دستورات شرطی در جاوا اسکریپت – آموزش به زبان ساده با مثال
در برنامه نویسی، اغلب موقعیتهایی پیش می‌آید که نیاز به اجرای کدهای خاصی بر اساس ورودی کاربر یا شرایط خاص وجود دارد. به عنوان مثال، در بیشتر فرم‌های موجود در در صفحات وب تنها زمانی می‌توانیم آن فرم را ارسال کنیم که تمام فیلدهای ضروری آن فرم را پرکرده باشیم و در غیر این صورت فرم ارسال نخواهد شد. برای رسیدگی به چنین سناریوهایی، از عبارات یا دستورات شرطی استفاده میشود که اجزای اساسی موجود در همه زبان‌های برنامه نویسی هستند. در مطلب پیشِ رو از مجله فرادرس این بار قرار است که دستورات شرطی در جاوا اسکریپت را با رویکردهایی کاملاً عملی مورد بررسی و بازبینی قرار دهیم. در این مطلب، ابتدا دستورات شرطی را معرفی میکنیم و سپس، دستور if، دستور Else و دستور شرطی Else if را بررسی میکنیم. در انتهای این مطلب نیز عملگرهای سه‌گانه در جاوا اسکریپت را توضیح می‌دهیم. پس اگر می‌خواید به طور کامل با دستورات شرطی در جاوا اسکریپت آشنا شوید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید چراکه در پایان مطالعه این مطلب کاربران درک نسبتاً درستی از عبارات شرطی در زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت خواهند داشت.
- یاد می‌گیرید جریان برنامه را با شرط‌های منطقی کنترل کنید.
- می‌آموزید ساختار if را در موقعیت‌های برنامه‌نویسی به کار ببرید.
- خواهید توانست با if...else پاسخی مناسب به شرایط مختلف بدهید.
- طرز استفاده از else if را برای مدیریت چندین شرط یاد خواهید گرفت.
- یاد می‌گیرید عملگر سه‌تایی را برای کوتاه‌نویسی شرط‌ها به‌کار ببرید.
- با چگونگی تصمیمگیری و تولید خروجی مناسب بر اساس ورودی آشنا می‌شوید.
دستورات شرطی در جاوا اسکریپت
دستورات شرطی در جاوا اسکریپت برای انجام اقداماتی خاص بر اساس درست یا نادرست بودن شرطی خاص استفاده میشود. آن‌ها اجزای تصمیم‌گیرنده کدهای کاربران هستند.
در فهرست زیر چند نمونه از دستورات شرطی در جاوا اسکریپت آورده شده است:
- مکان جغرافیایی کاربر تعیین و زبان مناسب بر اساس کشور او نمایش داده شود. برای مثال اگر مکان کاربر ایران باشد، زبان او فارسی انتخاب شود.
- زمانی که کاربر روی دکمه ارسال کلیک میکند، فرمی ارسال شود یا اخطارهایی را در کنار فیلدهای الزامی که پر نشده‌اند، نشان داده شود.
- فرم رزرو هتل نمایش داده شود مگر اینکه هتل از قبل به طور کامل رزرو شده باشد.
عبارات شرطی را به عنوان منطق یا بخش تصمیمگیری یک برنامه کامپیوتری یا فلوچارت باید در نظر گرفت. در ادامه این آموزش، عبارات شرطی در زبان جاوا اسکریپت را بررسی کرده که کلمات کلیدی مانند if، else و else ifرا شامل میشود. همچنین در آخرسر عملگرهای سه‌تایی را به عنوان بخشی از این فرآیند یادگیری معرفی خواهیم کرد.
دستور شرطی IF در جاوا اسکریپت چیست؟
یکی از ابزارهای اساسی در برنامه نویسی برای تصمیمگیری، عبارت IF است. این عبارت درست یا نادرست بودن شرطی معین را ارزیابی میکند و بلوک کد خاص را تنها در صورتی اجرا خواهد کرد که شرط درست باشد. اگر شرط نادرست باشد، برنامه کد مربوطه را رد کرده و به قسمت بعدی میرود. در اینجا سینتکس از دستور شرطی ifدر جاوا اسکریپت آورده شده است:
در ساختار شرطی فوق، شرط در داخل پرانتز قرار می‌گیرد و کدی که باید اجرا شود در {}قرار خواهد گرفت. برای درک بهتر این موضوع مثالی می‌زنیم. تصور بر این است اپلیکیشن خریدی وجود دارد و کاربری میخواهد به صورت آنلاین با استفاده از این اپلیکیشن کالایی بخرد. این برنامه بررسی میکند که آیا موجودی حساب کاربر برای خرید کافی است یا خیر که قطعه کد انجام این کار به صورت زیر است:
در مثال بالا، موجودی ۵۰۰ است و کاربر میخواهد شلوار جین را به قیمت ۴۰ بخرد. شرط «jeansPrice <= balance» درست ارزیابی میشود، بنابراین کد داخل {}اجرا شده و پیام زیر در کنسول نمایش داده میشود.
You have enough money to purchase the item!
حال، سناریوی مدنظر است که در آن کاربر میخواهد کالای گران‌تری بخرد که قطعه کد انجام این کار به صورت زیر است:
در این حالت، شرط «phonePrice <= balance» به نادرست ارزیابی میشود، بنابراین کد داخل دستور if نادیده گرفته شده و خروجی تولید نمی‌کند. در اصل، دستورifبه عنوان نوعی دستور شرطی در جاوا اسکریپت به برنامه کاربر اجازه میدهد تا بر اساس شرایط تصمیمگیری کرده و تعیین کند کدام کد اجرا شود و اجرای کدام کد صورت نگیرد.
دستور شرطی Else در جاوا اسکریپت چیست؟
در برنامه نویسی، هنگام استفاده از دستورات IF تنها در صورتی کد اجرا میشود که شرطی خاص درست باشد. با این حال، موقعیتهایی وجود دارد که کاربر میخواهد در صورت برآورده نشدن شرایط، اتفاق متفاوتی رخ دهد. اینجاست که عبارت else به عنوان نوعی دستور شرطی در جاوا اسکریپت وارد عمل میشود.
دستور Else برای تعریف کدی استفاده میشود که در صورت نادرست بودن شرط اصلی در دستور IF اجرا میشود. ساختار اصلی عبارت if...elseبه صورت زیر است:
بیایید دوباره به مثال برنامه خرید بازگردیم تا بفهمیم عبارت elseچگونه کار میکند. فرض بر این است کاربری میخواهد گوشی موبایل بخرد اما موجودی حسابش کافی نیست. قطعه کد این مثال به صورت زیر است:
در این حالت، از آنجا که شرط phonePrice <= balanceنادرست است، کد داخل بلوکelseاجرا میشود و پیام زیر در کنسول ثبت خواهد شد:
You do not have enough money in your account to purchase this item
عبارت elseبرای ارائه بازخورد یا راهنمایی کاربران در مورد اقدامات بعدی ارزشمند است. این دستور شرطی در جاوا اسکریپت هر دو سناریوی زمانی که شرط درست و زمانی که نادرست است را پوشش میدهد. به طور معمول، گزاره‌های if...elseرایج‌تر از گزاره‌های ifهستند.
دستور شرطی Else if در جاوا اسکریپت چیست؟
در برنامه نویسی، زمانی که با شرایط سروکار داریم، اغلب از دستور IF و Else برای اجرای کد بر اساس درست یا نادرست بودن شرط خاص استفاده میکنیم. با این حال، شرایطی وجود دارد که باید شرایط و پیامدهای متعدد در نظر گرفته شوند. در چنین مواردی، عبارت Else If مفید واقع خواهد شد. ساختار اصلی دستور IF...Else IF به کاربر امکان میدهد شرایط متعدد را ارزیابی کرده و بلوکهای کد مربوطه را اجرا کند.
سینتکس این دستور شرطی Else ifدر Javascript آن به صورت زیر است:
این دستور شرطی در جاوا اسکریپت هر شرط را به ترتیب امتحان میکند و اگر هیچ‌کدام از آن‌ها درست نباشد، به بلوک elseبازمی‌گردد. بیایید مثالی را در نظر بگیریم که در آن می‌خواهیم درجات نمراه را بر اساس نمره دانش‌آموز از ۱۰۰ تعیین کنیم که این درجه بندی به صورت زیر است:
- نمره ۹۰ به بالا A است.
- نمره ۸۰ تا ۸۹، B است.
- درجه ۷۰ تا ۷۹، C است.
- نمره ۶۰ تا ۶۹، درجه D است.
- درجه ۵۹ یا پایین‌تر، F است.
قطعه کد این مثال به صورت زیر است و در آن هدف بازیابی نمره B خواهد بود:
در مثال فوق، برنامه ابتدا بالاترین نمره (۹۰ و بالاتر) را بررسی میکند، سپس به‌تدریج نمرات پایین‌تر را به ترتیب نزولی در نظر می‌گیرد. نمره ۸۷ شرط B را برآورده میکند، بنابراین کد بررسی بیشتر را متوقف کرده و B را در خروجی نمایش میدهد. دستور else ifبرای مدیریت شرایط چندگانه مفید است و راهی برای اجرای کد خاص بر اساس اولین شرط واقعی که با آن مواجه می‌شویم فراهم میکند.
عملگرهای سه گانه در جاوا اسکریپت
در برنامه نویسی، عملگر سه‌تایی که به عنوان عملگر شرطی نیز شناخته میشود، روشی مختصر برای نمایش عبارت if...elseارائه میدهد. همان‌طور که در ساختار زیر نشان داده‌شده است از علامت سؤال (?) و دو نقطه (:) استفاده میکند:
در ساختار فوق، شرط اول و بعد از آن علامت سؤال (?) می‌آید. عبارت بلافاصله بعد از علامت سؤال زمانی اجرا میشود که شرط درست باشد و عبارت بعد از دو نقطه زمانی که شرط نادرست است اجرا میشود. این روش ساختار فشرده‌تری در مقایسه با عبارت if...elseاست. بیایید مثالی بزنیم تا بفهمیم عملگر سه‌تایی چگونه کار میکند. فرض کنید می‌خواهیم بررسی کنیم که کاربر ۲۱ سال یا بیشتر دارد و پیام مربوطه را در کنسول چاپ کنیم. برای این هدف باید قطعه کد زیر را بنویسیم:
در مثال بالا از مجله فرادرس، از آنجا که سن کاربر کمتر از ۲۱ سال است، پیام You may not enterدر کنسول نمایش داده میشود. عملگر سه‌تایی ابزار مفیدی برای نوشتن کد مختصرتر است، به خصوص در مواردی که عبارات if...else تودرتو باشند.
سخن پایانی
در برنامه نویسی، عبارات شرطی برای کنترل جریان برنامه‌ها بسیار مهم هستند و به ما کمک می‌کنند تا تصمیم بگیریم که بر اساس شرایط خاص چه خروجی تولید کنیم. این عبارات عناصر اساسی هستند که تقریباً در تمام زبان‌های برنامه نویسی وجود دارند.
در مطلب فوق از مجله فرادرس دستورات شرطی در جاوا اسکریپت و استفاده از کلمات کلیدی مانندif، else و else ifمورد بررسی قرار گرفتند. همچنین مفاهیمی مانند عبارات تودرتو، که در آن دستوری در داخل دیگری قرار می‌گیرد، پوشش داده شد و به دنبال آن عملگر سه‌تایی به عنوان روشی مختصر برای بیان عملیات شرطی معرفی شد. درک این مفاهیم برای برنامه نویسی از مفاهیم پایه و اساسی است.
