مک آدرس چیست و چه کاربردی در شبکه دارد؟ — به زبان ساده

در صورتی که تا به امروز برای تشخیص هویت دستگاه در شبکه یا جست‌وجوی دستگاه مبتنی بر بلوتوثی در نزدیکی خود اقدام کرده باشید، احتمالاً با مک آدرس‌ها سر و کار داشته‌اید. اما مک آدرس دقیقاً چیست و با آدرس‌های آی‌پی چه تفاوتی دارد؟

مک آدرس چیست؟

عناصر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری متعددی به صورت روزمره دست به دست یکدیگر می‌دهند تا ما را به اینترنت وصل کرده و اطلاعات را به دستگاه‌های ما برسانند. دستگاه‌های سخت‌افزاری مانند روترها و کابل‌ها، اطلاعات مورد نیاز ما را انتقال می‌دهند. از طرف دیگر، نرم‌افزارهایی مانند پروتکل دروازه‌ای مرزی یا پروتکل BGP و آدرس‌های پروتکل اینترنت (IP) این بسته‌های اطلاعات (Data Packets) را به سمت دستگاه هدایت یا از آن دریافت می‌کنند. در صورت نبود این یکپارچگی میان نرم‌افزار و سخت‌افزار، ما قادر به آنلاین شدن نبودیم.

فیلم آموزش نتورک پلاس +‎Network و اصول شبکه در فرادرس

کلیک کنید

یکی از این عناصر بنیادین، آدرس‌‌های کنترل دسترسی رسانه (Media Access Control) یا همان مک آدرس (MAC address) است. مک آدرس‌ها به دستگاه‌های معینی وابسته بوده و توسط سازندگان به آن‌ها اختصاص داده می‌شوند.

اسامی دیگری که برای مک آدرس‌ها به کار می‌روند به شرح زیر است:

• آدرس‌های سخت‌افزار شبکه‌ای (Networking hardware address)
• آدرس حکاکی شده (Burned-in address) یا BIA
• آدرس فیزیکی (Physical address)
• آدرس سخت‌افزار اترنت (Ethernet hardware address) یا EHA

اتصالات وای‌فای، بلوتوث و اترنت، هر سه از مک آدرس استفاده می‌کنند.

مطالب پیشنهادی برای مطالعه:

• DNS چیست و آیا باید سرور DNS خود را تغییر دهیم؟
• هشت روش رفع مشکل قطع شدن وای فای در ویندوز ۱۰

مک آدرس‌ها با کارتی موجود در دستگاه شما به نام کنترل‌کننده رابط کاربری شبکه (Network Interface Controller) یا NIC کار می‌کنند. این کارت به مک آدرس اجازه می‌دهد به صورت بی‌سیم به اینترنت وصل شود. مک آدرس‌ها به منظور تشخیص دستگاه‌ها از یکدیگر در شبکه محلی شما به کار گرفته و منجر به این می‌شوند که اطلاعات مورد نظر به کامپیوترتان ارسال شده و سر از تلفن همراه هوشمند هم‌اتاقی شما در نیاورند.

مک آدرس‌ها همواره به صورت عبارت عددی 12 رقمی بر مبنای دستگاه اعداد پایه ۱۶ هستند. در این عبارت عددی، شماره‌ها به صورت هر دو کاراکتر یک بار توسط دو نقطه یا خط تیره از یکدیگر جدا می‌شوند. به عنوان مثال اگر مک آدرس 2c549188c9e3 در نظر بگیریم، نمایش آن به صورت 2C:54:91:88:C9:E3 یا 2c-54-91-88-c9-e3 ظاهر می‌شود.

سازندگان بزرگ آداپتور شبکه مانند شرکت‌های دل (Dell) و سیسکو (Cisco) معمولاً شناسه‌های خود را که شناسه منحصر به فرد سازمانی (Organizationally Unique Identifier) یا OUI نام دارند، روی مک آدرس‌های دستگاه‌های خود رمزنگاری می‌کنند. این شناسه شامل شش شماره اول مک آدرس می‌شود. مثلاً شش شماره ابتدایی دستگاه‌های شرکت دل (Dell) همیشه 22-14-00 است.

مک آدرس چگونه عمل می‌کند؟

هنگامی که بسته‌های اطلاعات دریافت شده از اینترنت به روتر شما می‌رسند، روتر باید بتواند آن‌ها را به دستگاه مناسب موجود در شبکه خود بفرستد. این عمل با استفاده از مک آدرس‌ها و به صورت اختصاص دادن یک آدرس آی‌پی خصوصی به هر یک از دستگاه‌های متصل به شبکه، با توجه به مک آدرس آن‌ها، انجام می‌گیرد. این آدرس آی‌پی با آدرس اختصاصی (ISP) شما یا همان آی‌پی شما تفاوت دارد.

فیلم آموزش نتورک پلاس +‎Network و اصول شبکه در فرادرس

کلیک کنید

روتر شما درخواست‌های اطلاعاتی ورودی را پیگیری می‌کند. در نتیجه هنگام بازگشت آن اطلاعات، روتر قادر است آی‌پی خصوصی صحیح را به بسته‌های اطلاعاتی ربط داده و در ادامه آن‌ها را به دستگاهی بفرستد که مک آدرسی متناسب با همان آی‌پی خصوصی دارد.

دستگاه‌ها می‌توانند بیشتر از یک مک آدرس داشته باشند، زیرا آن‌ها از طریق اتصال به اینترنت به نحوه‌های مختلف، مک آدرس‌های دیگری نیز کسب می‌کنند. به عنوان مثال، در صورتی که لپتاپ شما دارای پورت اترنت و وای فای باشد، دستگاه برای هر یک از این دو اتصال مک آدرس‌های متفاوتی به کار می‌گیرد. بلوتوث نیز با مک آدرس خاص خودش عمل می‌کند.

• مطالب پیشنهادی برای مطالعه:
  • همه چیز در مورد HTTP 3 — از صفر تا صد
  • آموزش ریست کردن روتر — به زبان ساده
  • آموزش تغییر رمز وای فای مودم به صورت تصویری

نحوه استفاده از مک آدرس‌ها

روتر بی‌سیم شما علاوه بر فرستادن اطلاعات‌تان به محل مناسب، از مک آدرس‌ها به منظور ایمن‌سازی اتصال شبکه نیز بهره می‌برد. روتر این کار را با پذیرش ترافیک، صرفا از دستگاه‌هایی که مک آدرس آن‌ها را می‌شناسد به انجام می‌رساند. این عمل فیلترگذاری مک (MAC filtering) نام دارد.

کارشناسان فنی نیز از مک آدرس‌ها برای ایرادیابی مشکلات اتصال در شبکه استفاده می‌کنند. از آن‌جایی که مک آدرس‌ها مختص به هر دستگاه سخت‌افزاری هستند، مشخص کردن اینکه کدام قسمت از سخت‌افزار متصل به شبکه، به فرستادن و دریافت کردن اطلاعات می‌پردازد، از طریق بررسی مک آدرس‌ها آسان‌تر است. کارشناسان با این کار قادر خواهند بود دستگاهی که در اتصال دچار مشکل شده را پیدا کنند.

مک آدرس خود را از کجا پیدا کنیم؟

برای پیدا کردن مک آدرس خود در نسخه‌های 10 و 11 سیستم عامل ویندوز، می‌توانید از چندین روش از جمله برنامه تنظیمات سیستم عامل دستگاه، استفاده از Control Panel و دادن فرمان در پنجره Command Prompt اقدام کنید. مقاله پیدا کردن مک آدرس در ویندوز ۱۰ و ویندوز ۱۱ به توضیح مفصل این روش‌ها پرداخته است.

یافتن مک آدرس در کامپیوتری با سیستم عامل مک نیز کاری آسان است. در قسمت System Preferences، روی آیکن شبکه بزنید و سپس رابط اتصال مورد نظر خود را انتخاب کنید. در ادامه روی گزینه Advanced کلیک کنید. با این کار مک آدرس خود را در زیر بخش سخت‌افزار (Hardware) خواهید دید.

دستگاه‌های دیگری مانند تلویزیون‌های هوشمند، کنسول‌های بازی و تلفن‌های همراه نیز مک آدرس‌های خود را دارند که معمولا در قسمت تنظیمات شبکه و وای‌فای نمایان می‌شوند.