فرادرسفرمت RAW چیست و چرا عکاسان حرفه‌ای آن را به JPG ترجیح می‌دهند؟
یکی از رایج‌ترین تنظیمات در اغلب دوربین‌های دیجیتال RAW است. این گزینه در واقع یک نوع فایل را تعریف می‌کند که بسیاری از عکاسان حرفه‌ای علی‌رغم حجم بالایش آن را به جِی‌پگ (JPEG) ترجیح می‌دهد. اگر می‌خواهید دلیل این ترجیح را بدانید و اصولاً با فرمت RAW و شیوه استفاده از آن برای بهره‌مندی از کیفیت‌های حرفه‌ای عکس آشنا شوید در ادامه این نوشته با وبلاگ فرادرس همراه شوید.
RAW دوربین چیست؟
RAW یک نوع فایل است که در پاسخ به محدودیت‌های فرمت فایل جِی‌پگ طراحی شده است. فرمت جی‌پگ نوع فایلی است که از سوی گروه Joint Photographic Experts به طور خاص به منظور عکاسی دیجیتال طراحی شد. زمانی که با این فرمت عکاسی می‌کنید ترکیبی از تصمیم‌های شما و دوربینتان در مورد نوع اطلاعاتی که به صورت یک فایل دیجیتال ذخیره می‌شوند مورد استفاده قرار خواهند گرفت. وقتی با فرمت جِی‌پگ عکاسی صورت می‌گیرد، این تصمیم‌ها مورد پردازش و اجرا قرار می‌گیرد و سپس در تعداد محدودی از رنگ‌ها به صورت فضای رنگ RGB اجرا می‌شود.
اما همه این‌ها به چه معنی هستند؟ با این که ممکن است فکر کنید فرمت RAW یک فرمت بدون فشرده‌سازی است، اما این تصور دست‌کم تا حدودی نادرست است. چون گرچه RAW مانند فرمت جی‌پگ فشرده‌سازی نمی‌کند، اما چندان هم با فناوری‌هایی که جی‌پگ استفاده می‌کند بیگانه نیست.
RGB 24 بیت، رایج‌ترین فرمتی است که برای عکاسی دیجیتال استفاده می‌شود و نسبت به طیف کامل رنگ‌هایی که چشم انسان می‌تواند ببیند محدودیت زیادی دارد. هر فضای رنگی چنین وضعیتی را دارد. بسته به نوع دوربین، فایل‌های RAW محدوده رنگی نسبتاً بیشتری را ثبت می‌کنند و نیازمند پردازش کمتری بر روی دوربین هستند و بدین ترتیب عکاس می‌تواند اطلاعات تصویر را به جای این که در لحظه ثبت عکس بر روی گوشی ببیند، بعدتر مشاهده کند. آیا سردرگم شده‌اید؟ لطفاً با ادامه این نوشته همراه باشید، چون توضیح استدلال استفاده از یک فرمت خاص، در یک بخش کوتاه کار ساده‌ای نیست.
RAW به مثابه نگاتیو دیجیتال
RAW فرمتی است که به کمترین پردازش نیاز دارد. منظور از پردازش کم این است که در زمان ثبت عکس فرایندهای پردازشی کمتری انجام می‌گیرد و اطلاعات کمتری در زمان ثبت عکس دور ریخته می‌شوند. بدین ترتیب عکاس، سطح کنترلی مشابه زمان استفاده از نگاتیوهای فیلمی دارد، به جز این که سطح کنترل بزرگ‌تر و پویاتر است، چون RAW دیجیتال است. وقتی عکس‌ها بر روی فیلم‌های حساس به نور ثبت می‌شدند، مهم نبود که چه نوع پردازشی صورت می‌گیرد، نور با آن سطح حساس فیلم برخورد می‌کرد و یک عکاس باهوش می‌توانست فرایندهای مختلفی بر روی فیلم در مرحله ظهور به کار بگیرد، یا این که در زمان چاپ فیلم را روشن‌تر یا تیره‌تر بکند و محدوده روشنایی و رنگ‌های نوری که با فیلم برخورد کرده بود را تغییر دهد.
RAW بر مبنای ایده مشابهی شکل گرفته است. جی‌پگ تا حدودی شبیه نوعی محصول نهایی است. یعنی نسخه چاپی از عکسی که از روی نگاتیو پرینت گرفته شده است و محصول ایستایی محسوب می‌شود که امکان دستکاری ندارد. RAW بیشتر شبیه یک ثبت نوری است که از میان لنز عبور می‌کند و مانند روشی عمل می‌کند که نگاتیو هنگام باز شدن دیافراگم برای ثبت نور استفاده می‌کرد. با این که فرمت RAW بر روی پیکسل‌ها ثبت می‌شود؛ اما این پیکسل‌ها بیشتر شبیه اطلاعات پشت پرده هستند و نه چیزی که شما بتوانید بر روی نمایشگر دوربین DSLR خود ببینید.
هزاران فرمت فایل ناسازگار
از آنجا که دوربین‌های عکاسی مختلفی وجود دارند، فرمت‌های RAW نیز کاملاً متفاوت هستند. هر دوربینی روش خاص خود برای ثبت RAW را دارد و بنابراین نوع فایل خاص خود را ایجاد می‌کند. این کار باعث شده است که پردازش این فرمت‌ها (یا حتی باز کردن آن‌ها) دشوار شود. این موضوع حتی در مورد نرم‌افزارهای ویرایش عکس پیشرفته‌ای مانند فتوشاپ نیز صدق می‌کند. حتی نسخه‌های قدیمی‌تر فتوشاپ ممکن است در باز کردن برخی گونه‌های مشهور RAW دچار مشکل شوند. البته نسخه‌های جدیدتر نیز با این مشکل دست به گریبان هستند.
افزونه‌ها و به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری مختلفی برای مواجهه با این مشکل عرضه شده‌اند؛ اما دوربین‌های مشهور مانند نیکون، یا کانون فرمت‌های RAW ی را طراحی کرده‌اند که برنامه‌هایی مانند Preview یا iPhoto روی مک و یا پیکاسا برای ویندوز می‌توانند آن‌ها را باز کنند. با این وجود مشاهده ساده فایل‌های RAW فایده‌ای ندارد و باید آن‌ها را مورد پردازش قرار دهید تا به ارزش واقعی‌شان پی ببرید.
به خاطر داشته باشید که فتوشاپ تنها گزینه موجود برای باز کردن و پردازش فرمت RAW دوربین نیست و آدوب لایت‌روم نیز پشتیبانی خوبی برای پردازش این نوع فایل‌ها ارائه کرده است و ابزارهای مشابهی برای تعدیل تراز سفیدی و «توسعه» نگاتیوهای دیجیتال شما عرضه کرده‌اند. قیمت این نرم‌افزار نیز پایین‌تر است و می‌تواند برای افراد مبتدی در زمینه عکاسی نسبت به فتوشاپ گران‌قیمت، گزینه بهتری محسوب شود.
تراز سفیدی چیست؟
چشمان شما در تطبیق تغییرات نوری به طرز خارق‌العاده‌ای خوب عمل می‌کنند و در این زمینه بسیار فراتر از دوربین‌های عکاسی هستند. دوربین‌ها معمولاً طوری کالیبراسیون شده‌اند که در شرایط نوری مناسب و با نور سفید خالص مانند نور آفتاب عکاسی کنند. اما در مورد ما انسان‌ها علاوه بر این که همه می‌توانیم در نور کم نیز به خوبی بینیم، استعداد دیگری که داریم این است که می‌توانیم رنگ پرتوی نوری که از منابع رنگی مختلف ساطع می‌شود را نیز حذف کنیم.
وقتی عکاسان هنوز از فیلم عکاسی استفاده می‌کردند، می‌بایست به دقت برنامه‌ریزی می‌کردند که می‌خواهند در چه رنگ نوری عکاسی کنند و بدین ترتیب باید فیلم‌هایی با دمای خاص خریداری می‌کردند تا مطمئن شوند که عکس‌هایشان دچار اعوجاج رنگی نمی‌شود چون این موضوع برای چشم انسان غیر قابل قبول است.
خوشبختانه نه تنها دوربین‌های SLR مدرن قابلیت تغییر دادن تراز سفیدی عکس را دارند، بلکه اغلب آن‌ها تنظیمات تراز سفیدی عکس را به طور خودکار و حتی بدون اطلاع شما انتخاب می‌کنند. اما فایل‌های RAW گزینه تنظیم خودکار تراز سفیدی رنگ را ندارند. دلیل آن این است که در این فرمت اطلاعات تصاویر در همه طیف تراز سفیدی ذخیره می‌شود. عکس‌برداری در فرمت RAW دوربین، به عکاس اجازه می‌دهد که دمای عکس و تراز سفیدی آن را بدون این که آسیبی به عکس وارد شود، در مرحله پردازش بارها و بارها تغییر دهد.
کنترل کردن تراز سفیدی امکان بزرگی برای عکاسان محسوب می‌شود و بدین ترتیب آن‌ها می‌توانند تأثیرات تقریباً ناپیدای نور را تعدیل کرده و با آن مقابله کنند و بدین ترتیب حتی عکاسان آماتور نیز می‌توانند عکس‌های بسیار خوبی بگیرند.
با توجه به اهمیت یادگیری ترکیب‌بندی در عکاسی، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش مبانی ترکیب بندی در عکاسی کرده که لینک آن در ادامه آورده شده است.
- برای دیدن فیلم آموزش مبانی ترکیب بندی در عکاسی + اینجا کلیک کنید.
پردازش و توسعه در فضاهای رنگی بزرگ‌تر
مزیت دیگر فرمت RAW افزایش فضای رنگی آن است. فایل‌های استاندارد RGB، 24 بیتی هستند که در هر کانال آن 8 بیت یا 256 رنگ وجود دارد. فایل‌های RAW در هر کانال رنگی 12 بیت اطلاعات دارند که یک فایل RGB 36 بیتی را ایجاد می‌کند. بدین ترتیب امکان پردازش محتوای غنی عکس و ایجاد تصاویر نهایی که پس از پردازش محدوده‌های رنگی عالی دارند مهیا می‌شود. نگاهی به عکس فوق بیندازید که در برنامه Photoshop Camera RAW مورد پردازش قرار گرفته و سپس ادامه مطلب را مطالعه نمایید.
با برخی ویرایش‌های واقعاً ساده و انتخاب تراز سفیدی مناسب و تعدیل‌های پایه عکس‌های Photoshop Camera RAW ما بافت‌هایی را که در سفید و خاکستری برف احاطه شده است را به خوبی نشان می‌دهد و همچنین محدوده‌های رنگی و تغییرات بافت در زمینه خاکستری صندوق پستی به خوبی نمایان می‌شود. از آنجا که این فرمت در فضاهای رنگی بزرگ‌تر کار می‌کند، اطلاعات بیشتری در خود دارد و بر اساس تصمیم‌هایی که شما می‌گیرید بخش‌های مختلف آن را کنار می‌گذارد. در واقع این فرایند مانند آن است که عکس خود را بر اساس تنظیم شرایط مختلف از نو ترسیم می‌کنید و تصویر اولیه به عنوان نقطه شروعی برای شما محسوب می‌شود.
ابزار Levels در فتوشاپ
ابزارهای مختلف فتوشاپ مانند Levels در این زمینه برخی کارکردهای خاص را ارائه می‌کنند؛ اما در مقایسه با فرمت RAW حرفی برای گفتن ندارند. کار با تصاویر 24 بیتی جی‌پگ و ابزار Levels تنها منجر به گسترش یا فشرده‌سازی تصویر بر اساس اطلاعاتی که از قبل موجود است می‌گردد.
اغراق در تنظیم Levels یک عکس جی‌پگ ممکن است در برخی زمینه‌ها باعث شود حس کنید که جزییات تصویر افزایش یافته است؛ ولی در نهایت باعث می‌شود اطلاعاتی از تصویر که قصد ندارید پاک کنید، از دست بروند. در تصویر فوق توجه کنید که چگونه وقتی بر روی اطلاعات مربوط به برف تمرکز صورت گرفته است، زنگ‌زدگی‌ها و فرسودگی‌های روی صندوق پستی جزییات خود را از دست داده‌اند. مطمئناً عکاس به این ظاهر تیره و پر کنتراست نیاز داشته است، اما از دست رفتن جزییات تصویر غالباً مسئله‌ای دردسرساز است.
این تصویر از روی فایل RAW پردازش شده است و جزئیات ظریفی در زمینه سفیدی برف و همچنین محدوده مناسبی از نور روشن تا تیره را شامل می‌شود. در این تصویر کمترین فقدان جزئیات در نواحی تیره رخ داده است. با این که امکان دستیابی به نتایج خوب هنگام کار با جی‌پگ نیز وجود دارد ولی حفظ جزییات در تصویری که از فضاهای رنگی بالاتر به پایین‌تر حرکت می‌کند بسیار راحت‌تر است.
سخن پایانی
فرمت RAW به طور خلاصه یک فایل هنری زنده در دنیای عکاسی است، همان طور که فایل‌های هنری برداری یا تصاویر لایه‌ای بیشترین امکان ویرایش‌ها را ایجاد می‌کنند، در این فرمت نیز دست عکاس در مرحله پردازش و ویرایش عکس کاملاً باز است. به خاطر داشته باشید که هر تغییری که بر روی یک عکس 24 بیتی در فتوشاپ ایجاد کنید، باعث گسترش یا فشردگی اطلاعات می‌شود ولی RAW همیشه کار خود را از اطلاعات بیشتر شروع می‌کند و تنها بخش‌هایی که واقعاً لازم ندارید را کنار می‌گذارد. حتی اگر برایتان مهم نباشد که یک عکاس حرفه‌ای باشید، دلیلی برای این که از فرمت RAW استفاده نکنید وجود ندارد.
اگر این نوشته مورد توجه شما واقع شده است، احتمالاً آموزش‌های زیر نیز برای شما جالب خواهند بود:
- آموزش پایه ای عکاسی
- آموزش طراحی و گرافیک کامپیوتری
- عکاسی HDR چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟
- آموزش فتوشاپ (Photoshop)
- مجموعه نوشته‌های ویرایش عکس
- آموزش Adobe Lightroom (ادوبی لایت روم) برای ویرایش و روتوش تصاویر
- آموزش فتوشاپ برای استفاده در صنعت چاپ و تبلیغات
==
