گیاهان گلدار چه هستند و کدامند؟ — انواع، تولید مثل و سایر دانستنی ها

گیاهان گلدار یا نهاندانگان (آنژیوسپرم‌ها) از نظر تعداد گونه‌های توصیف شده بزرگ‌ترین گروه در قلمرو گیاهی (Kingdom Plantae یا Viridiplantae) هستند. در این مقاله به بررسی گیاهان گلدار و انواع آن‌ها و همچنین ویژگی‌های ساختاری و انواع گیاهان گلدار آپارتمانی خواهیم پرداخت.

گیاهان گلدار چه هستند؟

گیاهان گلدار (آنژیوسپرم‌ها) حدود 90 درصد از فرمانرو گیاهان را تشکیل می‌دهند. تعداد کل گونه‌های توصیف شده گیاهان گلدار بیش از 250 هزار گونه است و بسیاری از گونه‌های گرمسیری هنوز نامی ندارند.

گیاهان گل‌دار از نظر تشریحی از سایر گروه‌های گیاهی با چندین ویژگی رشدی و تشریحی متمایز می‌شوند. آن‌ها گل‌هایی تولید می‌کنند که دارای شاخه‌های بسیار کوتاهی هستند همچنین دارای یک سری برگ‌های نزدیک به هم (کاسبرگ‌ها و گلبرگ‌ها) بوده که برای تسهیل گرده افشانی یا برای تحمل اندام‌های درگیر در تولید مثل جنسی (پرچم و مادگی) اصلاح شده‌اند. حدود 450 خانواده از گیاهان گلدار وجود دارند که تاریخچه زندگی بسیار متنوع و سازگاری‌های زیست محیطی را نشان می‌دهند.

فیلم آموزش علوم تجربی پایه هشتم – بخش زیست و زمین شناسی در فرادرس

کلیک کنید

همه محصولات غذایی مهم جزو گیاهان گلدار هستند. در این گیاهان دانه‌های در حال رشد به طور کامل در تخمدان (که از بخشی از مادگی مشتق شده است) محصور می‌شوند. بافت‌های تخمدان بالغ می‌شوند تا میوه‌ای را تشکیل دهند که عموماً در محافظت از دانه و تسهیل پراکندگی آن نقش دارد (فقط گیاهان گلدار میوه‌های واقعی می‌دهند). دانه‌ها در مرحله‌ای از رشد خود حاوی یک بافت متمایز به نام آندوسپرم تریپلوئید هستند که به عنوان یک ذخیره غذایی برای جنین در حال رشد عمل می‌کنند.

ساختار گیاهان گلدار

در حالی که گل‌ها اندام جنسی هستند، قسمت‌های گیاهان گلدار که از نظر جنسی تولید مثل نمی‌کنند ریشه‌ها، ساقه‌ها و برگ‌ها هستند. دو بخش اصلی ساختار آنژیوسپرم سیستم ریشه و سیستم ساقه است. قسمتی از گیاه که در بالای خاک قرار دارد سیستم ساقه نامیده می‌شود در حالی که بخشی از گیاه که در زیر خاک قرار دارد سیستم ریشه است. ریشه‌ها تحت دامنه سیستم‌های ریشه قرار می‌گیرند در حالی که برگ‌ها و ساقه‌ها در سیستم اندام هوایی گیاه قرار می‌گیرند. در ادامه انواع ساختارهای گیاهان گلدار را بررسی می‌کنیم.

فیلم آموزش ریخت شناسی و تشریح گیاهی در فرادرس

کلیک کنید

سیستم های ریشه گیاهان گلدار

مسئولیت حیاتی ریشه لنگر انداختن گیاه، جذب آب و مواد معدنی از خاک و رساندن آن‌ها به نوک گیاه است. سیستم‌های ریشه به دو دسته طبقه بندی می‌شوند که سیستم‌های ریشه اصلی (عمودی) و سیستم‌های ریشه پراکنده هستند. سیستم‌های ریشه عمودی رایج‌ترین انواع سیستم‌های ریشه هستند که از یک ریشه اصلی تشکیل شده که ریشه اصلی گیاه است. ریشه‌های عمودی به صورت عمودی به سمت پایین رشد می‌کنند و سایر ریشه‌ها از ریشه‌های مختلف جانبی کوچک‌تر آن منشأ می‌گیرند که می‌توانند به صورت افقی یا مورب رشد کنند. بنابراین، بسیاری از ریشه‌های ثانویه با ابعاد نسبتاً کمتر از ریشه‌های عمودی تولید می‌شوند.

سیستم ساقه ها

قسمت اصلی گیاه که در طبیعت محور هوایی گیاه بوده و دارای برگ و گل است ساقه نام دارد. ساقه‌ها آب و مواد معدنی را از ریشه هدایت می‌کنند و مستقیماً به برگ‌ها، گل‌ها و سایر قسمت‌های گیاهان می‌رسانند. ساقه گیاه برای جریان مداوم مواد مغذی از طریق یک منطقه انتقالی به نام هیپوکوتیل به سیستم ریشه متصل می‌شود. ناحیه‌ای که برگ‌ها به ساقه‌ها چسبیده اند گره نامیده می‌شوند و میان‌گره‌ها مناطقی هستند که بین دو گره متوالی قرار دارند.

برگ ها

برگ یکی دیگر از اجزای حیاتی گیاه گلدار است. پایه برگ، نوک برگ، دم‌برگ و پهنک که به آن ورقه نیز گفته می‌شود، اجزای اصلی تشکیل دهنده ساختار برگ هستند. فرآیند فتوسنتز در سطح پهنک اتفاق می‌افتد و بنابراین در بیشتر گیاهان صاف و سبز به نظر می‌رسد. لازم به ذکر است که بسیاری از برگ‌ها دارای دم‌برگ هستند در حالی که تعدادی از آن‌ها فاقد دم‌برگ هستند.

از این رو، ساختار اصلی یک برگ بسته به عملکرد آن از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت است. همچنین ساختار رگ‌برگ‌ها در گیاهان گلدار تک‌لپه و دو‌لپه باهم متفاوت است. به این صورت که در گیاهان تک‌لپه مانند ذرت رگ‌برگ‌ها موازی و در گیاهان دو‌لپه به صورت پراکنده قرار گرفته‌اند.

ساختار گل چگونه است؟

گل برجسته‌ترین قسمت گیاه است. جذاب‌ترین قسمت از اجزای گل، گلبرگ‌ها هستند. رنگ گلبرگ‌ها بسته به گل ممکن است متفاوت باشد. ساختارهای کوچک برگ مانند برجسته روی جوانه به عنوان کاسبرگ شناخته می‌شوند. اگر گل را باز کنیم، قسمت‌های داخل آن را می‌بینیم و می‌توانیم مادگی و پرچم را تشخیص دهیم. مادگی داخلی‌ترین قسمت و بخش ماده گل است. پرچم قسمت نر گل است. تخمدان قسمت متورم پایه مادگی است. ساختارهای کوچک مهره مانند در تخمدان، تخمک نامیده می‌شوند. در ادامه همه قسمت‌های گل و نقش هر کدام را برسی می‌کنیم.

فیلم آموزش زیست شناسی 2 – زیست پایه یازدهم

کلیک کنید

• «گلبرگ» (Petals). گلبرگ‌ها قسمت‌های بیرونی به رنگ‌های روشن و گاهی معطر گل بوده، نرم هستند و وظیفه اصلی آن‌ها جذب زنبورها و پرندگانی است که دانه‌های گرده را طی عمل گرده‌افشانی از قسمت نر به ماده منتقل می‌کنند. گلبرگ‌ها از قسمت‌های ظریف داخلی گل در برابر عناصر طبیعی از جمله نور خورشید، باد، باران و برف محافظت می‌کنند.
• «کاسبرگ» (Sepals). کاسبرگ در قسمت بیرونی و کمی پایینی گل قرار دارد و شبیه گلبرگ‌های سبز رنگی است که جوانه در حال رشد را احاطه کرده اند. در حین رشد و بلوغ از جوانه محافظت می‌کند، بنابراین احتمال مرگ گل در اثر عناصر طبیعی مانند باران و باد را به حداقل می‌رساند.
• «اندام های تناسلی نر» (Male Reproductive Organs). قسمت تولید مثل نر گل پرچم است که گرده تولید می‌کند. از دو بخش میله و بساک تشکیل شده است. بساک معمولا زرد است و دارای یک کیسه گرد کوچک است که گرده تولید می‌کند. روی یک ساقه نازک، ظریف و دراز به نام میله قرار دارد. بیشتر گل‌ها از تعداد یکسانی پرچم و گلبرگ تشکیل شده‌اند.
• «اندام‌های تناسلی ماده» (Female Reproductive Organs). بیشتر گل‌ها دارای قسمت تولید مثل ماده به نام مادگی در مرکز هستند. مادگی از کلاله، خامه و تخمدان تشکیل شده است. قسمت بالایی مادگی که گرده را می‌گیرد و به دام می‌اندازد کلاله نامیده می‌شود. به طور طبیعی دارای یک برآمدگی چسبنده است که دانه‌های گرده به آن متصل می‌شوند. خامه یک ساختار لوله مانند است که کلاله را نگه می‌دارد و از آن حمایت می‌کند. تا تخمدان امتداد می‌یابد، قسمت پایینی مادگی حاوی تخمک یا دانه است. پس از لقاح، تخمدان به میوه حاوی تخمک یا دانه تبدیل می‌شود.
• «نهنج» (Receptacle). نهنج قسمتی است که گل را به ساقه می‌چسباند. معمولاً در وسط کاسبرگ قرار دارد و هنگام چیدن میوه از ساقه جدا می‌شود. ظاهری فنجانی دارد و نقطه‌ای است که ابتدا گل جدیدی روی آن تشکیل می‌شود.
• «دُم‌گل» (Peduncle). دم‌گل ساقه یا متصل‌کننده گل است. گل را به حالت ایستاده نگه می‌دارد و به آن کمک می‌کند تا مواد مغذی و رطوبت ضروری را از ریشه دریافت کند.

عملکرد گل تضمین لقاح تخمک و رشد میوه‌های حاوی دانه است. دستگاه گل ممکن است در انتهای شاخه یا از بغل برگ (جایی که دمبرگ به ساقه می‌چسبد) ایجاد شود. در برخی از گیاهان گلدار مانند بنفشه، گلی به تنهایی در بغل یک برگ معمولی ظاهر می‌شود. گل‌ها در گیاهان گلدار ممکن است منفرد باشند، یا ممکن است در یک گل‌آذین، دسته‌ای از گل‌ها در کنار هم قرار گیرند.

گل‌آذین دارای یک ساقه اصلی یا ساقه است. همچنین ممکن است ساقه‌های کوچک‌تری به نام پایک یا ساقه گل داشته باشد که هر کدام یک گل در نوک خود دارند. چیدمان ساقه‌ها بر روی یک دمگل مشخص کننده انواع مختلف گل‌آذین است. برخی از انواع رایج گل‌آذین به شرح زیر است:

فیلم آموزش ریخت شناسی و تشریح گیاهی

کلیک کنید

• «سنبله» (Spike): گل‌هایی که دارای ساقه بسیار کوتاه یا بدون ساقه هستند، در امتداد دم‌گل کشیده و بدون انشعاب گل آذین (مثلاً: چنار، نعناع، ​​گز).
• «خوشه‌ای» (Raceme): گل‌ها با ساقه‌هایی به طول تقریباً یکسان هستند که در امتداد دم‌گل کشیده و بدون انشعاب گل آذین چسبیده‌اند (مثلاً: زنبق دره، سوسن، خردل، مویز). قدیمی‌ترین گل‌ها در قاعده گل‌آذین و جوان‌ترین آن‌ها در رأس قرار دارند.
• «خوشه افشان» (Panicle). گل‌ها با ساقه هستند که در امتداد شاخه‌های برخاسته از دم‌گل گل‌آذین (مثلاً جو دوسر، برنج، فسکیو) متصل می‌شوند.
• «دیهیم» (Corymb). گل‌ها دارای ساقه‌هایی با طول نابرابر هستند که در امتداد یک دم‌گل بدون انشعاب و دراز به هم چسبیده‌اند و گل‌آذین صافی را تشکیل می‌دهند (مثلاً زالزالک، سیب).
• «چتری» (Umbel). گل‌ها با ساقه هستند که همگی تقریباً در یک نقطه در انتهای دم‌گل به هم متصل می‌شوند که به طور خاص چتر ساده نامیده می‌شود (مثلاً: پیاز، شمعدانی، علف شیر). چتر مرکب زمانی تشکیل می‌شود که دم‌گل شاخه‌هایی را تولید می‌کند که تقریباً به یک سطح ختم می‌شوند و بالای صافی را تشکیل می‌دهند و انتهای این شاخه‌ها از یک نقطه مشترک (مثلاً هویج، شوید، جعفری) به وجود می‌آیند.
• «کلاپرک» (Head). گل‌ها ساقه ندارند و همه آن‌ها به طور محکم روی نوک منبسط شده دم‌گل جمع می‌شوند (مثلاً: آفتابگردان، بابونه، گل همیشه بهار). به این نوع گل آذین کاپیتولوم نیز گفته می‌شود.
• «کتکین» (Catkin). گل‌ها فاقد ساقه هستند، تک جنسیتی هستند (اعم از دارای پرچم یا مادگی) و در طول دم‌گل به هم چسبیده‌اند (مثلاً: فندق، بید، توس، گردو). گل‌ها معمولاً بسیار کوچک هستند و به صورت دسته جمعی می‌ریزند. به این نوع گل‌آذین آمنت نیز گفته می‌شود.
• «گرزن» (Cyme). گل‌های ساقه‌دار در انتهای دم‌گل و شاخه‌های جانبی و نيز در طول شاخه‌های جانبی قرار دارند. جوان‌ترین گل‌ها در هر خوشه در دورترین فاصله از نوک ساقه قرار دارند (مثال: علف جوجه).
• «چمچه‌ای یا اسپادیکس» (Spadix). گل‌ها فاقد ساقه هستند و در امتداد دم‌گل ضخیم یا گوشتی به هم چسبیده اند که توسط یک براکت رنگی آشکار به نام اسپات (مثال: فیلودندرون، آنتوریوم) پوشانده شده است.

گیاهان گلدار چه ویژگی هایی دارند؟

گیاهان گلدار یا نهاندانگان بیش از 130 میلیون سال است که وجود دارند و بیش از 90 درصد از قلمرو گیاهان را تشکیل می‌دهند. این گونه‌های گیاهی با هر زیستگاه روی زمین از جمله جنگل‌های انبوه، مراتع، بیابان‌ها و قله‌های آلپ سازگار شده اند. گیاهان گلدار دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های متمایز هستند که آن‌ها را از بازدانگان یا گیاهان غیر گلدار جدا می‌کند. برخی از خصوصیات حیاتی این گروه از گیاهان این است که تخمک‌ها در برچه‌ها قرار دارند که خود برچه ساختاری است متشکل از تخمدان که تخمک‌ها در آن محصور شده اند و فرآیند گرده افشانی در اینجا اتفاق می‌افتد. ثانیاً یک چرخه لقاح مضاعف رخ می‌دهد که منجر به تشکیل آندوسپرم می‌شود و سه پرچم وجود دارد که دارای دو کیسه گرده هستند.

فیلم آموزش زیست شناسی 2 – زیست پایه یازدهم در فرادرس

کلیک کنید

وجود اندام های گل دهنده

گل‌ها، اندام‌های زایشی گیاهان گلدار، بارزترین ویژگی متمایز کننده آن‌ها از سایر گیاهان دانه‌دار هستند. گل‌ها ابزاری را برای آنژیوسپروم‌ها فراهم می‌کنند تا سیستم تکثیر گونه‌ای خاص‌تری داشته باشند و از این رو راهی برای تکامل آسان‌تر به گونه‌های مختلف بدون خطر تلاقی با گونه‌های مرتبط فراهم می‌کنند. گونه‌زایی سریع‌تر باعث شد تا آنژیوسپرم‌ها با طیف وسیع‌تری از موقعیت‌های اکولوژیکی سازگار شوند. این به گیاهان گلدار اجازه می‌دهد تا حد زیادی بر اکوسیستم‌های زمینی تسلط داشته باشند که حدود 90 درصد از همه گونه‌های گیاهی را شامل می‌شوند.

پرچم با دو جفت کیسه گرده

پرچم‌ها بسیار سبک‌تر از اندام‌های مربوط به بازدانگان هستند و در طول زمان با سازگاری با روش‌های گرده افشانی تخصصی، مانند گرده افشان‌های خاص، به تنوع گیاهان گل‌دار کمک کرده اند. برچه‌ها نیز در طول زمان اصلاح شده اند تا از خود بارور شدن جلوگیری شود، که تنوع بیشتر را ممکن کرده است و در نهایت به گیاهان گل‌دار اجازه می‌دهد تا در محیط‌های بیشتر و متنوع‌تری زندگی کنند.

کاهش گامتوفیت نر به سه سلول

گامتوفیت نر موجود در گیاهان گل‌دار در مقایسه با گیاهان بازدانه به طور قابل توجهی کاهش یافته است. اندازه کوچک‌تر گرده مدت زمان لازم بین گرده افشانی، رسیدن دانه گرده به گیاه ماده و لقاح را کاهش می‌دهد. در بازدانگان، لقاح می‌تواند تا یک سال پس از گرده افشانی اتفاق بیفتد، در حالی که در نهاندانگان (گیاهان گلدار)، لقاح خیلی زود پس از گرده افشانی آغاز می‌شود. همچنین زمان کوتاه‌تر بین گرده‌افشانی و لقاح به گیاهان گل‌دار این امکان را می‌دهد که بلافاصله بعد از گرده افشانی دانه تولید کنند که به‌عنوان یک مزیت تکاملی متمایز برای گیاهان گل‌دار فراهم می‌شود.

تبدیل شدن برچه به میوه

هنگامی که تخمدان بارور می‌شود، برچه و برخی از بافت‌های اطراف آن به میوه تبدیل می‌شوند. این میوه اغلب به عنوان یک جاذبه برای حیوانات پراکنده‌کننده بذر عمل می‌کند. رابطه مشارکتی حاصل مزیت دیگری را برای گیاهان گلدار در فرآیند پراکندگی دانه و تنوع بیشتر ایجاد می‌کند.

گامتوفیت ماده کاهش یافته

گامتوفیت ماده کاهش‌یافته، مانند گامتوفیت نر کاهش‌یافته، می‌تواند نوعی از سازگاری باشد که امکان دانه‌بندی سریع‌تر را فراهم می‌کند که در نهایت منجر به سازگاری بیشتر گیاهان گلدار مانند چرخه‌های زندگی علفی سالانه می‌شود و به این گروه از گیاهان اجازه می‌دهد تا فضاهای طبیعی بیشتری را پر کنند.

اندوسپرم

به طور کلی، تشکیل آندوسپرم پس از لقاح و قبل از اولین تقسیم میتوز زیگوت آغاز می‌شود. آندوسپرم یک بافت بسیار مغذی است که می‌تواند برای جنین در حال رشد، لپه‌ها، و گاهی نهال در اولین ظاهر شدن غذا فراهم کند.

انواع گیاهان گلدار کدام اند؟

در یک تقسیم بندی انواع گیاهان گلدار را بر اساس دانه آن‌ها به دو دسته کلی با چند استثنا تقسیم می‌کنند: تک لپه‌ای و دو لپه‌ای. لپه‌ها قسمت‌هایی از دانه هستند که تبدیل به برگ می‌شوند. آن‌ها یک راه مفید برای طبقه‌بندی گیاهان ارائه می‌دهند. این گروه از گیاهان شامل موارد زیر هستند:

فیلم آموزش علوم تجربی پایه هشتم – بخش زیست و زمین شناسی

کلیک کنید

• تک لپه‌ها یک لپه در جنین دارند. آن‌ها همچنین دارای گرده با یک شیار یا منفذ هستند. قسمت‌های گل در آن‌ها مضرب سه است. رگبرگ آن‌ها موازی با یکدیگر است. آن‌ها ریشه‌های افشان و سیستم‌های بافت آوندی پراکنده دارند. برخی از تک لپه‌های آشنا ارکیده، چمن و نیلوفر هستند.
• دو لپه‌ای‌ها دو لپه دارد و گرده آن‌ها سه منفذ یا شیار دارد. آن‌ها دارای رگبرگ‌های شبکه‌ای، یک سیستم آوندی در یک حلقه، یک ریشه و قسمت‌های گل در مضرب چهار یا پنج هستند. دولپه‌ها اغلب دارای رشد ثانویه و ساقه‌های چوبی هستند. برخی از دولپه‌های آشنا عبارتند از: گل رز، بابونه و نخود.

برخی از گیاهان گلدار قد بلند هستند، برخی کوتاه قد. برخی از آن‌ها فقط یک رنگ هستند و برخی نیز رنگ‌های متنوعی دارند. در این تقسیم بندی گیاهان بر اساس ساختار خود به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• گیاهان گلدار علفی:گیاهانی با ساقه‌های سبز و لطیف به عنوان گیاه شناخته می‌شوند. این‌ها کوتاه هستند و ممکن است شاخه‌های زیادی نداشته باشند. به عنوان مثال، آویشن، ریحان، و اسطوخودوس در دسته گیاهان گلدار قرار می‌گیرند.
• بوته‌ها: درختچه‌ها گیاهانی هستند که ساقه آن‌ها در نزدیکی قاعده منشعب است. ساقه در این گیاهان گلدار خیلی ضخیم نیست اما سفت است. اقاقیا، هیبیسکوس و افرا در دسته درختچه‌ها قرار می‌گیرند.
• درختان: این گیاهان بسیار بلند هستند. ساقه آن‌ها بسیار سفت و ضخیم است. با بالا آمدن و بلندتر شدن ساقه به سمت بیرون منشعب می‌شود. به این گیاهان درخت می‌گویند. مثلاً سیب، انبه و گردو درخت هستند.

تولید مثل گیاهان گلدار چگونه است؟

گیاهان گلدار از طریق جنسی تولید مثل می‌کنند. تولید مثل زمانی اتفاق می‌افتد که دانه‌های گرده، یا سلول‌های نر، مگاسپورها یا سلول‌های ماده را بارور کنند. بیشتر گونه‌های گیاهی دانه‌های گرده سبک و کرکی تولید می‌کنند. باد گرده گیاهان دیگر را می‌ریزد. برخی از گونه‌ها دانه‌های گرده چسبنده تولید می‌کنند. آن‌ها گل‌های جذاب و معطری تولید می‌کنند که پرندگان و حشرات را به سمت گل‌ها می‌کشاند. سلول‌های گرده چسبنده به حشرات و پرندگان می‌چسبند و توسط آن‌ها به گیاهان دیگر منتقل می‌شوند. گرده افشانی زمانی اتفاق می‌افتد که آن‌ها با یک سلول ماده از همان گونه در تماس باشند.

فیلم آموزش علوم تجربی پایه هشتم – بخش زیست و زمین شناسی در فرادرس

کلیک کنید

چرخه زندگی گیاهان گلدار

فاز اصلی در چرخه زندگی گیاهان گلدار فاز بالغ است که به آن اسپوروفیت نیز می‌گویند. با این حال، گیاهان گلدار هتروسپور هستند. از این رو، میکروسپورها تولید می‌شوند که دانه‌های گرده‌ای را که گامتوفیت‌های نر نامیده می‌شوند تولید می‌کنند. همچنین، مگاسپورها تخمک‌هایی را تشکیل می‌دهند که گامتوفیت‌های ماده در آن حضور دارند. در اینجا لازم به ذکر است که در هر دانه گرده چند سلول وجود دارد. از بین دو سلول، یکی سلول مولد است که به دو اسپرم تقسیم می‌شود و لوله گرده از سلول دوم منشاء می‌‌گیرد.

مگاسپورانژیوم که در تخمک وجود دارد توسط دیواره تخمدان محافظت می‌شود. در مگاسپورانژیوم فرآیند میوز رخ می‌دهد و سه مگاسپور کوچک و یک مگاسپور بزرگ تولید می‌شوند. با این حال، در بین آن‌ها، تنها مگاسپور بزرگ زنده می‌ماند و به کیسه جنینی تبدیل می‌شود و مرحله هشت سلولی پس از سه بار تقسیم مگاسپور تشکیل می‌شود. از اینجا، روند مهاجرت سلول‌ها آغاز می‌شود و چهار سلول از هشت سلول به سمت قطب کیسه جنینی حرکت می‌کنند در حالی که یک جفت از آن‌ها به استوای کیسه می‌آیند و در نتیجه یک هسته قطبی 2n را تشکیل می‌دهند.

آناتومی یک کیسه جنینی بالغ دارای یک کیسه تخمک، چند سلول کمک کننده به نام سینرژید، سه سلول در طرف مقابل (آنتی پودال) و چند هسته در مرکز سلول است. به محض اینکه دانه گرده به کلاله رسید، یک لوله گرده از سلول کشیده می‌شود. از این رو، در کیسه جنینی، دو سلول اسپرم رسوب می‌کنند.

پس از رسوب سلول‌های اسپرم بر روی کیسه جنینی، فرآیند لقاح مضاعف آغاز می‌شود و جنین آینده از ترکیب یک تخمک و اسپرم منفرد تشکیل می‌شود. در طرف دیگر، آندوسپرم، پس از ادغام اسپرم دوم با هسته قطبی 2n تشکیل می‌شود. آندوسپرم بافتی است که غذا در آن ذخیره می‌شود. علاوه بر این، تک لپه‌ها و دو لپه‌ای‌ها از زیگوت ایجاد می‌شوند. از لحاظ جنسی گیاهان گلدار می‌توانند به سه دسته تقسیم شوند شامل:

• هرمافرودیت. مادگی و پرچم روی یک گل هستند.
• تک پایه. پرچم و مادگی روی گل‌های مختلف اما روی یک گیاه قرار دارند.
• دوپایه. هم پرچم و هم مادگی در گل‌های مختلف در گیاهان مختلف یافت می‌شوند.

اهمیت گیاهان گلدار

گیاهان گلدار گروه بسیار بزرگی از گیاهان موجود در کره زمین هستند که دارای اهمیت‌های بی‌شماری برای سایر موجودات از جمله انسان هستند. در ادامه به بررسی اهمیت‌های اکولوژیکی و اقتصادی این گروه از گیاهان می‌پردازیم.

اهمیت اکولوژیکی گیاهان گلدار

گیاهان گلدار منبع غذایی مهمی برای حیوانات و سایر موجودات زنده هستند زیرا از نظر زیست‌توده و تعداد افراد جزء حیاتی محیط زمین هستند. ترکیبات حاوی کربن به ویژه کربوهیدرات‌ها برای سنتز ساختارهای سلولی گیاهان و رفع نیازهای متابولیک و تغذیه آن‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این، آن‌ها منبع انرژی برای بسیاری از موجودات هتروتوپیک (غیر فتوسنتزکننده) نیز هستند.

فیلم آموزش اصلاح و فناوری بذر گیاهان باغبانی (رایگان) در فرادرس

کلیک کنید

انرژی خورشیدی پس از تبدیل شدن به انرژی شیمیایی در بافت‌های گیاه ذخیره می‌شود و سپس انرژی‌ها با مصرف گیاهان به گیاه‌خواران و سپس برای گیاه‌خواران به گوشت‌خواران منتقل می‌شود و در نتیجه زنجیره‌های غذایی ادامه می‌یابد. در بسیاری از جنگل‌های معتدل، غذای هزاران حیوان (پرندگان، حشرات و پستانداران) توسط یک درخت گلدار تامین می‌شود. از این رو، گیاهان گلدار برای شبکه اکولوژیکی و زنجیره غذایی بسیار مهم هستند.

تأثیر گیاهان گلدار در مدیریت زنجیره غذایی هرگز قابل انکار نیست. بخش‌های رویشی گیاهان توسط طیف وسیعی از حشرات و بی‌مهرگان مصرف می‌شود. گل‌ها، میوه‌ها و دانه‌ها منبع انرژی برای بسیاری از حیوانات هستند. بسیاری از حشرات گرده افشان مانند زنبورها به گرده نیاز دارند که فقط از طریق گیاهان گلدار قابل تامین است. به طور مشابه، چرخه زندگی و تولیدمثل خفاش‌ها، پرندگان و پستانداران به انرژی دریافتی آن‌ها پس از مصرف میوه‌های موجود در گیاهان گلدار بستگی دارد.

علاوه بر این، جوندگان و پرندگان کوچک دانه‌ها را مصرف می‌کنند و معمولاً دانه‌ها و میوه‌های گل‌های مختلف را با خود حمل می‌کنند که در واقع گل نباتی را تکثیر می‌کنند. یکی دیگر از مزایای مفید گیاهان گلدار این است که ترکیبات ثانویه مختلفی مانند روغن‌ها، گلیکوزیدها و آلکالوئیدها از طریق آن‌ها تولید می‌شود. از این رو، آن‌ها با تشکیل ترکیبات گیاهی سمی ثانویه، از بسیاری از گیاهان در برابر تهاجمات خارجی علف‌خواران محافظت می‌کنند.

اهمیت اقتصادی گیاهان گلدار چیست؟

از مزیت‌های اقتصادی گیاهان گلدار این است که آن‌ها داروهای مختلفی را ارائه می‌دهند. جدا از برخی از آنتی‌بیوتیک‌هایی که تولید می‌شوند از نظر ترکیبات متفاوت هستند، تقریباً همه داروها یا مستقیماً از گیاهان گلدار مشتق و استخراج می‌شوند یا در صورت سنتز، اجزای اصلی آن‌ها در این گیاهان یافت می‌شوند. برخی داروها شامل ویتامین‌ها، آسپرین، مواد مخدر و کینین است. گیاهان گلدارِ خاصی وجود دارند که برای جانداران بسیار سمی هستند، اما پژهشگران ثابت کرده‌اند که در درمان انواع سرطان از جمله سرطان خون و چندین مشکل قلبی بسیار موثر هستند.

کینین برای درمان مالاریا، وین کریستین برای درمان سرطان خون، کورار برای شل کننده‌های عضلانی در جراحی‌های قلب باز و دیوسژنین به عنوان پیش‌ساز در داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده می‌شود. سهم گیاهان گلدار در حفظ زیستگاه ما بسیار حیاتی است. تنوع منابع غذایی و تامین اکسیژن در زیستگاه ما به شدت به تطبیق پذیری نهاندانگان یافت شده بستگی دارد. از دست دادن قابل توجه گیاهان گلدار تأثیر زیادی بر بقای زیستگاه ما خواهد داشت.

انواع گیاهان گلدار آپارتمانی

گیاهان آپارتمانی گلدار برای محیط زندگی بسیار لذت‌بخش هستند و رنگ و بوی خوشایندی را به دکوراسیون شما می‌آورند. در حالی که آن‌ها ممکن است فانتزی به نظر برسند، برخی فقط با توجه و مراقبت کافی می‌توانند زنده بمانند. بسیاری از گیاهان گلدار خانگی باید مرطوب نگه داشته شوند. این را می‌توان با مه پاشی منظم یا قرار دادن هر گیاه روی بستری از شن و ریختن آب روی شن انجام داد.

فیلم آموزش کاشت و پرورش گیاهان آپارتمانی در فرادرس

کلیک کنید

بنفشه آفریقایی

«بنفشه آفریقایی» (Saintpaulia) به دلایل خوبی یک گیاه آپارتمانی محبوب است. آن‌ها مورد علاقه اکثر افراد هستند زیرا به یک دوره استراحت خفته نیاز ندارند که این مسئله به آن‌ها اجازه می‌دهد در تمام طول سال شکوفه بدهند. اگرچه به نگه‌داری زیادی نیاز ندارند، این گیاهان کوچک و برگ‌دار گاهی اوقات بهترین عملکرد را در ظرفی دارند که امکان آبیاری از ته را فراهم می‌کند.

اگر ترجیح می‌دهید از گلدان استاندارد بدون مخزن آب استفاده کنید، با احتیاط از بالا و دوری از برگ‌ها گیاه را آبیاری کنید و بین دو آبیاری اجازه دهید خاک خشک شود. برگ‌های بنفشه آفریقایی لکه‌دار می‌شوند، قهوه‌ای می‌شوند و اگر آب سرد روی آن‌ها بیفتد می‌میرند. برگ‌های مصرف شده را از ته گیاه جدا کنید و فقط زمانی که اندازه گیاه نشان دهنده نیاز به گلدان بزرگ‌تر باشد، گلدان را بزرگ‌تر کنید.

این شکوفه‌های زیبا سیستم ریشه‌ای گسترده‌ای ندارند و به طور کلی در زمان بلوغ به گلدانی بیشتر از 5 یا 6 اینچ نیاز ندارند. در حالی که بنفشه‌های آفریقایی گیاهانی خواهان توجه نیستند، اما گاهی اوقات پس از سال‌ها شکوفه دادن بدون هشدار می‌میرند. انواع رنگ گل‌های این گیاه شامل بنفش، سفید و قرمز است. شرایط مورد نیاز بنفشه آفریقایی به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• نور: نور غیر مستقیم خورشید روشن
• آب: گیاه را مرطوب نگه دارید و رطوبت آن را حفظ کنید.

بگونیا

اگر به کاشت بگونیا در فضای باز عادت دارید، پس می‌دانید که بسیاری از گونه‌های آن گیاهان آپارتمانی عالی می‌سازند که تقریباً به طور مداوم در شرایط خوب شکوفا می‌شوند. این گیاهان گلدار آپارتمانی برای گل‌دهی خوب نیاز به یک مکان روشن دارند، اما آن‌ها را خیلی نزدیک به پنجره قرار ندهید، زیرا ممکن است در اثر باد کردن به آن آسیب برساند.

برخی از گونه‌های بگونیای رکس با برگ‌های شیک‌تر برای رنگارنگ بودن حتی نیازی به شکوفایی ندارند. علاوه بر بگونیاهای رکس، به دنبال انواع دارای ریشه‌های پراکنده مانند گونه‌های مومی، بال فرشته و برگ‌های مویی باشید. رنگ شکوفه‌های این گیاه بستگی به نوع گونه آن دارد. شرایط مورد نیاز بگونیا به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• نور: نور متوسط ​​تا زیاد
• آب: به طور مرتب آب و مه پاشی کنید و خاک را مرطوب نگه دارید.
• خاک: دارای زهکشی خوب، دارای مواد آلی بالا.

بروملیاد

این گیاهان عجیب و غریب از خانواده آناناس هستند. خوشبختانه، بیشتر آن‌ها به اندازه درختان آناناس بزرگ نیستند. بروملیادها با گل‌های کاغذی پایه‌دار رنگارنگشان متمایز می‌شوند و گل‌های آن‌ها به شدت خودنمایی می‌کنند. بروملیادها از گیاهان گلدار گرمسیری هستند و بسیاری از گونه‌های آن اپی‌فیت یا گیاهان هوازی هستند که رطوبت را بیشتر از طریق جو جذب می‌کنند تا از طریق ریشه گیاه. بروملیادها در شرایط نوری خوب عمل می‌کنند.

آن‌ها به آب زیادی نیاز ندارند، اما وقتی خوب آبیاری شدند، اجازه دهید آب بین برگ‌ها گیر کند و به آرامی جذب شود. انواع رنگ این گیاهان شامل صورتی، قرمز، نارنجی و زرد بوده و شرایط مورد نیاز رشد بروملیاد به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• نور: نور کم، غیر مستقیم
• آب: به طور منظم آبیاری کنید، اجازه دهید آب بین برگ‌ها قرار گیرد.

گیاه شنیل

این گیاه ابریشمی و مو گربه‌ای قرمز رنگ یک گیاه گرمسیری بوده و رشد سریع و گلدهی طولانی دارد. گیاه شنیل را می‌توان در تابستان در فضای باز پرورش داد و زمانی که دما در پاییز سرد می‌شود به داخل خانه آورد. در زمستان تا حدی به خواب می‌رود، بنابراین تا زمانی که رشد جدیدی در بهار ایجاد نشده است به آن کود ندهید. نوک ساقه‌ها ممکن است در طول فصل رشد برای تشویق انشعاب برداشته شود. گیاه شنیل برای رشد نیاز به رطوبت بالایی دارد. وقتی داخل خانه است آن را مه پاشی کنید تا سالم بماند. رنگ گل‌های این گیاه قرمز است و شرایط مورد نیاز رشد آن به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• نور: آفتاب کامل تا نیمه سایه
• آب: به طور مداوم مرطوب نگه دارید.

کاکتوس کریسمس

به نظر می‌رسد کاکتوس کریسمس با توجه اندکی هم رشد می‌کند. حتی نیازی به دستکاری نور آن برای تنظیم جوانه‌ها برای شکوفه‌های کریسمس نیست. این گروه از گیاهان گلدار به خصوص عمر طولانی دارند و به راحتی از طریق قلمه‌ها تکثیر می‌شود. برگ‌های دراز چند قسمتی در حاشیه بریده شده اند. نوک ساقه گل‌هایی با گلبرگ‌هایی با طول‌های مختلف و پالت رنگی در رنگ‌های صورتی تا قرمز تولید می‌کند.

کاکتوس کریسمس وقتی نزدیک پنجره قرار می‌گیرد خوب عمل می‌کند. اجازه ندهید ساقه‌ها به پنجره سرد برخورد کنند وگرنه ممکن است گیاه دچار آسیب سرما شود. اگرچه کاکتوس کریسمس به خاکی با زهکشی خوب نیاز دارد، اما به رطوبت بالایی نیز نیازمند است. انواع رنگ این گیاه شامل صورتی و قرمز است. شرایط مورد نیاز برای رشد آن به طور خلاصه شامل موارد زیر است:

• نور: نور روشن، غیر مستقیم
• آب: به طور منظم و کامل آبیاری کنید. به خوبی آب اضافی را تخلیه کنید و مکررا مه‌پاشی شود.
• خاک: سبک، دارای زهکشی مناسب

کلیویا مینیاتا

این بستگان گیاهان گلدار آماریلیس از پیاز رشد می‌کند و مانند آن‌ها نیاز به گلدان دارد، بنابراین آن را در ظرف بزرگ نکارید. مانند آماریلیس، کلیویا قبل از اینکه ساقه گل را بالا بفرستد یک دوره خواب را پشت سر می‌گذارد. وقتی در اواخر پاییز خاموش می‌شود، در شب به تاریکی مطلق نیاز دارد.

این کار را با قرار دادن آن در یک کمد بدون استفاده یا در یک جعبه مقوایی انجام دهید. ساقه در هر زمان از اواسط آذرماه تا اواسط فروردین جوانه می‌زند و پس از آن، می‌توان مراقبت عادی را از سر گرفت. این گیاه زیبا دارای گل‌های با سایه‌های زرد یا نارنجی بوده و  شرایط کلی مراقبت از آن شامل موارد زیر است:

• نور: نقطه سایه بدون نور مستقیم خورشید
• آب: آب متوسط، آبیاری را در زمستان متوقف کنید.

کالانکوئه

بسیاری از ساکولنت‌ها گیاهان آپارتمانی با مراقبت اندک سازگار هستند، اما تعداد کمی از آن‌ها به زیبایی کالانکوئه در شکوفه به نظر می‌رسند. مانند همه ساکولنت‌ها، کالانکوئه خاک مرطوب را دوست ندارد. این گیاه باید در بهار تا پاییز مرطوب نگه داشته شود، اما آبیاری در زمستان را به بازه‌های کم و گاه به گاه کاهش دهید.

کالانکوئه بومی مناطق استوایی است و در حالی که یک گیاه دوست داشتنی در شکوفه است، شکوفه دادن مجدد آن در خارج از محدوده بومی خود دشوار است. انواع رنگ این گیاه شامل: قرمز، صورتی، زرد یا سفید است و شرایط کلی نگه‌داری از آن شامل موارد زیر است:

• نور: خورشید غیر مستقیم و کم
• آب: زمانی آبیاری کنید که خاک خشک شود و اجازه دهید تا آب اضافی تخلیه شود. بهتر است به طور مکرر مه‌پاشی شود.

سوسن صلح

سوسن صلح آنقدر نیاز کمی به نگه‌داری دارد و یک گیاه آپارتمانی عالی به عنوان هدیه‌ای برای هر کسی است. به نور مستقیم زیادی نیاز ندارد و می‌تواند گاه به گاه آبیاری زیاد یا کمی شود. برگ‌های سبز تیره و براق با اسپات‌های سفید یا براکت‌هایی که خوشه‌های ریز گل را در بر می‌گیرند، خنثی می‌شوند و تقریباً شبیه برگ‌های رنگارنگ هستند. گل‌ها ملایم معطر هستند، اما بهتر است خیلی به آن‌ها نزدیک نشوید. این گروه از گیاهان گلدار زیبا حتی در سایه دارترین خانه‌ها نیز گل می‌دهند. انواع رنگ گل‌های آن سفید یا زرد است.

• نور: نور متوسط، غیر مستقیم
• آب: آبیاری منظم و مه پاش

آماریلیس

بومی آمریکای مرکزی و جنوبی، گیاهان آماریلیس گل‌های شیپوری شکل و برجسته تولید می‌کنند که اغلب راه راه یا خالدار هستند. آماریلیس که از پیازهایی که معمولاً در پایان پاییز یا اوایل زمستان کاشته می‌شوند، ظروفی را دوست دارد که در هنگام کاشت حدود 2 اینچ بین پیاز و لبه آن فاصله ایجاد کند. آب فراوان و کود آلی که پس از ظهور جوانه گل اعمال می‌شود، شکوفه دادن بیشتر گیاه را تشویق می‌کند. آماریلیس که حاوی آلکالوئید سمی لیکورین است برای گربه‌ها و سگ‌ها سمی است. شرایط مورد نیاز برای پرورش این گیاه به طور خلاصه شامل موارد زیر است.

فیلم آموزش پرورش گل محمدی و تولید فرآورده های آن

کلیک کنید

• نور: نور روشن، غیر مستقیم.
• آب: در ابتدای کاشت آب کامل و سپس به مقدار کم تا زمانی که شکوفه‌ها ظاهر شوند.
• خاک: لوم و پرلیت با مقدار زیادی مواد آلی مخلوط شوند.

ارکیده ماه

این گیاهان بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا، در درختان رشد می‌کنند و در خاک با خزه و پوست رشد می‌کنند. این گیاهان گلدار که به عنوان ارکیده پروانه‌ای نیز شناخته می‌شوند، شرایط گرم و مرطوب را ترجیح می‌دهند و معمولاً در سرتاسر جهان در داخل خانه رشد می‌کنند. ارکیده‌های ماه مورد علاقه بسیاری از باغبانان هستند و بسته به نوع خاص گل‌های بنفش، سبز، سفید یا صورتی خودنمایی می‌کنند. شرایط کشت این گیاه به طور خلاصه در ادامه بیان شده است:

• نور: به نور غیر مستقیم و سایه نیاز دارد.
• آب: همیشه صبح‌ها آن آبیاری کنید، بگذارید خاک بین دو آبیاری کاملا خشک شود.
• خاک: از پوست یا خزه استفاده کنید.

درخت لیمو

بیشتر مرکبات معمولاً در خارج از منزل رشد می‌کنند، اما درختان لیمو شکوفه‌های معطر و لطیفی را قبل از باردهی تولید می‌کنند و می‌توان آن‌ها را در شرایط مناسب در داخل خانه پرورش داد. درختان به جریان هوا و رطوبت نیاز دارند، بنابراین باید مطمئن شوید که گردش هوای خوبی در خانه شما وجود دارد. شما همچنین یک دستگاه مه پاش برای سمپاشی گیاه خود می‌خواهید. علاوه بر این، درختان لیمو به آفتاب و آب کافی و همچنین کوددهی منظم نیاز دارند. شرایط مورد نیاز درخت لیمو به طور خلاصه در ادامه آمده است:

• نور: نور مستقیم خورشید کافی (حداقل 8 ساعت).
• آب: به طور کامل و اغلب آن را آب بدهید.
• خاک: دارای زهکشی خوب

گل فلامینگو یا آنتوریوم

گل فلامینگو که با نام آنتوریوم نیز شناخته می‌شود، گیاهی استوایی است که رطوبت و گرما را دوست دارد. بنابراین، حفظ سطح رطوبت حدود 80 درصد و مرطوب نگه داشتن خاک آن، اما نه خیلی مرطوب، برای رشد و شکوفه دادن گیاه شما عالی است. این گیاهان زمانی بهترین رشد را دارند که دمای داخل خانه بین 20 و 30 درجه سانتی‌گراد حفظ شود، اما در حداقل دمای 16 درجه سانتی‌گراد همچنان زنده می‌مانند.

زیر آن دما، گیاه از سرما رنج می‌برد. گل فلامینگو یک گیاه تغذیه کننده سنگین نیست. بنابراین، این گیاه نیاز به کود دهی زیاد ندارد. کافی است هر دو ماه یکبار در فصل بهار و تابستان این کار را انجام دهید، اما در پاییز و زمستان کوددهی را متوقف کنید زیرا گیاه در فاز خواب است (رشد آن کند می‌شود).

برای تشویق گیاه به تولید گل، اما برای جلوگیری از سوختن شاخ و برگ، گیاه را در نور متوسط ​​تا روشن اما غیر مستقیم قرار دهید. گل فلامینگو نور مستقیم خورشید را تحمل نمی‌کند، زیرا زیستگاه طبیعی آن در زیر سایبان درختان است که در برابر اشعه مستقیم خورشید محافظت می‌شود.