطبان انجام شده است. برای مثال بر اساس آمارها، قیمت محصولات زارا در کره جنوبی ۹۶ درصد بیشتر از قیمت محصولاتش در اسپانیاست.
- حضور جهانی قوی: همان‌طور که گفتیم، زارا بیش از ۲۲۰۰ فروشگاه در ۹۶ کشور دنیا دارد و با پشتیبانی شرکت ایندیتکس، جایگاه بین‌المللی قدرتمندی پیدا کرده است.
- واکنش سریع به ترندهای جدید: شرکت زارا به دلیل پیروی از ترندهای مد جهانی مشهور است و در شناسایی و اجرای آنها در محصولات خود بسیار سریع عمل میکند. این نقطه قوت زارا این شرکت را از رقیبانش متمایز میکند.
نقاط ضعف
میتوان عواملی مانند موارد زیر را از نقاط ضعف شرکت زارا دانست.
- سیاست نداشتن تبلیغات: شرکت زارا سیاست نداشتن تبلیغات را در پیش گرفته است. در واقع، این شرکت روی فعالیت‌های بازاریابی و ارتباطی سرمایه‌گذاری نمی‌کند و به‌جای آن، از بودجه‌اش برای افتتاح فروشگاه‌های جدید استفاده میکند. اگرچه این سیاست مزایایی دارد، اما میتوان از آن به عنوان یکی از نقطه ضعف‌های زارا نیز یاد کرد. زیرا حجم زیاد سرمایه‌گذاری روی دیجیتال مارکتینگ توسط رقیبان زارا ممکن است در آینده به موفقیت این برند آسیب برساند.
- انبار محدود محصولات: زارا پوشاک خود را با توجه به مد روز تولید میکند و حجم تولیدی هر کدام از این محصولات را محدود نگه می‌دارد، به همین دلیل این شرکت مانند کسب و کارهای دیگر تولید پوشاک، انبار بزرگی از محصولات خود ندارد. این موضوع برای مشتریانی که به خرید یک مدل پوشاک این برند علاقه‌مند می‌شوند و محصول مدنظر را در اندازه مورد نیاز خود برای خرید پیدا نمی‌کنند چندان خوشایند نیست.
- مناقشه‌ها و جنجال‌ها: شرکت زارا درگیر بحث‌های جنجالی زیادی درباره کار کودکان و پرداخت کمتر از حداقل سطح دستمزد به کارکنانش است. افراد همواره بیشتر از گذشته درباره موضوعاتی مانند کار کودکان و بهره‌کشی از کارکنان آگاه می‌شوند و این بحث‌های جنجالی می‌تواند به اعتبار برند آسیب بسیار زیادی وارد کند.
- تقلید از «های‌فشن یا مد روز» (High-Fashion): همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، شرکت زارا به تقلید کردن از مد روز شهرت دارد. در واقع، زارا در زمینه طراحی مد نوآوری چندانی ندارد و پوشاک منحصربه‌فرد و خاصی را تولید نمی‌کند.
فرصت‌ها
عواملی مانند موارد زیر، از فرصتهای شرکت زارا برای پیشرفت و موفقیت بیشتر به شمار می‌روند.
- رشد تقاضا برای های‌فشن: در حال حاضر، میزان تقاضا برای خرید پوشاکی مشابه با پوشاک مد روز یا های فشن اما با هزینه کمتر در حال افزایش است. این موضوع، فرصتی مناسب برای شرکت‌هایی مانند زاراست که دقیقاً همین کار را انجام می‌دهند و پوشاک شبیه به های فشن را با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌کنند.
- «فست‌فشن یا مد سریع» (Fast fashion): رفتار مشتریان همواره در حال تغییر است و امروزه، افراد سریع‌تر از همیشه از همه‌چیز خسته می‌شوند. این موضوع در مورد مد نیز صادق است. امروزه افراد پوشاک ارزان و متنوع را جایگزین لباس‌هایی کرده‌اند که سال‌ها پوشیده می‌شدند. گسترش پدیده فست‌فشن یا مد سریع، فرصتی عالی برای شرکت‌هایی مانند زاراست.
- رشد بازار: بر اساس آمارهای موجود در وب‌سایت «Statistica»، بازار پوشاک هرسال با نرخ ۵ تا ۶ درصد به شکل ثابت رشد میکند. این موضوع، خبری عالی برای شرکت‌های تولید پوشاک مانند زاراست.
تهدیدها
موارد زیر میتوانند تهدیدهایی برای موفقیت شرکت زارا باشند.
- رشد رقابت: افزایش تقاضا در صنعت مد و پوشاک سبب رشد رقابت کسب و کارها در این حوزه شده است و به وجود آمدن تعداد زیادی تأمین‌کننده پوشاک آنلاین، تهدیدی برای زارا و شرکت‌های بزرگ دیگر در این حوزه محسوب میشود. زیرا این شرکت‌ها معمولاً محصولات چندین برند را به شکل همزمان برای مخاطبان خود تأمین می‌کنند.
- افزایش هزینه‌ها: افزایش هزینه‌های تولید و تأمین مواد اولیه یکی دیگر از عواملی است که میتوانند تهدیدی برای موفقیت زارا باشند. با توجه به این‌که زارا محصولات خود را با قیمتی نسبتاً کم عرضه میکند، افزایش هزینه تولید و مواد اولیه می‌تواند باعث کاهش حاشیه سود و درآمد این شرکت شود. زارا تا کنون توانسته است با توسعه زنجیره تأمین یکپارچه و کارآمد، هزینه تأمین مواد اولیه خود را پایین نگه دارد اما ممکن است این شرایط همیشگی نباشد.
- تهدیدهای مقرراتی: همواره مقررات جدیدی برای صنعت کسب و کارها تصویب میشود. دولت‌ها و آژانس‌های حقوقی برای بخش‌ها و کسب و کارهای مختلف قوانین جدیدی را در سطح جهانی وضع می‌کنند و بازار مد و پوشاک نیز از این قاعده مستثنی نیست. این قوانین و مقررات در زمینههایی مانند کار، کیفیت، خدمات مشتریان و جنبه‌های دیگر صنعت وضع می‌شوند و ممکن است تأثیری منفی بر شرکت زارا داشته باشند.
معرفی کاپریلا به عنوان اولین سیستم تبلیغات هدفمند کلیدواژه ای ایران
استفاده از تبلیغات هدفمند در تبلیغات آنلاین روشی بسیار مؤثر برای جذب لید یا مخاطب راغب است. به کمک این نوع از تبلیغات میتوان کمپین‌های تبلیغاتی را بر اساس ویژگی‌های مشترک مخاطبان هدف سازماندهی کرد و کمپین‌های تبلیغاتی را کاملاُ مرتبط با ویژگی‌های شخصی، رفتار و علاقه‌مندی‌های مخاطب ایجاد کرد. این امر در نهایت سبب افزایش نرخ تبدیل و فروش خواهد شد.
میتوان «کاپریلا» را به عنوان یکی از پلتفرم‌های برتر برای تبلیغات آنلاین هدفمند معرفی کرد. کاپریلا با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، بهترین و مرتبط‌ترین تبلیغات هدفمند کلیدواژه‌ای را با توجه به کمپین‌های فعال کسب و کار به کاربران نمایش می‌دهد. این پلتفرم با شبکه‌ای گسترده از ناشران برای انتشار تبلیغات کلیکی و اجاره‌ای همکاری میکند. با توجه به این‌که شبکه کاپریلا بیشتر متمرکز بر وب‌سایت‌های بزرگ دانشجویی، آموزشی و عمومی کشور بوده و قشر جوان و دانشجوی کشور، بهره‌گیری مناسبی از اینترنت دارند، با استفاده از تبلیغات هدفمند کلیدواژه‌ای میتوان تمرکز را روی این قشر معطوف کرد و در صورت انتشار تبلیغات هدفمند در شبکه نسبتاً بزرگ ناشران همکار کاپریلا، امکان هدف‌گذاری شبکه متمرکزی از دانشجویان و کاربران جوان علاقه‌مند به اینترنت برای کسب و کارها فراهم میشود.
علاوه بر این، سیستم آماری کاپریلا با بهره‌گیری از سیستم آمارگیری مبتنی بر گوگل آنالیتیکس، در تشخیص کلیک‌های صحیح و غیرتکراری دقت بسیار زیادی دارد.
خدمات کاپریلا در دو بخش «ناشر» و «تبلیغ‌دهنده» به کاربران ارائه میشود. نمونه‌ای از این تبلیغات را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید که مجموعه بنرهای تبلیغاتی با اندازه و حجم کم را شامل میشود. این بنرها، به طور کامل با موضوع نوشته شده در وبلاگ – در اینجا «مقاله و منبع در مورد دیجیتال مارکتینگ» ـ مرتبط است.
بخش دوم این پلتفرم در قالب «تبلیغ‌دهنده» امکان معرفی کسب‌وکار به دیگران را برای شما فراهم میکند. از مزایای دیگر این روش تبلیغات میتوان به نرخ تبدیل بالای آن اشاره کرد، چراکه این تبلیغات فقط به مخاطبان هدف نمایش داده می‌شوند و در نتیجه، افراد بیشتری به استفاده از محصولات و خدمات کسب‌وکار شما ترغیب می‌شوند.
- برای آشنایی بیشتر و دسترسی به خدمات کاپریلا + اینجا کلیک کنید.
معرفی نشریلا به عنوان پلتفرم عالی جهت رپورتاژ آگهی، انتشار بررسی محصول و معرفی خدمات
استفاده از رپورتاژ آگهی یکی از روش‌های تبلیغات آنلاین برای گرفتن بک‌لینک و بهبود رتبه سایت در موتورهای جستجو به شمار می‌رود. رپورتاژ آگهی اگر به شکلی صحیح و متناسب با لحن هر رسانه نوشته شود تأثیرگذار است و رعایت تمام اصول و معیارهای انتشار رپورتاژ آگهی مناسب به صرف هزینه و زمان زیادی نیاز دارد. به همین دلیل، بهتر است برای انتشار رپورتاژ آگهی از پلتفرمی مانند پلتفرم «نشریلا» استفاده کنید که محتوای مناسب رپورتاژ آگهی را با هزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه تولید و منتشر میکند. نشریلا با استفاده از مطالب تخصصی، برای انتشار بررسی محصولات یا معرفی خدمات نیز به شما کمک میکند.
- برای آشنایی بیشتر و دسترسی به خدمات نشریلا + اینجا کلیک کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب، بررسی کردیم که روش SWOT چیست و چه کاربردهایی دارد. استفاده از روش SWOT، روشی مناسب برای هدایت جلسه‌های طراحی استراتژی کسب و کارهاست. این روش درباره نقاط قوت و نقاط ضعف اصلی کسب و کار بحث میکند و فرصت‌ها و تهدیدهای موفقیت کسب وکار را شناسایی میکند و باعث مطرح شدن ایده‌های جدید برای کسب موفقیت در سازمان میشود.
معمولاً، تحلیل‌های SWOT پیش‌بینی شده شما در قبل و بعد از جلسه‌های طراحی استراتژی کاملاً متفاوت است و در جلسه‌های تحلیل SWOT گروهی با عواملی آشنا می‌شوید که پیش‌تر از آنها بی‌اطلاع بوده‌اید و در صورت نبودن گروه، نمی‌توانستید آنها را شناسایی کنید.
سازمانها میتوانند از روش SWOT برای طراحی استراتژی کلی کسب و کار یا برای طراحی استراتژی یکی از بخش‌های کوچک‌تر کسب و کار مانند بازاریابی، تولید یا فروش بهره بگیرند. این کار باعث میشود که افراد، فرآیند پیشرفت و توسعه استراتژی را به طور کلی مشاهده کنند.
اگرچه روش SWOT ابزاری مناسب برای برنامهریزی است، محدودیت‌هایی نیز در آن وجود دارند. این روش تنها یکی از تکنیک‌های برنامهریزی کسب و کارهاست و نباید به تنهایی به آن اتکا کرد و تکنیک‌های دیگر را نادیده گرفت. همچنین، اهمیت تمام نکات و عوامل شناسایی شده در تحلیل SWOT یکسان نیست و امکان تعیین وزن‌های مختلف در این روش وجود ندارد. به همین دلیل، بهتر است هنگام تحلیل عمیق عملکرد سازمان، از تکنیک‌های برنامهریزی دیگر نیز استفاده شود.
