ترجمه تخصصی چیست و فعالیت موسسات ترجمه تخصصی چگونه است؟

اگر جست‌وجویی در اینترنت داشته باشید حتماً به مؤسسات ترجمه برخورده‌اید. مجموعه‌های فعال در حوزه ترجمه را می‌توان به دفاتر ترجمه رسمی و مؤسسات ترجمه تخصصی تقسیم‌بندی نمود. دفاتر ترجمه رسمی که به آن دارالترجمه هم می‌گویند، دارای مجوز از قوه قضاییه بوده و مسئولیت ترجمه اسناد رسمی مانند شناسنامه و ... را بر عهده دارند؛ در مقابل مؤسسات ترجمه تخصصی در زمینه ترجمه متون تخصصی مانند مقالات و کتب مرجع فعالیت دارند. اساساً نحوه خدمات‌دهی این مؤسسات دارای اختلاف زیادی با دفاتر ترجمه رسمی و عمده فعالیت ایشان در زمینه ترجمه تخصصی متون علمی مانند کتاب و مقاله خواهند بود. در این مقاله سعی می‌شود به بررسی واژه ترجمه تخصصی بپردازیم و مراحل انجام و برخی از دشواری‌های مربوط به آن را به زبان ساده شرح دهیم؛ سپس به برخی از فعالیت‌های مؤسسات ترجمه تخصصی پرداخته و اعم وظایف این مؤسسات را شرح خواهیم داد.

مراحل ترجمه تخصصی متون عملی

ترجمه مراحل مختلفی داشته و شامل مطالعه متن مبدأ، فهم و آنالیز و سپس تنظیم دوباره آن به زبان هدف برای مخاطبان است. اولین گام در ترجمه، مطالعه متن و سپس فهم و درک محتوا و مفاهیم اصلی متن است. ازآنجاکه متون تخصصی در رشته‌ها و زمینه‌های مختلف مملو از اصطلاحات و کلمات تخصصی هستند، لذا ترجمه این متون نیاز به تسلط بر برخی از مفاهیم علمی داشته که برای افراد غیرتخصصی قابل‌درک نیست؛ به همین جهت بایستی از یک فرد تحصیل‌کرده در همین رشته به‌عنوان مترجم استفاده نمود؛ ترجمه تخصصی نیز از همین‌جا نشات می‌گیرد که به معنای استفاده از یک مترجم تخصصی یعنی فرد مسلط به یک زمینه خاص علمی برای ترجمه متون است. شرایط برای ترجمه تخصصی به‌مراتب دشوارتر بوده و نیاز به زمان زیادی دارد چون در برخی از متون تخصصی مانند مقالات معتبر علمی، تمرکز بر روی یک زمینه خاص بوده و ممکن است که مترجم نیاز به جستجو در منابع علمی داشته تا بتواند برخی از مفاهیم یک متن تخصصی را درک نماید.

درک یک متن، تنها مرحله ترجمه نیست و پس‌ازآن مترجم باید مفاهیم و جزییات متن را به دقیق‌ترین شکل به زبان مقصد بازنویسی نماید. اینجا است که قدرت بیان مترجم بسیار اثرگذار خواهد بود و مترجم بایستی از بهترین واژگان که دقیق‌ترین معنی تخصصی را منتقل می‌کنند استفاده نماید. گاهی برای معادل‌یابی یک کلمه تخصصی مترجم باید به جستجو بپردازد تا معادلی که در زبان فارسی برای آن پیشنهاد شده است را پیدا نماید. در نظر داشته باشید که در ترجمه متون تخصصی مختلف، لغات و اصطلاحات تخصصی می‌توانند معنی مختلفی داشته باشند که بامعنای عمومی و یا ترجمه لغت به لغت آن متفاوت خواهد بود.

به‌عبارتی‌دیگر یک واژه واحد توسط متخصصین رشته‌های مختلف، به صورت مختلف برگردانده شده است و برای ترجمه بایستی از معنای رایج در یک شاخه علمی استفاده نمود. معادل‌یابی صحیح کلمات تخصصی، مهمترین اصل در ترجمه مقالات بوده و از مسائلی است که در برخی شرایط می‌تواند بسیار زمان‌بر باشد. مقالات تخصصی به‌صورت دقیق به آخرین دستاورد پژوهشی در یک حوزه خاص می‌پردازند و برخی از اصطلاحات موجود تاکنون به فارسی ترجمه نشده و مترجم بایستی با صرف زمان به معادل‌سازی واژگان و اصطلاحات تخصصی بپردازد. میزان موفقیت مترجم در معادل‌سازی اصطلاحات تخصصی وابسته به مهارت و تجربه در ترجمه متون تخصصی و آشنایی با فضای متن است. با توجه به این توضیحات مشخص است که ترجمه تخصصی سازوکاری متفاوت از متون عمومی داشته و صرفاً تسلط به زبان مبدأ و مقصد برای انجام ترجمه کافی نیست. در ترجمه تخصصی مترجم باید در مورد متن آگاهی کافی داشته و بتواند متون علمی در یک زمینه خاص را درک نماید.

وظایف مؤسسات ترجمه تخصصی

فضای فعالیت مؤسسات ترجمه تخصصی معمولاً در بستر وب بوده و مراحل ثبت سفارش تا دریافت فایل ترجمه به‌صورت آنلاین انجام می‌گیرد. اکثر فعالیت این مؤسسات در حوزه ترجمه متون علمی اعم از مقاله، کتاب و .. است.

یکی از مهم‌ترین خدمات در تمام موسسه ترجمه، ترجمه مقالات به انگلیسی است. در این خدمت کاربران مقالاتی که به زبان فارسی نوشته‌شده را به موسسه سپرده تا به انگلیسی ترجمه شوند. هدف اکثر این افراد، انتشار مقاله در ژورنال‌های معتبر و یا همایش‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی است. ترجمه فارسی به انگلیسی مقالات و متون تخصصی اهمیت و حساسیت بسیار داشته و نیاز به مترجم خاصی دارد. در ترجمه فارسی به انگلیسی، مترجم به‌غیراز تسلط بر حوزه تخصصی متن، بایستی تسلط بالایی به زبان و گرامر انگلیسی داشته باشد.

اگر در ترجمه انگلیسی به فارسی بتوانید مفاهیم و جزییات یک متن را درک نمایید و مشکلی در معادل‌یابی کلمات نداشته باشید، عملاً می‌توانید جمله‌هایی کاملاً درست بیان کنید اما در ترجمه به زبان انگلیسی این‌گونه نیست. شما باید به گرامر و قواعد زبان مسلط باشید و جملات را به بهترین شکل ممکن بیان نمایید که این مسئله در مورد متون تخصصی به‌مراتب دشوارتر است. از سوی دیگر جایگاه ژورنال‌های معتبر بسیار بالا بوده و وجود اشکالات هرچند کوچک نگارشی می‌تواند منجر به عدم پذیرش مقاله شود.

ترجمه کتاب هدف دیگر مؤسسات ترجمه است که بایستی به‌صورت دقیق به آن‌ها توجه نمود. ترجمه کتاب‌های تخصصی فرآیندی مشابه با ترجمه سایر متون علمی مانند مقالات دارد و نیاز به مترجم تخصصی دارد. ولی ازآنجاکه کتب مختلف معمولاً تعداد صفحات بالایی دارند بایستی به مدت‌زمان لازم برای ترجمه این متون نیز دقت فراوان داشت. در بسیاری از موارد مشاهده می‌شود که افراد خواهان ترجمه سریع‌تر کتب هستند که می‌توان دو پیشنهاد مختلف داشت: پیشنهاد اول، تقسیم کتاب‌ بین چند مترجم مختلف است. در این روش هر مترجم قسمتی از کتاب را ترجمه کرده و به‌مراتب سرعت کار افزایش می‌یابد.

یک نقد اساسی که بر این شیوه وارد است، تغییر بیان در فصول مختلف کتاب است زیرا مترجمین مختلف همان‌گونه که به اشکال مختلف سخن می‌گویند، با ادبیات و لحن مختلف می‌نویسند و این مسئله می‌تواند در ترجمه کتب موجب از دست دادن انسجام متن شود. پیشنهاد دوم، واگذاری متن به یک مترجم باقابلیت ترجمه سریع و فوری است؛ یعنی مترجمی که تسلط مناسبی به متن داشته و بتواند با سرعت مناسبی ترجمه نماید. در ابتدای کار ترجمه چون هنوز مترجم با چارچوب کلی متن آشنا نیست احتمالاً نمی‌تواند با سرعت‌بالا ترجمه نماید ولی هرچه به انتهای کتاب نزدیک‌تر شویم، مترجم آشنایی بیشتری با متن پیداکرده و کار ترجمه سرعت بالاتری خواهد داشت.

مؤسسات ترجمه با خدماتی که توضیح داده شد در کشور وجود دارند که در این مقاله به معرفی یکی از آنان خواهیم پرداخت. ترجمه تخصصی ایرانیان یکی از مؤسسات ترجمه تخصصی در کشور است که در زمینه ترجمه متون تخصصی اعم از مقاله و کتاب فعالیت دارد. برخی از مواردی که موجب شده است خدمات این مجموعه متمایز شود عبارت‌اند از:

• ‌ وجود سیستم کاملاً آنلاین برای دریافت سفارشات ترجمه تخصصی: در این سامانه شما به‌راحتی می‌توانید سفارش‌های خود را بدون نیاز به حضور فیزیکی ثبت نماید.
• وجود گروه ارزیابی: گروه ارزیاب مسئولیت بررسی کلیه سفارش‌های ترجمه را داشته و در صورت وجود هرگونه اشتباهی کار برای اصلاح به مترجم عودت خواهد شد.
• تحویل تدریجی ترجمه: شما در ترجمه تخصصی ایرانیان کار را به‌صورت تدریجی دریافت می‌نمایید. به‌بیان‌دیگر در حین انجام سفارش می‌توانید قسمتی از متن را که ترجمه‌شده است دریافت نمایید.
• امکان پرداخت قسطی برای سفارش‌های ترجمه کتب: برای سفارش‌هایی که حجم کل فایل بیش از 20 هزار کلمه باشد شما می‌توانید هزینه آن را به‌صورت قسطی پرداخت نمایید. در این شرایط کل هزینه به چهار قسمت تقسیم‌شده و به ازای پرداخت هر قسط یک‌چهارم کار را تحویل خواهید گرفت.

برای ثبت سفارش ترجمه تخصصی در مجموعه ترجمه تخصصی ایرانیان تنها با چند کلیک امکان‌پذیر بوده و می‌توانید به‌سادگی درخواست خود را ثبت نمایید.