خوشبختانه برنامه‌نویسان هنگام برنامهنویسی بهترین کار خود را ارائه می‌دهند اما همانطور که می‌دانید، هیچکس بدون نقص نیست. وبسایت‌ها، برنامه‌های دسکتاپ و نرم‌افزار‌های موبایلی شاهدی بر این ادعا است. برنامه‌نویسان به شکل تصادفی، بر اساس خواسته‌های مدیران و یا بر اساس عدم درک صحیح از نیاز کاربران اغلب یک رابط کاربری آزاردهنده تولید می‌کنند. در ادامه به چندین تناقض احمقانه برنامهنویسی که موجب سردرگمی، خشمگین شدن و یا خنداندن کاربران شده است، می‌پردازیم.
پیام‌های خطای بدون کاربرد
در واقع به جز پیام‌های خطا در برنامه هیچ عنصر دیگری، پتانسیل سردرگم کردن، عصبانی کردن و گرفتن هرگونه واکنش عاطفی عجیب از کاربر را ندارد. در مقالات قبلی برخی از احمقانه‌ترین پیام‌های خطا در ویندوز بررسی شده‌اند اما این معضل تنها محدود به این پلتفرم نیست. شما مثال‌های متنوعی از این پیام‌های خطا خواهید دید که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد. بسیاری از این مثال‌ها از صفحه وبسایت مایکروسافت که به باید‌ها و نباید‌های ایجاد پیام خطا پرداخته است، استخراج شده‌اند اما همچنان در اغلب موارد تکرار می‌شوند.
اطلاعات فنی بیش از حد
در این نوع پیام متن نوشتاری دارای جزئیات فنی فراوانی بوده که موجب سردرگمی کاربر می‌شود. اگر پیام خطا به شیوه‌ای نگارش شده باشد که گویی توسط روبات ایجاد شده، اغلب، کاربران را به خواندن ترغیب نخواهد کرد و بنابراین، کاربر هیچ نقطه شروعی برای رفع مشکل نخواهد داشت.
نوع دیگری از این خطا زمانی رخ می‌دهد که برنامه‌نویسان از کادر محاوره‌ای استفاده کنند تا خطاهای برنامهنویسی را گزارش کنند. خطاهایی که حاوی اطلاعاتی درباره نقص حافظه یا مشکلات متغیر هستند، برای کاربر کاملا بی‌فایده است و تنها او را بیشتر گیج می‌کند.
سرزنش کردن کاربر
یکی دیگر از اشتباهات رایج در نگارش پیام خطا، ایجاد احساس تقصیر در کاربر است. حتی اگر آنها واقعا اقدام ناخواسته‌ای انجام داده باشند، نباید دچار احساس بدی بشوند که گویی اشتباهی از آنها سرزده است. استفاده از کلمات تهاجمی ایده بدی است که بیش از پیش موجب ناامید شدن کاربر خواهد شد.
بیش از حد نامفهوم بودن
چرا یک پیام خطا ایجاد می‌کنید در حالی که نمی‌خواهید در مورد مشکل به درستی توضیح دهید؟ وقتی کاربر صدای پیام خطایی را می‌شنود که متن آن «یک خطای ناشناخته اتفاق افتاده است.» باشد، واقعا باید چه کاری انجام دهد؟ اگر شما هیچ اطلاعاتی از چرایی وقوع خطا به کاربر ندهید، او تنها بر روی OK کلیک خواهد کرد و وانمود می‌کند، هیچ مشکلی پیش نیامده است.
پیام‌های خطای غیر‌ضروری
به لطف تبلیغات (popup) اغلب کاربران به صورت شرطی می‌خواهند، هر چه سریعتر از شر پنجره‌های متنی خلاص شوند. از آنجا که پیام‌های خطا گاهی اوقات ضرورت دارند، استفاده از آنها به صورت مداوم بیشتر کاربر را به نادیده گرفتن این پیام‌ها سوق می‌دهد. پس ارسال پیام خطا برای مواقع غیر‌ضروری کار هوشمندانه‌ای نیست.
در مثال زیر وقتی کاربر شخصا فرآیند پشتیبان‌گیری را کنسل کرده است، دیگر نیازی به دانستن آن، به شکل پیام خطا ندارد. چرا که خودش درخواست این کار را داشته است. پس، زمانی که خطا از دید نرم‌افزار باشد، نیازی به اعلام آن به کاربر نخواهد بود.
پیام‌های احمقانه
گاهی اوقات آنقدر پیام‌ها احمقانه به نظر می‌رسند که تنها موجب خنده کاربر شده و فورا نادیده گرفته می‌شوند.
آیا کسی پیام بالا را جدی خواهد گرفت؟ گفته شده است، پتانسیل یک نقص نامشخص وجود دارد! اگر یک مشکل جدی وجود دارد، آن را به کاربر اطلاع دهید و اگر نیست، پس پیام خطا نفرستید.
فرم‌های عجیب و پنجره‌های انتخاب
بسیاری از کاربران از کلید (tab) استفاده می‌کنند تا از یک خانه وارد خانه دیگر شده و اطلاعات را در فرم‌ها پر کنند. از نظر کاربر ترتیب (نام، نام خانوادگی، خیابان، شهر و ...) یک ترتیب جهانی معمول است اما گاهی اوقات برنامه‌نویسان کار را سخت می‌کنند. فشردن کلید (tab) ممکن است، شما را از خانه نام به خانه کدپستی برده و سپس به خانه تایید نهایی! وقتی کاربر بر اساس ساختار ذهنی قبلی خود در حال پر کردن فرم است، این کار، یک آزار بزرگ برای او به‌شمار می‌رود.
در اغلب پنجره‌های (drop down) لیست، بر اساس الفبا مرتب شده است تا جستجو در آن راحت باشد اما نظرتان در مورد مثال زیر چیست؟ لیست طبقات بر اساس الفبا مرتب شده است، نه شماره طبقات!
یک اشتباه فاحش دیگر را در لیست زیر می‌بینیم که به جای وارد کردن دستی شماره تلفن، کاربر باید از بین ترکیب‌های فراوان، شماره خود را انتخاب کند. چه کار طولانی و طاقت فرسایی!
عدم اعتبار خطی
در این قسمت به تجربه وحشتناکی که اغلب کاربران آن را تجربه کرده‌اند، می‌پردازیم. بارها اتفاق افتاده که برای دریافت یک سرویس و یا درخواست شغل، وارد سایتی شده و باید حساب کاربری بسازید. پس از وارد کردن اطلاعات و فشردن کلید تایید با پیام خطایی مواجه می‌شوید که مثلا آدرس ایمیل یا کد پستی نا‌معتبر است. هنگام بازگشت برای اصلاح اطلاعات اشتباه، متوجه می‌شوید که اطلاعات تمامی خانه‌های پر شده نیز پاک شده است! چه چیزی وحشتناکتر از این. اگر برنامه‌نویس از اعتبار بر خط استفاده کرده بود، هر قسمت پس از پر شدن، چک می‌شد و نیازی به صرف وقت زیاد برای دوباره پر کردن نبود.
قابلیت‌های بیش از اندازه
حتما شنیده‌اید که کاربران در خصوص یک نرم‌افزار خوب که با اضافه شدن قابلیت‌های فراوان اما بلا‌استفاده، کاربرد خود را از دست داده است، شکایت دارند. یک مثال خوب از این مشکل (iTune) است. این برنامه، یک ابزار ضروری برای افرادی است که (ipod) یا (iphone) دارند و خوشبختانه در ماه‌های اخیر کمی بهتر عمل کرده است اما تا همین چند وقت پیش استفاده از آن بسیار گیج‌کننده و آزاردهنده بود.
هنگام نصب این برنامه بسیاری نرم‌افزار‌های مربوط به شرکت اپل نیز مانند (Bonjour)، (QuickTime) و آپدیت دیگر نرم‌افزار‌ها نیز نصب می‌شدند. پس از نصب نیز آنقدر قابلیت به کاربر پیشنهاد می‌شد که موجب سردرگمی می‌شد. شما می‌توانید فروشگاه را برای یافتن موزیک، فیلم، کتاب صوتی و پادکست جستجو کنید. نرم‌افزار‌ها را در (App store) مشاهده کرده و دستگاه خود را با آن یکپارچه کنید.
مشکل اینجا است که حتی به میزان فضایی که (iTune) بر روی دستگاه شما اشغال می‌کند، اشاره‌ای نمی‌شود. رابط کاربری آن کند و سردرگم کننده است و کابوس وحشتناک آن یکپارچه کردن آهنگ‌هاست. در واقع اپل به جای انجام یک یا دو کار بدون نقص، قصد انجام ده‌ها کار با یک نرم‌افزار را داشته است.
ممکن است شما آن را نصب کرده باشید که از (iPhone) خود نسخه پشتیبان تهیه کنید که واقعا اشتباه بزرگی است چون به درستی عمل نمی‌کند اما کاربرانی که می‌خواهند از (iTune) برای گوش دادن به موسیقی استفاده کنند، به هیچ یک از قابلیت‌های بدون استفاده آن اهمیت نمی‌دهند.
نادیده گرفتن استاندارد‌های طراحی سیستم عامل
هر سیستم عاملی یک سری استاندارد دارد که هر برنامهنویسی، هنگام تولید نرم‌افزار، باید آنها را رعایت کند. به عنوان مثال، کاربر توقع دارد که نرم‌افزار اندروید با (ios) متفاوت باشد. همچنین نرم‌افزار‌های یک سیستم عامل خاص نیز در طول زمان دچار تغییرات می‌شوند.
دفن کردن آپشن‌ها در منوها
متاسفانه منوها در اکثر برنامه‌ها ضروری هستند مگر اینکه برنامه مورد نظر، بسیار ساده باشد و همه چیز را در یک ردیف از آیکون‌ها نمایش دهد. اغلب از منوها، برای امکانات و گزینه‌های کم‌کاربردتر استفاده می‌شود و لازم نیست، ویژگی‌های مهم را در منوها مخفی کنید. اگر یک کاربر، برای رسیدن به ویژگی دلخواهش، به اندازه ۶ کلیک زمان صرف کند، یعنی در طراحی اشتباه شده است.
ایجاد تغییر بدون دلیل
زمان ارائه ویندوز ۸ به بازار را به خاطر دارید؟ کاربران، حتی نمی‌دانستند، چگونه باید سیستم را خاموش کنند! مایکروسافت، یکی از ساده‌ترین کار‌ها را که کاربران در طول دهه‌های متوالی، با آن به راحتی کار می‌کردند، به اشتباه تغییر داده بود.
اگرچه گاهی اوقات تغییر ضروری است اما تغییر، تنها برای ایجاد تغییر، گیج‌کننده و اشتباه است.
اگر به این مقاله علاقه‌مند هستید، شاید مقاله‌های زیر نیز برای شما جذاب و مفید باشد.
فرادرس
سرزنش کردن کاربر
بیش از حد نامفهوم بودن
پیام‌های احمقانه
عدم اعتبار خطی
