هارد دیسک چیست؟ – به زبان ساده

امروزه با حضور هرچه بیشتر فناوری‌های جدید در زندگی روزمره، اهمیت ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها بیش از پیش نمایان شده است. همه ما روزانه حجم قابل توجهی داده به‌صورت عکس، فیلم، نوشته و سایر فرمت‌ها ایجاد یا مشاهده می‌کنیم که همه آن‌ها نیازمند فضایی جهت ذخیره‌سازی هستند. هارد دیسک یکی از ابزارهایی است که در این راه به کمک ما می‌آید. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم که هارد دیسک چیست و چه انواعی دارد.

هارد دیسک چیست ؟

هارد دیسک سخت‌افزاری است که برای ذخیره‌سازی و مدیریت اطلاعات در کامپیوترهای خانگی، لپ‌تاپ‌ها، سرورها و بسیاری از لوازم الکترونیکی دیگر به کار گرفته می‌شود. همه هارد دیسک‌ها شامل یک دیسک سخت (که خود از چندین صفحه فلزی، شیشه‌ای یا سرامیکی گرد تشکیل شده)، موتور چرخان و هد هستند.

اگر اندکی با سخت‌افزارهای کامپیوتر آشنا باشید، می‌دانید که حافظه رم در کامپیوتر وظیفه ذخیره موقت اطلاعات برای انجام محاسبات و پردازش‌ها را بر عهده دارد. اما با خاموش کردن کامپیوتر، تمامی اطلاعات موجود روی رم پاک شده و با روشن کردن کامپیوتر، دیگر به آن‌ها دسترسی نخواهیم داشت.

فیلم آموزش آشنایی با سخت افزار کامپیوتر و مونتاژ و اسمبل کیس در فرادرس

کلیک کنید

اهمیت وجود هارد دیسک در امکان ذخیره‌سازی اطلاعات و حفظ آن‌ها حتی پس از خاموش شدن دستگاه است. اگر هارد دیسک یا حافظه دائمی دیگری وجود نداشته باشد، نمی‌توان سیستم عامل، نرم‌افزارها و سایر اطلاعات را روی کامپیوتر ذخیره کرد.

نحوه کار هارد دیسک به‌طور خلاصه، شامل چرخش سریع دیسک سخت و حرکت هد روی آن برای نوشتن یا خواندن اطلاعات می‌شود. البته فرآیند کار قدری پیچیده‌تر از این است که در صورت علاقه‌مندی، می‌توانید در این مطلب مجله فرادرس با آن بیشتر آشنا شوید.

آیا هارد دیسک همان هارد دیسک درایو است؟

هارد دیسک درایو (H.D.D) درواقع قسمتی از سخت‌افزار است که وظیفه خواندن و نوشتن داده‌ها روی دیسک سخت یا همان هارد دیسک را بر عهده دارد. البته از آنجا که هارد دیسک و هارد دیسک درایو در قالب سخت‌افزاری یکپارچه تولید و عرضه می‌شوند، معمولاً‌ از هردو اسم برای اشاره به این محصول استفاده می‌شود.

انواع هارد دیسک

هارد دیسک‌ها را می‌توان از چهار جنبه اندازه دیسک، ظرفیت، سرعت و ساختار طبقه‌بندی کرد:

فیلم آموزش تعمیرات سخت افزار لپ تاپ در فرادرس

کلیک کنید

اندازه دیسک

هارد دیسک‌های امروزی در دو نوع 2٫5 اینچی و 3٫5 اینچی عرضه می‌شوند که این اعداد، نشان‌دهنده قطر دیسک به کار رفته در سخت‌افزار هستند. البته تا پیش از سال 2009 میلادی، محصولاتی با اندازه دیسک کوچک‌تر مانند 1.3 اینچی، 1 اینچی و 0.85 اینچی نیز تولید می‌شدند که با فراگیر شدن استفاده از حافظه‌های فلش ظرفیت بالا، تولید این هارد دیسک‌ها توجیه چندانی نداشت و متوقف شد.

ظرفیت

هارد دیسک‌ها با ظرفیت‌های مختلفی عرضه می‌شوند که در حال حاضر نمونه‌های 500 گیگابایتی تا 2 ترابایتی سهم بیشتری از بازار را در اختیار دارند. نسخه‌های قدیمی‌تر هارد دیسک‌ها ظرفیتی کمتر از 100 گیگابایت داشتند اما در حال حاضر می‌توان نسخه‌های 10 و 20 ترابایتی این محصول را هم تهیه کرد.

سرعت

سرعت خواندن و نوشت اطلاعات روی هارد دیسک رابطه مستقیمی با سرعت چرخش دیسک سخت درون آن دارد. به‌صورت معمول هارد دیسک‌ها با سرعت‌های 5400، 7200 و 10000 دور در دقیقه عرضه می‌شوند که این رقم برای انواع تجاری و نسخه‌های مخصوص سرور تا 15000 دور در دقیقه هم قابل دستیابی است. اما برای کاربری خانگی، سرعت 7200 دور در دقیقه کافی به نظر می‌رسد.

ساختار

یکی از ساده‌ترین راه‌های تفکیک انواع هارد دیسک، ساختار محصول است. هارد دیسک‌ها یا در داخل دستگاه و اصطلاحاً اینترنال هستند، یا با یک کابل به کامپیوتر متصل می‌شوند که به این نوع هارد نیز اکسترنال یا قابل حمل می‌گویند.

هارد دیسک‌های اینترنال و اکسترنال از نظر ماهیت سخت‌افزار به کار رفته در محصول تفاوت چندانی ندارند. اما برخی از نسخه‌های اکسترنال به دلیل کاربری این نوع هارد، طراحی و جنس بدنه مخصوصی داشته و در مقابل ضربه مقاومت بالایی دارند.

تاریخچه هارد دیسک

در سال 1953 میلادی مهندسین IBM برای نخستین بار ایده ساخت آنچه که امروز هارد دیسک می‌نامیم را طرح کردند. این ایده سه سال بعد به محصولی در اندازه یخچال و با وزنی نزدیک به یک تن تبدیل شد که می‌توانست 3.75 مگابایت اطلاعات را ذخیره کند. پس از IBM، شرکت‌های ممورکس، سی‌گیت و وسترن دیجیتال از جمله نخستین تولیدکنندگان هارد دیسک بودند.

با پیشرفت تکنولوژی، ابعاد هارد دیسک هم رفته رفته کوچک‌تر شد تا این‌که در میانه‌های دهه 80 میلادی، نسخه‌های 2٫5 و 3٫5 اینچی وارد بازار شدند و تا امروز به‌عنوان نمونه‌های استاندارد تولید می‌شوند.

در کنار کاهش ابعاد، ظرفیت هارد دیسک‌ها هم سال به سال بیشتر شده و از چند مگابایت در روزهای اول، اکنون به چند ترابایت رسیده است. کمپانی هیتاچی که حالا کسب‌وکار هارد دیسک خود را به وسترن دیجیتال واگذار کرده، اولین شرکتی بود که توانست در سال 2007 هارد دیسک ۱ ترابایتی را به بازار عرضه کند.

هیتاچی در سال 2015 هم نخستین هارد دیسک 10 ترابایتی دنیا را ساخت. در سال 2021 نیز برند وسترن دیجیتال موفق شد دو مدل هارد دیسک 20 ترابایتی را به بازار معرفی کند.

تفاوت حافظه SSD با هارد دیسک چیست ؟

حافظه‌های اس‌اس‌دی که چند سالی است در بازار یافت می‌شوند، هیچ قطعه متحرکی در خود ندارند. به همین خاطر در مقایسه با هارد دیسک، نسبت به تنش‌های فیزیکی مقاوم‌تر بوده و دیرتر خراب می‌شوند. از طرف دیگر سرعت حافظه SSD بسیار بیشتر از هارد دیسک بوده و برای اجرای نرم‌افزارهای سنگین مناسب‌تر است.

فیلم آموزش راهنمای خرید لپ‌ تاپ و کامپیوتر - مقدماتی در فرادرس

کلیک کنید

با وجود تفاسیر فوق، قیمت اس‌اس‌دی در مقایسه با هارد دیسک، به ازای هر گیگابایت حافظه، چندین برابر بوده و به همین خاطر استفاده از این نوع حافظه برای ذخیره‌سازی حجم زیاد اطلاعات به صرفه نخواهد بود. به همین خاطر معمولاً ترکیبی از هر دو نوع حافظه در کامپیوترهای جدید استفاده می‌شود تا هم سرعت و هم فضای ذخیره‌سازی زیاد به‌صورت همزمان در اختیار کاربر قرار بگیرد.

مهم‌ترین عامل خرابی هارد دیسک چیست ؟

با توجه به ساختار هارد دیسک، می‌توان گفت مهم‌ترین عامل خرابی آن ضربات فیزیکی هستند. صفحات به کار رفته در این سخت‌افزار، بسیار ظریف و حساس هستند و ممکن است با ضربه‌ای نه‌چندان محکم، دچار خراش یا شکستگی شوند.

سخن پایانی

انتخاب ابزار مناسب برای ذخیره اطلاعات کاملاً به کاربری موردنظر بستگی دارد. با این حال بهتر است برای ذخیره‌سازی حجم بالایی از اطلاعات مانند فیلم و عکس، از هارد دیسک استفاده کنید. از طرف دیگر برای اجرای سریع‌تر نرم‌افزارها و افزایش سرعت روشن شدن کامپیوتر، می‌توانید از یک حافظه SSD در کنار هارد دیسک خود بهره ببرید.