فرادرسبایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص
در این مطلب، بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص بیان شده است. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های عدالت اجتماعی، فراهم کردن فرصت دسترسی برابر به امکانات، برای شهروندان یک جامعه است. در دنیای کنونی، فضای مجازی و دنیای برخط نیز از جمله امکانات موجود محسوب می‌شود که باید شرایط دسترسی‌پذیری آن‌ها برای معلولان و کاربران خاص نیز به طور مناسب فراهم شود. نباید فراموش کرد که این افراد که بخش مهم و قابل توجهی از جامعه را نیز تشکیل می‌دهند، درست مانند دیگر بخش‌های جامعه دارای توانایی‌ها و استعدادهای بسیاری هستند که تنها در صورت فراهم کردن امکان دسترسی برابر به امکانات شهروندی، امکان شکوفا شدن آن‌ها فراهم می‌شود.
بنابر آمارهای رسمی ارائه شده، در حدود ۱۵ درصد از جمعیت کل کشور ایران را معلولان تشکیل می‌دهند. این جمعیت متشکل است از افراد دارای معلولیت‌های جسمی-حرکتی، نابینایان، ناشنوایان و دیگر انواع معلولیت‌ها. همین آمارها به خوبی نشان می‌دهد که بی‌توجهی و کم‌توجهی به اصول طراحی به منظور دسترسی‌پذیر کردن وب برای معلولان، در واقع غیر دسترسی‌پذیر کردن این امکان مهم برای بخش قابل توجهی از جامعه است. البته، این امر الزاما نه ناشی از تعمد که ناشی از عدم آگاهی یا کم‌توجهی به این مبحث است.
تیم دوازده نفری «Home Office Digital» به مدیریت «امیلی بال» (Emily Ball) متشکل از کارشناسان مربوط به افراد دارای بینایی کم، ناشنوایان و کم‌شنوایان، مبتلایان به خوانش‌پریشی یا دیسلِکسیا، کاربران دارای کم‌توانی/ناتوانی جسمی و حرکتی، کاربرانی که در طیف اتیسم قرار دارند و کاربرانی است که از نرم‌افزار صفحه‌خوان استفاده می‌کنند است. این تیم توسط «جیمز بالر» (James Buller) مدیریت می‌شود و در زمینه بهینه‌سازی صفحات وب و دسترسی‌پذیر کردن صفحات وب برای همه بخش‌های جامعه فعالیت می‌کنند.
«کاروی پان» (Karwai Pun) یک طراح تعاملی و از جمله اعضای تیم Home Office Digital است که اخیرا روی مبحث بهینه‌سازی سرویس به منظور بهبود دادن و ارتقای سرویس‌های موجود یا جدید برای کاربران فعالیت می‌کند. کاروی عضوی از یک تیم دسترسی‌پذیری که در زمینه دسترسی‌پذیر ساختن سرویس‌ها برای افراد مبتلا به اوتیسم فعالیت می‌کنند. کاروی به همراه تیم خود، پوسترها و مطالبی را که در ادامه آمده است فراهم کرده‌اند تا بایدها و نبایدهای طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص را در اختیار عموم قرار دهند. فایل‌های این پوسترها در گیت‌هاب این تیم [+] نیز منتشر شده است.
مجله فرادرس، با ترجمه این پوسترها و انتشار عمومی آن‌ها در مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، در تلاش است تا گامی را در راستای افزایش دسترسی‌پذیری وب برای معلولان بردارد. شما نیز می‌توانید با بازنشر این مطلب در رسانه‌های اجتماعی خود و توجه به نکات بیان شده در پوسترها و متن، به افزایش آگاهی‌رسانی در این راستا کمک کنید و صفحات وب دسترسی‌پذیر برای آحاد جامعه بسازید.
بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص
در مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب به منظور دسترسی‌پذیر کردن آن برای معلولان و کاربران خاص به صورت راهکارهای کلی بیان شده است. نباید فراموش کرد که مهم‌ترین اقدامات در راستای افزایش دسترسی‌پذیری وب به وسیله دولت‌ها قابل انجام است.
اما ما نیز می‌توانیم هر یک به نوبه خود و به صورت خودجوش گام‌های مهم و مثبتی را در این راستا برداریم. در این مطلب، شش پوستر ارائه شده است که در آن‌ها روش دسترسی‌پذیر کردن صفحات وب برای افراد دارای معلولیت و کاربران خاص، و مشخصا برای افراد دارای بینایی کم، ناشنوایان و کم‌شنوایان، مبتلایان به خوانش‌پریشی یا دیسلِکسیا، کاربران دارای ناتوانی حرکتی، کاربرانی که در طیف اوتیسم قرار دارند و کاربرانی که از نرم‌افزار صفحه‌خوان استفاده می‌کنند (نابینایان، افراد ناتوان در یادگیری، افراد دارای اختلالات بینایی و کاربران بی‌سواد) بیان شده است.
برای مشاهده هر پوستر در ابعاد اصلی، روی آن کلیک کنید. همچنین، در انتهای این مطلب نیز فایل PDF تجمیع شده این پوسترها برای تسهیل و تسریع دسترسی و امکان به همراه داشتن آن همیشه و همه جا، ارائه شده است. بایدهایی که در هر پوستر بیان شده، به طور معمول شامل کنتراست رنگی مناسب، اندزه قلم مناسب، اجتناب از متون و صفحه‌آرایی پیچیده، داشتن چیدمان خطی و اجتناب از بلوک‌های طولانی متن است. به وضوح مشخص است که رعایت این اصول نه فقط برای افراد دارای معلولیت که برای همه کاربران صفحات وب مناسب است. بنابراین، می‌توان گفت که هدف اصلی این پوسترها نه فقط ایجاد یک حرکت همگانی برای دسترسی‌پذیر کردن صفحات وب برای معلولان و کاربران خاص، که ایجاد آگاهی عمومی پیرامون چگونگی انجام طراحی خوب و بهینه صفحات وب است.
بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران در طیف اوتیسم
در این بخش از مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران در طیف اوتیسم بیان شده است. همچنین، پوستر مربوط به این بایدها و نبایدها، در همین بخش ارائه شده است.
بایدها
- از رنگ‌های ساده استفاده کنید.
- با زبان ساده و روان بنویسید.
- از جمله‌های ساده استفاده کنید. همچنین، از گلوله‌گذاری (Bullet Point) استفاده کنید.
- برای دکمه‌ها، توضیحات بنویسید تا عملکردی که دارند، شفاف باشد. برای مثال «پیوست کردن فایل‌ها» یک نمونه مناسب است.
- از صفحه‌آرایی ساده‌ای استفاده کنید که بخش‌های مختلف آن با یکدیگر سازگار است.
نبایدها
- از کنتراست رنگ‌های روشن استفاده نکنید.
- از اشکال به جای کلمات و از اصطلاحات استفاده نکنید.
- حجم زیادی از متن را بدون پاراگراف‌بندی، به صورت پیوسته و پشت سر هم، در صفحه نگنجانید.
- دکمه‌ها را به صورت مبهم و بدون توضیحات در صفحه قرار ندهید. در واقع، توضیحات دکمه نباید به گونه‌ای باشد که عملکرد آن را مبهم و غیر مشخص کند. برای مثال، «اینجا کلید کنید» یک نمونه نامناسب است.
- از صفحه آرایی پیچیده و بهم ریخته استفاده نکنید.
برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، روی آن کلیک کنید.
بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران استفاده کننده از صفحه‌خوان
در ادامه مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربرانی بیان شده است که از صفحه‌خوان استفاده می‌کنند. همچنین، پوستر مربوط به این بایدها و نبایدها، در همین بخش ارائه شده است.
بایدها
- تصاویر را با متن توضیح دهید و از زیرنویس برای ویدئوها استفاده کنید.
- از یک صفحه‌آرایی خطی و منطقی استفاده کنید.
- ساختار متن را با استفاده از HTML5 آماده کنید.
- صفحه را به گونه‌ای طراحی کنید که تنها با استفاده از صفحه کلید و بدون الزام به استفاده از ماوس یا دیگر ابزارهای ورودی، بتوان با آن کار کرد.
- لینک‌ها را به صورت شفاف و همراه با توضیحات بنویسید. همچنین، از تیترهای شفاف و توضیحی استفاده کنید. برای مثال، «راه‌های تماس با ما» مناسب است.
نبایدها
- توضیحات را تنها در تصویر یا ویدئو قرار ندهید. زیرا صفحه‌خوان قادر به خوانش آن‌ها نیست.
- محتوا را در بخش‌های مختلف صفحه، بدون رعایت یک ساختار مناسب، پخش نکنید.
- ساختار صفحه را بر اساس سایز فونت و محل قرارگیری متن تنظیم نکنید. بلکه، اول یک ساختار مناسب و منطقی فراهم کنید و بعد سایر موارد از جمله سایز متن و محل قرارگیری آن را بر اساس ساختار موجود تنظیم کنید.
- کاربر را مجبور به استفاده از ماوس یا صفحه نمایش نکنید.
برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، روی آن کلیک کنید.
بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران کم‌بینا
در این بخش از مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران کم‌بینا ارائه شده است. همچنین، پوستر مربوط به این بایدها و نبایدها، در همین بخش ارائه شده است.
بایدها
- از کانتراست خوب و اندازه قلم مناسب استفاده کنید.
- همه اطلاعات را در صفحه وب و در واقع با بهره‌گیری از HTML منتشر کنید.
- از ترکیبی از رنگ‌ها، اشکال و متون استفاده کنید.
- از یک صفحه‌آرایی خطی و منطقی استفاده و اطمینان حاصل کنید که متن به خوبی دیده می‌شود و همچنین، مطمئن شوید که در صورتی که صفحه تا ۲۰۰ درصد بزرگ شود، متن همچنان قابل مشاهده است.
- دکمه‌ها و هشدارها را در زمینه قرار دهید.
نبایدها
- از کنتراست رنگی کم و اندازه قلم کوچک استفاده نکنید.
- کاربر را ملزم به آن نکنید که برای به دست آوردن اطلاعات، حتما دانلود انجام دهد.
- صرفا از رنگ‌ها برای رساندن معانی استفاده نکنید. برای مثال، برای نشان دادن بازه از صفر تا خیلی زیاد، صرفا به استفاده از رنگ بسنده نکنید و از متن و ارقام مناسب استفاده کنید.
- متن را در صفحه پخش نکنید و کاربر را ملزم به آن نکنید که در صورت بزرگنمایی صفحه تا ۲۰۰ درصد، به طور افقی در صفحه مرور کند.
برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، روی آن کلیک کنید.
بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران دارای معلولیت جسمی و حرکتی
در ادامه مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران دارای معلولیت جسمی و حرکتی ارائه شده است. همچنین، پوستر مربوط به این بایدها و نبایدها، در همین بخش ارائه شده است.
بایدها
- قسمت‌های قابل کلیک را بزرگ طراحی کنید. محدود نکردن فضای کلیک به یک قسمت کوچک، کلیک کردن در آن قسمت را برای کاربر تسهیل می‌کند.
- فرم‌های ورود اطلاعات را در ابعاد بزرگ‌تری آماده کنید تا کلیک کردن و ورود اطلاعات در آن‌ها راحت‌تر باشد.
- طراحی را به گونه‌ای انجام دهید که صرفا با استفاده از صفحه کلید و یا صرفا با استفاده از صوت، امکان انجام کارها وجود داشته باشد و نیازی به استفاده حتمی از ماوس یا دیگر وسایل ورودی نباشد.
- طراحی به گونه‌ای که در موبایل و دیگر صفحات لمسی به سادگی قابل استفاده باشد را در خاطر داشته باشید.
- میان‌برهای لازم و مناسب را فراهم کنید.
نبایدها
- طراحی را به گونه‌ای انجام ندهید که برای مرور در صفحه و انجام کارها، نیاز به دقت بالایی باشد.
- انجام کارها را به صورت دسته‌ای به هم مرتبط نکنید.
- محتوای پویایی که نیازی به کلیک‌های زیاد ماوس داشته باشد را ایجاد نکنید.
- کاربر را با الزام کردن به تایپ و اسکرول زیاد خسته نکنید.
برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، روی آن کلیک کنید.
بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران ناشنوا یا کم‌شنوا
در این بخش از مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران ناشنوا یا کم‌شنوا ارائه شده است. همچنین، پوستر مربوط به این بایدها و نبایدها، در همین بخش ارائه شده است.
بایدها
- متن را به زبان ساده و روان بنویسید.
- از زیرنویس یا رونویس برای فایل‌های صوتی و ویدئوها استفاده کنید.
- از یک صفحه‌آرایی خطی و منطقی استفاده کنید.
- محتوا را به زیرتیترها، تصاویر و ویدئوها بشکنید.
- این امکان را برای کاربر فراهم کنید که هر زمان که نیاز به پشتیبانی داشت، از نوع مکالمه مورد نظر خود (متنی، صوتی و یا زبان اشاره) استفاده کند.
نبایدها
- از کلمات سخت، اصطلاحات و تصاویر به جای کلمات ساده، استفاده نکنید.
- محتوا را صرفا به صورت صوتی یا تصویری منتشر نکنید.
- از صفحه‌آرایی و منوهای پیچیده استفاده نکنید.
- کاربر را مجبور به آن نکنید که پاراگراف‌های طولانی از متن را بخواند.
- از تلفن (مکالمه صوتی) به عنوان تنها راهکار مکالمه با کاربران استفاده نکنید.
برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، روی آن کلیک کنید.
بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران دارای خوانش‌پریشی
در بخش انتهایی مطلب بایدها و نبایدهای اصول طراحی وب برای معلولان و کاربران خاص، بایدها و نبایدهای طراحی وب برای کاربران دارای خوانش‌پریشی ارائه شده است. همچنین، پوستر مربوط به این بایدها و نبایدها، در همین بخش ارائه شده است.
بایدها
- از تصاویر و نمودارها برای تفسیر بهتر متن استفاده می‌شود.
- متن را به سمت راست (در متن فارسی) تراز و از یک صفحه‌آرایی سازگار استفاده کنید.در متن انگلیسی، متن باید به سمت چپ تراز شود.
- محتوا را در انواع مختلف شامل متن، صوت و ویدئو آماده کنید. یعنی صرفا از یک قالب ارائه محتوا استفاده نکنید.
- محتوا را کوتاه، شفاف و ساده نگه دارید.
- به کاربر این امکان را بدهید که کنتراست بین صفحه و متن را تغییر دهد.
نبایدها
- از پاراگراف‌های طولانی متن استفاده نکنید.
- از زیرخط برای کلمات استفاده نکنید. همچنین، از کلمات ایتالیک و در متون انگلیسی، از حروف بزرگ، استفاده نکنید.
- کاربر را ملزم به آن نکنید که چیزی را از صفحات قبل به خاطر داشته باشد تا بتواند در صفحه جدید اقدامی کند. در صورت نیاز به این موضوع، از یادآورها استفاده کنید.
- در هنگام دریافت ورودی متنی از کاربر، تاکید بر هجی درست نداشته باشید و قابلیت اصلاح خودکار کلمه یا پیشنهاد کلمه صحیح را ارائه کنید.
- حجم زیادی از اطلاعات را در یک محل قرار ندهید.
برای مشاهده تصویر در ابعاد بزرگ، روی آن کلیک کنید.
