فرادرس۶ زبان برنامه‌نویسی مناسب برای مبتدی‌ها
یادگیری برنامه‌نویسی در ابتدا شاید بسیار وحشت‌آور به نظر برسد، اما خوشبختانه آن‌قدر هم سخت و وحشتناک نیست! باوجود منابع آنلاین و آفلاین، انجمن‌های اختصاصی و متخصصان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی نسبت به گذشته بسیار راحت و آسان شده است. به‌گونه‌ای که کودکان هم می‌توانند به‌راحتی یاد بگیرند. بااین‌حال مهم‌ترین قدم برای یادگیری، انتخاب صحیح زبان برنامه‌نویسی است. انتخاب یک زبان مناسب از فرآیند یادگیری بسیار مهم‌تر است. در این بخش قصد داریم تا 6 مورد از بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی مناسب برای مبتدی‌ها را معرفی کنیم.
در ابتدا باید بگوییم که سهولت در یادگیری یک زبان برای مبتدیان به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از زبان‌ها دارای سینتکس بصری قابل درک هستند. زبان‌های دیگری هستند که شاید از نظر تئوی پیچیده باشند، ولی انجمن‌های تخصصی مرتبط به آنها و حضور فعال کاربران در این انجمن‌ها سبب شده تا درک این پیچیدگی‌ها به سادگی صورت پذیرد. از این رو شاید انتخاب یک زبان برنامه‌نویسی قدری سخت‌تر برای برنامه‌نویسان مبتدی حتی مناسب هم باشد و به راحتی بتوانند با صرف هزینه‌ی کمتر و دانشی اولیه آن را فرا بگیرند.
جاوا اسکریپت
جاوا اسکریپت را با جاوا اشتباه نکنید! در واقع جاوا اسکریپت یک زبان اسکریپت نویسی برای توسعه سمت کاربرِ وب (front-end development scripting language) است اما جاوا تنها یک زبان برنامه‌نویسی است. به‌علاوه جاوا اسکریپت بسیار رایج است و یکی از بزرگ‌ترین مزایای آن قابلیت «چند سکویی» (cross-platform) محسوب می‌شود. این زبان نیازی به کامپایلر ندارد و با یک مرورگر عادی اجرا می‌شود. برای نوشتن هم تنها وجود یک نوت‌پد یا ابزاری مانند Sublime Text کفایت می‌کند.
اگر مشتاق فراگیری توسعه‌ی وب هستید، جاوا اسکریپت بهترین نقطه شروع شماست. سینتکس این زبان به زبان C شباهت دارد، ازاین‌رو یادگیری آن به فراگیری سایر زبان‌ها و توسعه بر مبنای آنها کمک شایانی می‌کند. یکی دیگر از مزایای جاوا اسکریپت برای مبتدیان، «dynamically typed» بودن است؛ یعنی برخلاف زبانی مثل جاوا، در این زبان نیازی نیست که شما هنگام تعریف متغیر، داده‌ای را هم مشخص کنید. بخاطر همین قابلیت و تقاضای بالا برای جاوا اسکریپت می‌توان آن را یکی از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای شروع یادگیری برنامه‌نویسی دانست. فراگیری این زبان به‌مانند دروازه‌ای برای ورود به زبان‌های پیچیده‌تر مثل C++ محسوب می‌شود. برای یادگیری جاوا اسکریپت می‌توانید از آموزشهای آنلاین متنوع و مرتبطی که وجود دارند استفاده کنید.
البته در سوی دیگر امروزه برخی افراد خبره مثل «متیو مامبری» بر این باورند که جاوا اسکریپت یک نقطه شروع ضعیف به شمار می‌آید و اصلا برای آغاز برنامه‌نویسی مناسب نیست. چراکه این زبان سبب می‌شود شما مفاهیم شی‌گرا را به شکلی متفاوت نسبت به سایر زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر درک کنید. گذشته از این مورد، جاوا اسکریپت یک زبان «untyped» است و حین برنامه‌نویسی خطاها را مشخص نمی‌کند، درنتیجه برای پیدا کردن آنها باید اجرا و دیباگ (debug) شود. به همین خاطر او معتقد است که جاوا اسکریپت نقطه مناسبی برای شروع نیست، مخصوصاً اگر بخواهید از آن کسب درآمد کنید.
با این حال گروه کثیری هم می‌گویند جاوا اسکریپت به‌عنوان یک مقدمه و دروازۀ ورودی به دنیای برنامه‌نویسی می‌تواند یک انتخاب مناسب باشد. تنها لازمه یادگیری جاوا اسکریپت یک نوت‌پد و کمی تحقیق و مطالعه است.
کاربرد:
- توسعه وب
مزایا:
- سازگاری با چند سکوی
- بدون نیاز به کامپایلر
- آسان کردن فرآیند یادگیری سایر زبان‌ها
معایب:
- داشتن مفاهیم شی‌گرایی متفاوت نسبت به سایر زبان‌ها
- Untyped
- فرآیند دیباگ کردن سخت و وقت‌گیر
روبی‌آن‌ریلز
یکی از مزایای بزرگ روبی‌آن‌ریلز خوانایی بالای این زبان است، به این معنی که به راحتی می‌توانید کد‌های سایر توسعه‌دهندگان را مطالعه و به راحتی آنها را درک کنید. روبی‌آن‌ریلز، یک زبان اسکریپت نویسی پویا و شیءگراست که در توسعه وب کاربرد قابل توجهی دارد. وب‌سایت‌های بزرگ اغلب برنامه‌نویسانی مسلط به این زبان را برای توسعه‌ی بک‌اند خود استخدام می‌کنند.
یادگیری روبی‌آن‌ریلز آسان‌تر از مابقی زبان‌هاست؛ زیرا در اصل شما با یک «فریم‌ورک» (framework) طرف هستید که مجموعه‌ای از میانبرهای مهم و ضروری زبان «روبی» را در خود جای داده است و از پیچیدگیهای سینتکس به این شکل کم شده است. از دیگر دلایلی که زبان مورد بحث را حائز اهمیت می‌کند، می‌توان به این نکته پرداخت که حتی برای مبتدیان هم فرصت‌های شغلی در این زمینه وجود دارد. روبی‌آن ریلز را نیز می‌توانید به سادگی و از طریق آموزشهای آنلاین فرا بگیرید.
کاربرد:
- توسعه وب
مزایا:
- کاربرد زیاد
- مجموعه‌ای از میانبرها
- بازار کار عالی
معایب:
- روبی‌آن‌ریلز در اصل مجموعه‌ای از میانبرهای روبی است
پایتون
پایتون یک زبان ساده و آسان برای مبتدیان است. از این زبان هم در زمینه وب و هم در زمینه اپلیکیشن‌های دسکتاپ استفاده می‌شود. پایتون قابلیت پیاده‌سازی و اجرای بسیاری از پروژه‌ها را دارد. این زبان پویا، از مفاهیم برنامه‌نویسی شی‌ءگرای، رویه‌ای و تابعی پشتیبانی می‌کند. به‌علاوه، یک زبان متن‌باز محسوب می‌شود و از همین رو برای شروع به فراگیری آن مشکل چندانی نخواهید داشت و حتی می‌توانید از طریق آموزشهای آنلاین اقدام به یادگیری پایتون نمایید.
پایتون به‌عنوان اولین زبان برای یادگیری، کمی پیچیده است. به‌عنوان مثال، در استانداردها و متدهای نام‌گذاری و تورفتگی خطوط پیچیدگی‌هایی وجود دارد. اما ازلحاظ انعطاف‌پذیری و گستردگی میان کاربران، یک زبان مناسب برای مبتدی‌هاست.
کاربرد:
- توسعه وب
- توسعه اپلیکیشن‌های دسکتاپ
مزایا:
- استفاده در زمینه وب و اپلیکیشن‌های دسکتاپ
- متن‌باز
معایب:
- نیازمند جزئیات بسیاری مثل استانداردها و متدهای نام‌گذاری است
جاوا
زبان جاوا همچنان یکی از قدیمی‌ترین زبان های برنامه‌نویسی است و در زمینه‌های وب، اپلیکیشن‌های دسکتاپ، سیستم‌عامل‌ها و... استفاده می‌شود. این زبان شی‌ءگرا و کلاس‌گرا علاوه بر گستردگی در استفاده، از محبوبیت بالایی نیز برخوردار است.
یک مقاله منتشرشده در 5 ژانویه 2016 در نشریه «اینفوورلد» (InfoWorld)، جاوا را به‌عنوان فرمانروای تمامی زبان‌های برنامه‌نویسی نام‌گذاری کرد. اما به‌رغم استفاده و محبوبیت بسیار زیاد آن، این زبان در مقایسه با زبان‌های سطح ابتدایی دیگر، کمی پیچیده‌تر است. بخش زیادی از سینتکس جاوا، مشتقی از زبان‌های C و ++C است به‌طوری که برخی از مدارس و آموزشگاه‌ها قبل از آموزش آن، C یا ++C را آموزش می‌دهند.
به‌هرحال جاوا، برنامه‌نویس را مجبور می‌کند تا مانند یک فرد ماهر در این زمینه فکر کند و چگونگی پردازش اطلاعات کامپیوتر را در نظر داشته باشد. همچنین درصورتی‌که پایۀ اصول و دانش تحلیلی خود را در برنامه‌نویسی تقویت کرده باشید، جاوا یک زبان فوق‌العاده برای شما خواهد بود ولو اینکه سخت‌تر از دیگر زبان‌ها باشد. به‌علاوه، با گذر زمان در یک جامعه متخصص، سؤال‌های شما درباره جاوا پاسخ داده خواهد شد. برای آموزش اولیه و پیشرفته جاوا می‌توانید از دروه‌های آنلاین مرتبط استفاده کنید.
کاربرد:
- توسعه وب
- توسعه اپلیکیشن
مزایا:
- بسیار متداول و رایج
- قدمت طولانی
- منابع فراوان
معایب:
- سینتکس مشتق گرفته از C و C++ که بهتر است برای یادگیری ابتدا از آنها شروع کنید
- به یک تفکر تحلیلی نیاز دارد
C و ++C
C و ++C زبان‌های بسیار مناسبی برای شروع برنامه‌نویسی هستند. سینتکس زبان‌های گوناگونی از این دو عنوان مشتق شده و لذا فراگیری آنها سبب می‌شود در یادگیری دیگر زبان‌ها نیز جلو بیافتید. جالب است بدانید ++C بر خلاف C، عناصر برنامه‌نویسی شی‌گرا مانند کلاس‌ها در اختیارتان می‌گذارد. اگر شما به توسعه بازی علاقه‌مند هستید، ++C می‌تواند نخستین قدم‌تان باشد؛ چراکه این زبان علاوه بر وب، نرم‌افزارهای تلفن همراه و رایانه، در بازی‌های کامپیوتری و موتورهای بازی‌سازی نیز استفاده می‌شود.
هر دو زبان C و ++C، مقدمۀ دلپذیری از برنامه‌نویسی و دانش عمومی کامپیوتر را ارائه می‌دهند. حتی اگر قصد تمرکز بر روی زبانی دیگر را داشته باشید، مبانی C و ++C برای شما ارزشمند خواهد بود. هرچند ممکن است ++C در ابتدا چالش‌برانگیز باشد، اما اگر بتوانید بر آن غلبه کنید نفع بسیاری خواهید برد. برای آموزش زبان C می‌توانید به این لینک و برای آموزش ++C نیز به این لینک رجوع کنید.
کاربرد:
- توسعه نرم‌افزار
مزایا:
- ایجاد پیش‌زمینه‌ای عالی از دانش کامپیوتر
- مناسب برای نرم‌افزار و بازی‌سازی
معایب:
- ++C قدری سخت‌تر از C است
#C
#C (سی شارپ تلفظ می‌شود) یک انتخاب عالی برای شروع برنامه‌نویسی است. راه‌اندازیش بسیار آسان محسوب می‌شود و از آن برای اهداف بسیاری از جمله توسعه وب و ساخت ا‌پ‌های کنسول، استفاده می‌شود. سینتکس #C بر اساس C است؛ بنابراین درست مثل C و ++C، یک پایه علمی و مهم از دانش کامپیوتر را ارائه می‌دهد.
کدنویسی به زبان #C در ابزاری مانند ویژآل استودیو صورت می‌پذیرد و این ابزار ویژگی‌هایی مانند تکمیل خودکار کدها و ایجاد اتوماتیک فایل‌های پروژه را فراهم می‌آورد؛ ولی با وجود همه‌ی این ساده‌سازی‌ها بازهم برنامه‌نویسی به زبان موردبحث می‌تواند قدری پیچیده باشد. از سوی دیگر بد نیست اشاره کنیم بر خلاف C و روبی برای #C چندین کامپایلر و مترجم مختلف در دسترس است. حال شاید بپرسید در مجموع چه چیز باعث می‌شود زبان مورد اشاره برای شروع یادگیری مطلوب باشد؟ محیط مجمتع برنامه‌نویسی بسیار ایده‌آل که قبلاً هم به آن اشاره شد، یعنی ویژآل استودیو، و کابرد گسترده در عرصه‌های گوناگون، به نوعی پاسخ‌های اصلی سوالی که مطرح کردیم محسوب می‌شوند.
برای فراگیری #C می‌توانید از آموزشهای آنلاین مناسبی که در این زمینه وجود دارند استفاده کنید.
کاربرد:
- توسعه نرم‌افزار
مزایا:
- استفاده گسترده
- شروع آسان با Visual Studio
- فهم عالی از علم کامپیوتر
- محیط مجتمع برنامه‌نویسی (IDE) ایده‌آل
معایب:
- کامپایلر و مترجم پیچیده
سخن آخر
شاید غیبت HTML را در میان زبان‌های بالا حس کرده باشید و از خود بپرسید، یادگیری HTML بسیار آسان‌تر از مابقی زبان‌هاست، پس چرا در لیست بالا نبود؟ در جواب شما باید بگوییم اولین زبانی که بسیاری از افراد یاد گرفته‌اند HTML بوده و حتی در طول چند ساعت به سطح قابل قبولی در آن رسیده‌اند. اما همان‌طور که احتمالاً می‌دانید، HTML یک زبان نشانه‌گذاری است و یک زبان برنامه‌نویسی محسوب نمی‌شود. پس متأسفانه نمی‌تواند جزو لیست و ضوابط فهرست بالا باشد.
با این وجود، یادگیری HTML خالی از لطف نخواهد بود و می‌تواند مقدمه خوبی برای یادگیری سایر زبان‌ها باشد. به‌علاوه می‌توانید از آن در زمینه‌های بسیاری استفاده کنید. با این اوصاف، HTML به‌عنوان یک زبان غیر از زبان برنامه‌نویسی، مناسب مبتدیان است؛ چراکه HTML مفاهیم برنامه‌نویسی را تقویت کرده و به‌طور گسترده‌ای در توسعه وب به‌کار می‌رود. بعد از آن، شما می‌توانید CSS (مانند HTML یک زبان برنامه‌نویسی نیست) را یاد بگیرید و درنهایت به سمت یک زبان برنامه‌نویسی کامل مثل جاوا اسکریپت حرکت کنید. برای یادگیری HTML و CSS می‌توانید از آموزشهای آنلاین بهره ببرید.
اگر مطلب بالا برای شما مفید بوده است، شاید این آموزش‌ها نیز برایتان کاربردی باشند:
- مجموعه آموزشهای برنامه‌نویسی
- مناسب‌ترین زبان برنامه‌نویسی وب برای اهداف مختلف چیست؟
- مجموعه آموزش های پروژه محور برنامه نویسی
^^
