آی پی استاتیک چیست و چه کاربردی دارد؟ — هر آنچه باید بدانید

آی پی استاتیک به آی پی گفته می‌شود که به صورت دستی به یک دستگاه اختصاص می‌یابد و دیگر یک سرور DHCP در تعیین آن نقشی ندارد. دلیل اینکه به چنین آی پی استاتیک گفته می‌شود، این است که تغییر نمی‌یابد، در حالی که آی پی دینامیک تغییر پیدا می‌کند. دقت داشته باشید در برخی مواقع آپی استاتیک ممکن است «شناسه ایستا» نیز خطاب قرار بگیرد و البته آی پی دینامیک را نیز «شناسه پویا» بگویند.

آی پی استاتیک چیست؟

روترها، گوشی‌ها، تبلت‌ها، سیستم‌های دسکتاپ، لپ‌تاپ و هر دستگاه دیگری که می‌تواند از یک نشانی IP استفاده کند را می‌توان طوری پیکربندی کرد که از آی پی استاتیک استفاده کند. این کار را می‌توان طوری انجام داد که یک دستگاه مانند روتر نشانی‌های آی پی استاتیک را ارائه کند یا این که این نشانی آی پی استاتیک به طور دستی در خود دستگاه وارد شود.

فیلم آموزش راه اندازی مودم و سیستم وای فای WiFi در فرادرس

کلیک کنید

نشانی‌های آی پی استاتیک (Static) گاهی اوقات به نام نشانی‌های آی پی ثابت (Fixed) یا نشانی‌های آی پی اختصاصی (Dedicated) هم نامیده می‌شوند.

چرا باید از یک نشانی آی پی استاتیک استفاده کنیم؟

آی پی استاتیک را می‌توان مانند یک نشانی ایمیل یا نشانی پستی منزل نیز تصور کرد. این نشانی‌ها تغییر نمی‌یابند، زیرا استاتیک هستند و تماس با یک فرد یا یافتن وی آسان است.

به طور مشابه در صورتی که وب‌سایت را در منزل میزبانی می‌کنید، یا اگر یک فایل سرور در شبکه دارید، از پرینترهای شبکه استفاده می‌کنید، پورت‌ها را به یک دستگاه خاص فوروارد می‌کنید، سرور پرینت را مورد استفاده قرار می‌دهید یا از یک برنامه دسترسی ریموت استفاده می‌کنید، داشتن نشانی استاتیک IP مفید خواهد بود. از آنجا که نشانی آی پی استاتیک هرگز تغییر نمی‌یابد، دستگاه‌های دیگر همواره دقیقاً می‌دانند که چطور به یک دستگاه که از چنین نشانی استفاده می‌کند وصل شوند.

فیلم آموزش امنیت در شبکه های کامپیوتری و اینترنت در فرادرس

کلیک کنید

برای نمونه اگر یک نشانی IP استاتیک برای یک رایانه در شبکه خانگی تنظیم شده باشد، روتر می‌تواند طوری تنظیم شود که همواره درخواست‌های به سمت داخل را مستقیماً به آن رایانه وصل کند. برای مثال اگر رایانه برای اشتراک فایل از طریق FTP استفاده می‌شود، می‌توان درخواست‌های FTP را همواره به آن ارسال کرد.

در صورت عدم استفاده از یک نشانی آی پی استاتیک باید از یک نشانی دینامیک استفاده کنیم، یعنی به طور مکرر این نشانی تغییر می‌یابد. در این حالت اگر بخواهید یک وب‌سایت را روی آن رایانه میزبانی کنید، با مشکل زیادی مواجه می‌شوید، زیرا با هر نشانی آی پی جدیدی که رایانه می‌گیرد، باید تنظیمات روتر را طوری تغییر دهید که درخواست‌ها به نشانی جدید فوروارد شوند. اگر این کار را انجام ندهید، هیچ کس نمی‌تواند به وب‌سایت‌تان دسترسی پیدا کند، زیرا روتر نمی‌داند کدام دستگاه روی شبکه وب‌سایت را عرضه می‌کند.

مثال دیگر برای کاربرد نشانی آی پی استاتیک، سرورهای DNS هستند. سرور‌های DNS از نشانی‌های آی پی استاتیک استفاده می‌کنند و از این رو دستگاه‌ها همواره می‌دانند که چطور به آن‌ها متصل شوند. اگر این نشانی‌ها به طور مکرر تغییر یابند، باید پیکربندی سرور‌های ‌ِ DNS را نیز به طور مداوم در روتر یا رایانه تغییر دهید تا از اینترنت استفاده کنید.

نشانی‌های استاتیک IP در مواردی که نام دامنه دستگاه در دسترس نباشند هم مفید هستند. برای نمونه رایانه‌هایی که به یک فایل سرور در یک شبکه کاری وصل می‌شوند، می‌توانند طوری تنظیم شوند که به جای «نام میزبان» (Hostname) از نشانی آی پی استاتیک برای اتصال استفاده کنند. حتی اگر سرور DNS درست کار نکند، رایانه‌ها همچنان می‌توانند به فایل سرور دسترسی داشته باشند، زیرا از طریق نشانی IP با آن ارتباط می‌گیرند.

در زمان استفاده از اپلیکیشن‌های دسترسی ریموت مانند برنامه ریموت دسکتاپ در ویندوز، استفاده از یک نشانی آی پی استاتیک به این معنی است که همواره از طریق این نشانی می‌توانید به رایانه مفروض دسترسی پیدا کنید.

به‌کارگیری یک نشانی IP که به طور مداوم تغییر می‌یابد شما را ملزم می‌کند که این تغییرات را بدانید تا بتوانید از این نشانی برای اتصال ریموت بهره بگیرید.

تفاوت آی پی استاتیک و دینامیک چیست؟

در حالت عکس نشانی آی پی استاتیک که هرگز تغییر نمی‌یابد، نشانی آی پی دینامیک است که مداوماً در حال تغییر است. یک نشانی آی پی دینامیک هم یک نشانی معمولی مانند آی پی استاتیک است اما به طور دائمی به یک دستگاه اختصاص نمی‌یابد. نشانی آی پی دینامیک برای مدت زمان مشخصی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در نهایت به یک «استخر نشانی» (Address Pool) بازگشت می‌یابد تا دستگاه‌های دیگر هم بتوانند از آن استفاده کنند.

چه زمانی باید از نشانی استاتیک یا دینامیک استفاده کنیم؟

نشانی‌های آی پی دینامیک نیز مزیت‌های خاص خود را دارند. اگر یک شرکت اینترنتی (ISP) از نشانی‌های آی پی استاتیک برای مشتریان خود استفاده کند، همواره با کمبود آی پی برای مشتریان جدید مواجه می‌شود. نشانی‌های دینامیک روشی برای استفاده مجدد از آی پی‌ها محسوب می‌شوند و موجب می‌شوند دستگاه‌های بیشتری به اینترنت دسترسی پیدا کنند.

فیلم آموزش امنیت در شبکه های کامپیوتری و اینترنت در فرادرس

کلیک کنید

نشانی‌های آی پی استاتیک موجب می‌شوند که وب‌سایت همیشه در حال سرویس باشد. در روش آدرس‌دهی دینامیک، کسب یک نشانی آی پی جدید موجب می‌شود که کاربران متصل کنونی قطع شوند و منتظر تخصیص آی پی جدید بمانند. این تنظیمات در صورتی که می‌خواهید یک وب‌سایت را میزبانی کنید، یا یک سرویس اشتراک فایل یا بازی آنلاین که همگی به اتصال‌های دائماً فعال نیاز دارند، ایده خوبی نخواهد بود.

در یک شبکه لوکال مانند شبکه خانگی یا محل کار که از نشانی IP خصوصی استفاده می‌کنیم، اغلب دستگاه‌ها برای استفاده از سرور DHCP پیکربندی شده‌اند و از این رو از نشانی‌های آی پی دینامیک بهره می‌گیرند.

نشانی آی پی عمومی که به روترهای اغلب منازل و کسب‌وکارها اختصاص می‌یابد یک نشانی آی پی دینامیک است. شرکت‌های بزرگ معمولاً از طریق نشانی آی پی دینامیک به اینترنت وصل نمی‌شوند؛ بلکه از نشانی‌های آی پی استاتیک بهره می‌گیرند که در طول زمان تغییر نمی‌یابند.

معایب استفاده از نشانی آی پی استاتیک چیست؟

مهم‌ترین عیب استفاده از نشانی‌های آی پی استاتیک نسبت به آی پی دینامیک این است که باید دستگاه را به طور دستی پیکربندی کرد. برای نمونه در مثال‌های وب‌ سرور خانگی و اپلیکیشن دسترسی ریموت که اشاره کردیم، باید به طور دستی یک نشانی IP تعیین کنید و روتر را طوری پیکربندی نمایید که با آن نشانی خاص ارتباط بگیرد.

این وضعیت به کار بیشتری نسبت به وصل کردن روتر به برق و منتظر ماندن برای تخصیص نشانی آی پی دینامیک از طریق DHCP نیاز دارد. برای نمونه اگر آی پی 192.168.1.110 به یک دستگاه تخصیص یافته باشد و به شبکه دیگری بروید که نشانی‌های بازه را ارائه می‌کند، دیگر نمی‌توانید با آی پی استاتیک اتصال یابید. بلکه دستگاه باید با استفاده از DHCP دوباره پیکربندی شود یا از یک نشانی استاتیک استفاده کنید که روی شبکه جدید کار بکند.

یکی دیگر از معایب استفاده از نشانی‌های آی پی استاتیک، بحث امنیت است. یک نشانی که هرگز تغییر نمی‌یابد، به هکرها فرصت بیشتری می‌دهد تا آسیب‌پذیری‌های شبکه دستگاه را کشف کند. اما در روش استفاده از نشانی‌های آی پی دینامیک که به طور مکرر تغییر می‌یابند، مهاجم باید روش ارتباطش با دستگاه را تغییر دهد.

چطور می‌توانیم یک نشانی آی پی استاتیک داشته باشیم؟

مراحل پیکربندی نشانی آی پی استاتیک در نسخه‌های مختلف ویندوز از ویندوز ایکس‌پی تا ویندوز 10 تقریباً مشابه است. امکان تعیین یک آی پی استاتیک روی گوشی تلفن همراه یا تبلت نیز وجود دارد.

فیلم مجموعه آموزش شبکه های کامپیوتری – مقدماتی تا پیشرفته در فرادرس

کلیک کنید

برخی روترها یک نشانی آی پی برای دستگاه‌های خاص که به یک شبکه وصل می‌شوند، ذخیره می‌کنند. این کار به طور معمول از طریق رزرواسیون DHCP انجام می‌یابد. روش کار این است که نشانی آی پی با یک نشانی MAC انتساب می‌یابد، به طوری که هر وقت آن دستگاه خاص درخواست یک نشانی IP می‌کند، روتر آن آدرس خاص را دوباره به دستگاه دارای نشانی MAC معین تخصیص می‌دهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رزرواسیون DHCP می‌توانید به وب‌سایت سازنده روترتان سر بزنید. دریافت یک نشانی آی پی استاتیک برای خانه یا محل کار نیازمند این است که با ISP یا همان شرکت خدمات دهنده اینترنت خود تماس بگیرید، اما ممکن است برخی شرکت‌ها چنین امکانی را ارائه نکرده باشند. تخصیص نشانی آی پی استاتیک برای نشانی‌های عمومی به طور معمول هزینه بیشتری نسبت به آی پی دینامیک دارد.

شبیه‌سازی آی پی استاتیک با سرویس دی‌ان‌اس دینامیک

از آنجا که استفاده از یک نشانی آی پی استاتیک برای شبکه خانگی ممکن است هزینه‌ای بیشتر از نشانی آی پی دینامیک داشته باشد، می‌توانید با بهره‌گیری از سرویس «دی‌ان‌اس دینامیک» (Dynamic DNS |DDNS) از مزایای هر دو بهره‌مند شویم.

سرویس دی‌ان‌اس دینامیک یک نشانی دینامیک در حال تغییر را به یک «نام میزبان» (hostname) مرتبط می‌سازد که تغییر نمی‌یابد. این وضعیت شبیه آن است که یک نشانی آی پی استاتیک داشته باشیم، اما هزینه نشانی آی پی دینامیک را که بسیار کمتر است پرداخت کنیم.

No-IP یک نمونه از سرویس رایگان DNS دینامیک (+) است. شما با دانلود کلاینت به‌روزرسانی DNS آن‌ها می‌توانید نام میزبانی که انتخاب کردید را به نشانی آی پی کنونی خودتان مرتبط سازید. معنی این حرف آن است که اگر یک نشانی آی پی دینامیک داشته باشید، می‌توانید با استفاده از نام میزبان به شبکه خود دسترسی پیدا کنید.

در صورتی که لازم باشد با استفاده از یک اپلیکیشن دسترسی ریموت به شبکه خودتان دسترسی پیدا کنید، اما نخواهید برای آی پی استاتیک هزینه بدهید، سرویس دی‌ان‌اس دینامیک برای شما مفید خواهد بود. به طور مشابه می‌توانید وب‌سایت مورد نظر خودتان را در منزل میزبانی کنید و دی‌ان‌اس دینامیک تضمین می‌کند که بازدیدکنندگان وب‌سایت همواره به وب‌سایت دسترسی خواهند داشت. یک نمونه دیگر از سرویس DDNS در وب‌سایت ChangeIP.com عرضه شده است، اما نمونه‌های زیاد دیگری نیز وجود دارند.

سخن پایانی

در این مطلب با مفهوم نشانی آی پی استاتیک و تفاوت آن با نشانی‌های دینامیک آشنا شدیم. همچنین به بررسی مزایا و معایب هر کدام از این انواع آی‌پی‌ها پرداختیم و کاربردهای هر یک را معرفی کردیم.