رشته ریاضی | معرفی گرایش ها، حقوق و درآمد و بازار کار

در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته‌های دانشگاهی مجله فرادرس، به رشته ریاضی پرداخته‌ایم و سعی کرده‌ایم تناسب آن با روحیات افراد، دروسی که برای موفقیت در این رشته باید در آن‌ها پایه‌ای قوی‌تر داشت، گرایش‌های آن، بازار کار و سایر موارد مرتبط را مورد بررسی قرار دهیم.

رشته ریاضی مناسب چه کسانی است؟

بدیهی است که رشته ریاضی، مناسب افرادی است که علاقه زیادی به مباحث ریاضی و حل مسائل آن دارند. اگر بخواهیم کمی بیشتر شرح دهیم، باید بگوییم معمولاً اشخاصی وارد تحصیل در این رشته می‌شوند که می‌خواهند ذهن ریاضی قوی و قدرت تحلیل بالایی به دست آورند، همچنین تمایل دارند تا در حوزه‌های مختلف علم ریاضی ادامه تحصیل دهند و به تدریس آن مشغول شوند.

علاقه به حل مسائل مختلف ریاضی و همین‌طور مسائل فکری و چالش‌های جدید ذهنی، می‌توانند از جمله مهم‌ترین فاکتورها برای انتخاب رشته ریاضی باشند. آن‌هایی که این رشته را انتخاب می‌کنند، در آینده ذهن و حافظه منطقی، باز، تحلیلگر و استدلالی پیدا خواهند کرد.

کدام دروس دوره دبیرستان در رشته ریاضی بیشتر کاربرد دارند؟

پر واضح است که داشتن پایه قوی در دروس ریاضی، حسابان و هندسه دوره دبیرستان، برای آنهایی که می‌خواهند وارد رشته ریاضی در دانشگاه شوند بسیار حائز اهمیت است. این افراد حتماً باید مباحث ریاضی ۱، ۲ و ۳ و همچنین حسابان ۱ و ۲ را بسیار عالی فرا بگیرند.

گرایش‌های رشته ریاضی برای ادامه تحصیل چه هستند؟

در مقطع کارشناسی ارشد، رشته ریاضی به دو دسته کلی ریاضی محض و ریاضی کاربردی تقسیم می‌شود که هرکدام از این دو دسته زیرگرایش‌های مختلف و متفاوتی دارند. ریاضی محض دارای زیرگرایش‌های آنالیز، جبر و هندسه (توپولوژی) است و از سوی دیگر، ریاضی کاربردی زیرگرایش‌های آنالیز عددی و تحقیق در عملیات را در بر می‌گیرد.

زیرگرایش‌های محض بیشتر به مفاهیم محض و اصول اساسی ریاضی می‌پردازند، مطالبی که در این گرایش‌ها وجود دارد بیشتر جنبه ذهنی دارند و البته بسیار جذاب هستند؛ در گرایش‌های مورد اشاره عمدتاً قضایای مهمی که در ریاضی کشف شده‌اند مورد توجه قرار می‌گیرند و اثبات دقیق آن‌ها مطرح می‌شود. افرادی که علاقه بیشتری به اثبات و مطالب تصوری و موهومی دارند از این شاخه‌های به یقین ریاضی لذت خواهند برد. کاربرد این گرایش‌ها در همه جای ریاضی کاربردی به طور محسوس دیده می‌شود و البته این مباحث تقریباً در بسیاری از رشته‌های دیگر نیز نقش پر رنگی ایفا می‌کنند.

به عنوان مثال، در گرایش آنالیز، مفاهیم آنالیز همچون آنالیز تابعی، آنالیز هارمونیک، آنالیز مالی و آنالیز ریاضی مورد بحث هستند؛ در گرایش جبر نیز به جبر رمزنگاری، جبر گراف، جبر جابجایی، جبر گروه‌ها، جبر لی و جبر نظریه نمایش پرداخته خواهد شد. در گرایش هندسه، به هندسه توپولوژی، هندسه متروئید، هندسه منطق ریاضی توجه خواهد شد.

زیرگرایش‌های ریاضی کاربردی بیشتر جنبه محاسباتی دارند و دانشجویانی که از محاسبه و عملیات محاسباتی لذت می‌برند بهتر است این گرایش‌ها را انتخاب کنند. در واقع، آن‌هایی که از اثبات فراری هستند، می‌توانند با خیال راحت به این سمت گرایش پیدا کنند. در همه جای اکثر رشته‌های دانشگاهی ردپایی از دروس ریاضی کاربردی دیده می‌شود و به جرئت می‌توان گفت خیلی از علوم دیگر، بدون ریاضی کاربردی بی‌معنا هستند. به بیانی خیلی ساده، می‌توانیم بگوییم مفاهیم و مسائل سایر رشته‌ها با فرمول‌ها و مفاهیم رشته ریاضی کاربردی، معنا پیدا می‌کنند.

در گرایش آنالیز عددی، می‌توان در زمینه آنالیز عددی سیستم‌های دینامیکی، آنالیز عددی حل معادلات انتگرالی، آنالیز عددی حل عددی معادلات دیفرانسیل، آنالیز عددی روش‌های عددی در جبر خطی، آنالیز عددی موجک و پردازش تصویر کار کرد که در سایر رشته‌ها بسیار پرکاربرد هستند.

در گرایش تحقیق در عملیات، می‌توان در زمینه‌های کدگذاری، گراف و ترکیبات، ریاضی فیزیک، کنترل و بهینه‌سازی به فعالیت پرداخت که نزدیک به رشته‌های پرکاربرد و پردرآمد هستند. بسیاری از رشته‌های دانشگاهی وابستگی مستقیمی به ریاضی دارند و بدون این دانش و مفاهیم آن عملا معنایی پیدا نمی‌کنند. اگر بخواهیم صادق باشیم، باید بگوییم معضل اکثر دانشجویان سایر رشته‌ها فهم و تحلیل مفاهیم ریاضی رشته خود است.

همچنین، در آخر لازم است اشاره کنیم که گرایش ریاضی مالی یکی از گرایش‌های پرطرفدار و پرکاربرد در بین سایر گرایش‌های رشته ریاضی محسوب می‌شود و در حوزه اقتصاد و بانکداری نیز همواره به آن نیاز است. این گرایش در حال حاضر بازار کار بسیار مطلوبی نیز دارد.

برای آشنایی بیشتر با این رشته، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود.

• (+) مجموعه آموزش‌های ریاضیات
• (+) فیلم آموزش نظریه گراف‌ها و کاربردها
• (+) فیلم آموزش گراف کاوی و تحلیل شبکه ها در پایتون با NetworkX
• (+) فیلم آموزش گراف‌ها و گروه‌ها
• (+) فیلم آموزش مبانی آنالیز حقیقی

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته ریاضی چه هستند؟

مهم‌ترین دروس این رشته در فهرست زیر آورده شده‌اند.

• (+) ریاضی 1
• (+) ریاضی 2
• ریاضی 3
• (+) معادلات دیفرانسیل
• (+) آنالیز عددی
• (+) جبر خطی
• جبر 1
• (+) آنالیز 1
• (+) هندسه دیفرانسیل

فارغ التحصیل رشته ریاضی در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟

فارغ‌التحصیلان رشته ریاضی می‌توانند در حوزه بانک، آموزش و پرورش، تالیف مباحث آموزشی و تدریس خصوصی (به خصوص در مقطع کنکور سراسری) فعالیت کنند. امروزه در رشته‌هایی مانند ریاضی و آمار در زمینه‌های هوش مصنوعی و داده بسایر پرکاربرد شده‌اند و به همین دلیل، بازار کار این رشته‌ها نسبت به گذشته که تنها در موارد معدودی تعریف می‌شد، بسیار گسترده‌تر شده است.

بازار کار رشته ریاضی به چه صورت است؟

در گذشته بازار کار رشته ریاضی محدود بود. اما امروزه با توجه به کاربردهای این رشته، بازار کار گسترده‌تر شده است. از طرفی، تدریس خصوصی این روزها در بازار کار این رشته بسیار پر رنگ است و افراد متعددی از طریق تدریس در حوزه کنکور سراسری و مشاوره در همین رابطه، درآمد مناسبی را کسب می‌کنند.

بانک‌ها و برخی از موسسات مالی نیز اقدام به جذب فارغ‌التحصیلان رشته ریاضی می‌کنند. تدریس در مدارس آموزش و پرورش و مدارس خصوصی هم از دیگر فرصت‌های شغلی مرتبط به این رشته هستند. در انتها، باید به این نکته اشاره کنیم که هم اکنون در مقاطع ابتدایی و متوسطه به شدت به معلمان ریاضی احتیاج وجود دارد.

امکان ادامه تحصیل در رشته ریاضی در داخل ایران چگونه است؟

یکی از محاسن رشته ریاضی این است که تقریباً‌ تمامی دانشگاه‌‌های سراسری به علت ازدیاد اساتید آن، اقدام به جذب دانشجو در کلیه مقاطع این رشته می‌کنند. بنابراین ادامه تحصیل در این رشته بسیار راحت است؛ البته به شرط اینکه دانشجو واقعاً از روی علاقه تحصیل را ادامه دهد و نه از روی اجبار. گفتنی است که عده‌ای از دانشجویان رشته ریاضی در مقطع ارشد به رشته‌های اقتصاد، MBA و مهندسی صنایع روی می‌آورند؛ در این رشته‌ها، ریاضی نقش پر رنگی را ایفا می‌کند و لذا دانشجویانی که مقطع کارشناسی خود را در رشته ریاضی گذارنده‌اند برای ادامه تحصیل در رشته‌های ذکر شده نه تنها مشکلی ندارند بلکه در آن‌ها بسیار موفق هم می‌شوند.

امکان ادامه تحصیل در رشته ریاضی در خارج از کشور به چه صورت است؟

خوشبختانه در خارج از کشور به رشته‌‌های علوم پایه اهمیت زیادی می‌دهند. از همین رو اگر کسی برای تحصیل در رشته ریاضی در خارج از ایران اقدام کند، در قیاس با سایر رشته‌های دانشگاهی شانس بیشتری برای دریافت پذیرش خواهد داشت.

این نکته را نیز باید ذکر کنیم که استانداردهای تدریس رشته ریاضی در ایران، بسیار نزدیک به استانداردهای دانشگاه‌های بین‌المللی معتبر است. بنابراین اگر کسی در زمینه ریاضی علاقه‌مند به تحصیل در خارج از کشور باشد با داشتن سوابق مناسب، می‌تواند به دانشگاه‌های سرشناس و دارای اساتید به نام وارد شود تا موفقیت‌های بیشتری را به دست آورد. بدیهی است که با انجام فعالیت‌های پژوهشی و ارائه مقاله، فرآیند دریافت بورسیه برای دانشجویان علاقه‌مند به تحصیل در خارج از کشور آسان‌تر خواهد شد و به این ترتیب آن‌ها می‌توانند ادامه تحصیلی راحت‌تری را در دانشگاهی معتبر و در خارج از ایران داشته باشند.

دروس دانشگاهی رشته ریاضی تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟

متاسفانه یکی از معضلات اکثر رشته‌های دانشگاهی این است که دروس آن‌ها اصلا نیاز بازار کار را مرتفع نمی‌کنند و عمدتاً دانشجو طی دوران تحصیل، مباحث را فقط به صورت نظری یاد می‌گیرد. رشته ریاضی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ داشتن تجربه در بحث تدریس و ارائه روش‌های مبتکرانه در همین راستا، می‌توانند نقش بسزایی را در موفقیت‌های آتی دانشجویان رشته ریاضی ایفا کنند.

برای آشنایی بیشتر و بهتر با سایر رشته‌های دانشگاهی روی این لینک کلیک کنید.

از مزایای رشته ریاضی این است که دانشجویان آن می‌توانند همزمان با تحصیل در مقاطع مختلف، اقدام به تدریس خصوصی یا گروهی در آموزشگاه‌های گوناگون کنند و یا به تالیف کتاب نیز بپردازند. این مسئله، سبب خواهد شد تا آن‌ها در کنار کسب درآمد مناسب در حین تحصیل، برای ورود قدرتمند به بازار کار در آینده پیش‌رو نیز آماده شوند.

نویسنده مهمان: حمزه ابراهیمی

این مطلب توسط مدرس و عضو هیئت علمی فرادرس، «حمزه ابراهیمی» نوشته شده است. ابراهیمی، فارغ‌ التحصیل مقطع دکترای رشته ریاضی از دانشگاه اصفهان است. تدریس در زمینه ریاضیات و آمار در بسیاری از دانشگاه‌های تهران و اصفهان و همچنین تالیف چندین جلد کتاب و مقاله علمی ISI از جمله دیگر فعالیت‌های علمی پژوهشی او هستند.