فرادرسفناوری آر‌اس‌اس (RSS)
فناوری آر‌اس‌اس (RSS)، اخیراً به یکی از موضوعات پرطرفدار در اینترنت تبدیل شده است. از زمان پیدایش RSS، افراد زیادی به موضوع منسوخ شدن این فناوری پرداخته‌اند. زمانی که گوگل ریدر (Google Reader) در اول جولای سال 2013 از رده خارج شد، بسیاری آماده کنار گذاشته شدن همیشگی RSS بودند. بر خلاف تصورات، RSS از بین نخواهد رفت؛ اما چرا؟
تصویر اعلام از رده خارج شدن گوگل ریدر
مردم عاشق اخبار جذاب و پر آب‌وتاب هستند. اگر این اخبار بر اساس سلیقه آن‌ها برایشان ارسال شود که چه بهتر. شاید شما هم موافق باشید که هیچ کسی دوست ندارد ساعت‌ها وقت خود را صرف پیدا کردن وب‌سایت‌هایی با اطلاعات مورد نیاز خود کرده و بعد از آن زمان زیادی را نیز صرف پیدا کردن اطلاعات جدید در آن سایت‌ها کند. در این صورت، بهترین راه پیدا کردن منبع علاقه‌مندی‌های شما، پس از آن دریافت حاضر و آماده اطلاعات جدید از آن منبع است. اگر به دنبال فرآیند مشابه ای برای دریافت اطلاعات موردنظر خود هستید، RSS راه‌حل خوبی برای شما است.
نمونه‌ای از کدهای مرتبط با RSS
RSS چیست؟
برای استفاده از RSS باید اول از هر چیزی با معنای آن آشنا شویم. RSS، مخفف ترکیب لاتین «Rich Site Syndication» است. معادل رایج فارسی RSS، «هم‌نشری سراسر ساده» یا به صورت لاتین «Really Simple Syndication» است. دلیل این نام‌گذاری، فرآیند بسیار ساده RSS است. RSS راهی برای ارتباط با وب‌سایت‌ها، گزینش از بین همه‌ی اطلاعات موجود در آن‌ها و گلچین کردن مهم‌ترین اطلاعات است.
با استفاده از RSS، امکان انتخاب و انتشار خودکار خوراک وب در یک بسته جمع‌وجور وجود دارد. اگرچه، نحوه عملکرد RSS مقداری پیچیده است اما توضیحات بالا، ماهیت آن را بیان می‌کنند. RSS، یک ابزار کاربردی است.
چرا مردم گمان می‌کنند که دوره RSS به سر آمده است؟
به طور کلی، از نظر خبرنگاران حوزه فناوری، RSS از رده خارج نشده است. با این حال، موضوع تمام شدن دوره RSS هر از چند گاهی مطرح می‌شود. ممکن است همه این قضایا از سال 2009، زمانی که استیو گیلمور (Steve Gillmor)، یکی از مفسرین حوزه فناوری نظر خود در مورد RSS را این گونه بیان کرد:
«روحت شاد RSS»
گیلمور احساس می‌کرد که فناوری‌هایی مانند توییتر (Twitter)، فیس‌بوک (Facebook) و فرندفید (FriendFeed) بهتر از RSS خواهد بود. به عقیده او، فناوری‌های یادشده به سیستم‌های مدیریت محتوای (Content Management System) زنده بدل شده‌اند. ما در عصر به‌روزرسانی وضعیت یا به قول گیلمور، در عصر «Statusphere» هستیم. دیگر چه کسی به دنبال خوراک اخبار است در حالی که خود شما و دوستانتان با تغییر وضعیت فیس‌بوک یا توییت کردن همدیگر را به‌روز می‌کنید. نکته طنز ماجرا این است که اخیراً فیس‌بوک سیستم فرندفید خود را به عنوان یک فناوری منسوخ‌شده از رده خارج کرد در حالی که RSS هنوز پابرجاست.
تصویر اعلام از رده خارج شدن فرندفید
از آن زمان تا کنون، دیگر خبر مهمی از مسئله منسوخ شدن RSS به میان نیامده است اما هنوز هم هر از چند گاهی به صورت جزئی به این مسئله پرداخته می‌شود. با این حال، برخی از افراد می‌توانند درک کنند که چگونه ممکن است RSS در حال از بین رفتن به نظر برسد.
مطمئناً زمانی که یک شرکت بزرگ سعی در از بین بردن یک فناوری (مانند RSS) داشته باشند، نابودی آن فناوری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. گوگل در سال 2013، ابزار RSS خوان خود را از رده خارج کرد، توییتر در سال 2013، پشتیبانی خود از RSS را برداشت، اپل (Apple) در سال 2012، RSS را از سیستم‌عامل جدید خود حذف کرد و فایرفاکس نیز در سال 2011، دکمه RSS را از روی منوی خود برداشت. نام‌های بسیار بزرگ زیادی خود را از RSS دور کردند.
بسیاری از رسانه‌های آنلاین نیز ارتباط خود را با RSS قطع کردند. به نظر برخی از کاربران، بسیاری از شرکت‌ها فراهم کردن خوراک RSS را تنها برای ساخت سیستمی مشابه برای خود متوقف کردند. از نقطه نظر اقتصادی، این نگرش منطقی است. «چرا یک شرکت که دارای هزینه‌های عملیاتی است، باید مجبور به عرضه رایگان کارهای خود باشد؟»
اگر شما بدون دیدن تبلیغات، اطلاعات مورد نظر خود را به دست بیاورید، شرکت‌های بزرگ درآمد حاصل از تبلیغات خود را از دست می‌دهند. اگر درآمد یک شرکت از طریق لینک‌های تبلیغاتی وابسته (affiliate links) باشد و هیچ کسی از این لینک‌ها دیدن نکند، آن شرکت به سرعت ورشکسته می‌شود. شاید همه این موارد دلیلی بر این موضوع باشد که بسیاری از افراد فکر می‌کنند RSS در حال از بین رفتن است.
چرا بقیه افراد فکر نمی‌کنند که RSS منسوخ شده است؟
به احتمال زیاد دلیل اعتقاد برخی از افراد به منسوخ نشدن RSS این است که این فناوری واقعا از بین نخواهد رفت. آمار و ارقام این اعتقاد را اثبات می‌کنند. نرم‌افزار فیدلی (Feedly)، محبوب‌ترین برنامه RSS خوان است. اشتراک‌های پرداخت‌شده برای این نرم‌افزار، از 500 کاربر در سال 2013 به 50000 کاربر در اویل سال 2015 افزایش داشته است. این مسئله رشد 900 درصدی فیدلی در طی دو سال را نشان می‌دهد.
نسخه اندرویدی فیدلی بیش از 1.5 میلیون بار دانلود شده است. به این مقدار، 230 هزار کاربر استفاده‌کننده از افزونه «Feedly Mini» در مرورگر کروم (Chrome) را نیز اضافه کنید. این آمار فقط برای یک RSS خوان و بر روی تنها یک پلتفرم (Platform) است. جدای از فیدلی، RSS خوان‌های خوب زیادی وجود دارند. اگر کاربران نسخه آی‌او‌اس (iOS) فیدلی را نیز حساب کنیم، تعداد افراد استفاده‌کننده از این نرم‌افزار به راحتی به چندین میلیون نفر می‌رسد.
نکته جالب توجه اینجاست که گوگل روش‌های مختلف و قابل توجهی را برای ارتباط کاربران با خوراک‌های RSS ایجاد کرده است. بیش از 1.2 میلیون نفر از «Google News feeds» برای پیگیری جستجوهای خاص و بیش از 1.2 میلیون نفر نیز از افزونه «Google’s RSS Subscription» در مرورگر کروم استفاده می‌کنند. پس حتی گوگل هم می‌داند که RSS پابرجاست.
بگذارید اعداد و ارقام بیشتری را ارائه دهیم. با توجه به روش‌های آماری استفاده از فناوری اینترنتی که توسط وب‌سایت «Builtwith» ارائه شده است. 2136 سایت برتر از 10000 سایت برتر جهان، خوراک‌های RSS را انتشار می‌دهند. این آمار مربوط به سال 2015 است.
آمار تعدا کاربران استفاده کننده از خدمات RSS
آمار دیگری از وب‌سایت Builtwith نشان می‌دهد بیش از 20 میلیون وب‌سایت در جهان به انتشار خوراک RSS می‌پردازند. بسیاری از این سایت‌ها بر پایه سیستم‌های مدیریت محتوا، مانند وردپرس (WordPress) که انتشار خوراک RSS به عنوان تنظیمات پیش‌فرض آن‌هاست، بنا شده‌اند. حال، اگر فقط یک نفر از هر کدام از این سایت‌ها از خوراک وب استفاده کنند، 20 میلیون نفر کاربر RSS وجود خواهد داشت. اگر هر چیزی، 20 میلیون مصرف‌کننده داشته باشد، دیگر نمی‌توان عنوان منسوخ‌شده را به آن داد. اگر شما بودید و 20 میلیون نفر از محصول شما استفاده می‌کردند، از خوشی سرمست نمی‌شدید؟
اصلاً امکان از بین رفتن RSS وجود دارد؟
این امکان وجود دارد ولی نمی‌توان زمان آن را در آینده‌ای نزدیک فرض کرد. حتی اگر کاربران، دیگر از RSS به عنوان راهی برای جمع‌آوری اطلاعات از سایت‌های مختلف در یک محل واحد استفاده نکنند، فناوری RSS کاربردهای دیگری دارد که شما قادر به دیدن آن‌ها نیستید.
این فناوری برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات در سطح جهانی و در پشت صحنه‌های اینترنت استفاده می‌شود.
به عنوان مثال، فرض کنید شما یک فروشگاه آنلاین دارید که وسایل شرکت فروش اینترنتی «WidgetCo» را به فروش می‌رساند. شما بخشی از هزاران فروشنده تجهیزات WidgetCo در شبکه جهانی اینترنت هستید. WidgetCo به صورت مداوم قیمت‌های خود را افزایش و کاهش می‌دهد. به جای این که WidgetCo، تعداد 1000 فهرست از قیمت‌های جدید را برای 1000 فروشنده خود ایمیل کند و آن‌ها نیز قیمت‌های خود را به صورت دستی به‌روز کنند، این شرکت از یک خوراک RSS فهرست قیمت استفاده می‌کند. فروشندگان نیز وب‌سایت خود را برای خواند این خوراک‌ها تنظیم می‌کنند. قیمت‌های جدید پس از دریافت خوراک فهرست قیمت‌های جدید، به صورت خودکار در وب‌سایت به‌روز می‌شوند. حال، تنها با صرف چند ثانیه، همه فرآیندهای گفته‌شده انجام می‌شود. این مثال، تنها یک نمونه از کاربردهایی است که پایدار بودن فناوری RSS را تأمین می‌کند.
زنده‌باد RSS
با وجود 100 ها میلیون کاربر، توان بالقوه در بازگردانی میلیاردها سود ازدست‌رفته و کاربری‌هایی که هنوز از آن‌ها آگاه نیستیم، حکومت RSS سال‌ها باقی خواهد ماند. البته فناوری جدید و توسعه یافته‌ای در آینده وجود خواهد داشت که به صورت سریع‌تر و آسان‌تر به اهداف مشابه دست خواهد یافت اما فناوری آینده نیز میراث RSS را تضمین خواهد کرد (میراثی که در حال حاضر 20 سال عمر کرده است). حتی زمانی که RSS به صورت یک پاورقی در تاریخچه ارتباطات اینترنتی به خاطر آورده شود، تأثیر آن برای دهه‌های آتی نیز باقی خواهد ماند. حال که موضوع RSS برای ما مشخص شد، درنهایت می‌توانیم بحث «از بین رفتن RSS» را کنار بگذاریم و شروع به استفاده لذت‌بخش از آن کنیم.
آیا شما نیز از خوراک‌های RSS استفاده می‌کنید؟ خوراک‌های مورد علاقه شما کدام است؟ نظر خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
اگر تمایل به مطالعه بیشتر در مورد این موضوعات را داشته باشید؛ شاید آموزش های زیر نیز برای شما مفید باشند:
