فرادرسانواع میل سرورها | میل سرور چیست — انواع آن چه فرقی دارند
شاید تاکنون کنجکاو شده باشید ایمیل‌هایی که ارسال می‌کنیم، چطور بین رایانه‌ها یا دستگاه‌های مختلف جابجا می‌شوند. در پس هر ایمیل که ارسال می‌شود، یک موتور قدرتمند قرار دارد که «میل سرور» (Mail Server) نامیده می‌شود و ایمیل را در سراسر اینترنت جابجا می‌کند. در این مطلب با انواع میل سرورها و کارکردها و مزیت‌ها و معایب هر کدام آشنا خواهیم شد.
انواع میل سرورها
ایمیل به عنوان یک ابداع می‌تواند در رده ابداعات بسیار مهم بشر از قبیل اختراع خط دسته‌بندی شود. ما امروزه ممکن است از انواع مسنجرها و شبکه‌های اجتماعی برای ارسال پیام‌های خود استفاده کنیم، اما نباید فراموش کنیم که همه این موارد به نوعی از ایمیل انشعاب یافته‌اند. ایمیل موجب بروز انقلابی در عصر ارتباطات شد و به نوعی عصر نامه‌نگاری‌های مکتوب را خاتمه بخشید.
می دانیم که ایمیل موضوعی جدی است، اما ممکن است وقتی روی دکمه‌های Compose و Send کلیک می‌کنیم، تصور نماییم که از فناوری ساده‌ای تشکیل یافته است. با این حال در پس هر ایمیل یک موتور قدرتمند به نام میل سرور قرار دارد که ایمیل را در سراسر اینترنت هدایت کرده و به مقصدش می‌رساند. همه ما از این میل سرورها استفاده می‌کنیم، اما آیا با انواع میل سرور و طرز کار آن‌ها آشنا هستیم؟
بدیهی است که برای استفاده از ایمیل لازم نیست که با طرز کار آن و میل سرور آشنا باشیم، اما بعید است کنجکاو نباشید که بدانید وقتی یک دکمه را روی رایانه یا گوشی خود فشار می‌دهید، چطور ایمیل شما در عرض چند ثانیه، نیمی از کره زمین را می‌پیماید و به نشانی گیرنده در آن سوی کره زمین می‌رسد.
ایمیل چطور از آدرس فرستنده به گیرنده می‌رود؟
یک پیام ایمیل چیزی به جز یک فایل متنی به همراه پیوست‌هایش نیست. همانند همه داده‌های روی اینترنت، ایمیل نیز در زمان ارسال به بسته‌های کوچک‌تر تقسیم می‌شود. زمانی که فرستنده روی دکمه Send کلیک می‌کند، همه این بسته‌ها روی یک رایانه مرکزی (میل سرور) آپلود می‌شوند که سرویس ایمیل را میزبانی می‌کند.
در ادامه سرویس ایمیل این بسته‌ها را از طریق اینترنت به سروری رله می‌کند که سرویس ایمیل گیرنده را میزبانی می‌کند. سپس میل سرور گیرنده به دنبال نشانی ایمیل گیرنده می‌گردد، آن را پیدا کرده و ایمیل را در صندوق پستی او قرار می‌دهد. کلاینت ایمیل بسته‌ها را به شکل یک ایمیل کامل سر هم می‌کند. گیرنده با لاگین کردن به حساب خود می‌تواند ایمیل را دانلود کند.
توصیف تفصیلی فرایند ارسال ایمیل
در این بخش به صورت گام به گام فرایند ارسال و دریافت ایمیل را با هم بررسی و مرور می‌کنیم. ما به طور معمول از یک سرویس آنلاین ایمیل مانند جیمیل، یاهو یا مایکروسافت برای ارسال ایمیل استفاده می‌کنیم و پیوست‌های ایمیل یا فایل‌های دیگر را به آن ضمیمه می‌نماییم. همچنین از نرم‌افزارهای کلاینت ایمیل نیز مانند تاندربرد یا آوت‌لوک برای ارسال و دریافت ایمیل بهره می‌گیریم.
زمانی که یک ایمیل ارسال می‌کنیم، رایانه ما با میل سرور سرویس ایمیل تماس می‌گیرد. منظور از سرور یک رایانه مرکزی است که نوع خاصی از سرویس را اداره می‌کند. برای نمونه میل سرور به مدیریت ایمیل‌ها می‌پردازد. میل سروری که مسئول ارسال ایمیل‌ها است SMTP نامیده می‌شود که اختصاری برای عبارت «پروتکل انتقال ساده میل» (Simple Mail Transfer Protocol) است. یک سرور SMTP می‌تواند ایمیل را به یک سرور SMTP دیگر ارسال کرده و یا آن را از طریق چند گذرگاه به مقصد نهایی‌اش رله کند.
نشانی ایمیل
هر ایمیل یک نشانی فرستنده و یک نشانی گیرنده دارد. زمانی که ایمیل ارسال می‌شود، کلاینت ایمیل با سرور SMTP سرویس ایمیل فرستنده اتصال می‌گیرد. سپس کلاینت نشانی فرستنده، نشانی گیرنده و محتوای پیام را به سرور ارسال می‌کند.
در ادامه سرور SMTP به عنوان یکی از انواع میل سرورها تلاش می‌کند بفهمد گیرنده در کجا قرار دارد. این سرور به کمک شناسه ایمیل گیرنده نام دامنه آن را شناسایی می‌کند.
توجه کنید که اگر شناسه ایمیل در همان نام دامنه ایمیل فرستنده باشد، در این صورت فرایند بسیار ساده‌تر خواهد بود. سرور SMTP ایمیل را به سرور میل خروجی لوکال (POP3 یا IMAP) خود می‌فرستد.
هر نام دامنه نماینده یک نشانی وب منحصربه‌فرد وب است که نشانی پروتکل اینترنت (IP) نامیده می‌شود. آن را می‌توان به عنوان معادلی برای نشانی پستی تصور کرد. پیوند بین نام‌های دامنه و نشانی‌های IP در رجیستری نام دامنه ذخیره می‌شود. در ادامه سرور SMTP با سروری که رجیستری را نگهداری می‌کند، یعنی سرور DNS ارتباط می‌گیرد. سرور DNS نشانی را به سرور SMTP بازگشت می‌دهد.
سپس سرور SMTP ایمیل را به سرور SMTP سرویس ایمیل گیرنده تحویل می‌دهد. این سرور SMTP ایمیل را بررسی کرده و تأیید می‌کند که نشانی گیرنده صحیح است و آن را به سرور همتای POP3 یا IMAP خود تحویل می‌دهد.
سرورهای POP3 که اختصاری برای عبارت «پروتکل اداره پست» (Post Office Protocol) است به سرورهایی گفته می‌شود که کار دریافت ایمیل را انجام می‌دهند. عدد 3 به شماره نسخه پروتکل مورد استفاده، اشاره دارد. سرورهای POP3 حاوی نشانی‌های ایمیل هستند. هر اکانت ایمیل به یک ترکیب نام کاربری و رمز عبور نگاشت شده است. زمانی که پیام به سرور POP3 تحویل داده می‌شود، این سرور پیام را گرفته و در حساب ایمیل ذخیره می‌کند تا این که گیرنده وارد حساب خود شده و آن را بررسی کند.
کلاینت ایمیل
یک کلاینت ایمیل به سرور POP3 که نوع دیگری از انواع میل سرورها است وصل می‌شود و درخواست دانلود کردن ایمیل‌ها را می‌کند. زمانی که ایمیل‌ها روی رایانه لوکال دانلود شدند، میل‌باکس‌های POP3 یک کپی از ایمیل را نگهداری نمی‌کنند. از این رو شما نمی‌توانید ایمیل‌های خود را که قبل روی رایانه دیگری دانلود کرده‌اید، از رایانه دیگری بررسی کنید. برای رفع این مشکل، پروتکل IMAP معرفی شده است. IMAP4 که اختصاری برای عبارت «پروتکل دسترسی پیام اینترنتی نسخه 4» (Internet Message Access Protocol version 4) است یک کپی از ایمیل‌ها را همواره روی سرور نگهداری می‌کند. به این ترتیب شما می‌توانید هر زمان و از هر جایی از طریق یک اتصال اینترنتی به ایمیل‌های خود دسترس داشته باشید.
تفاوت‌های بین POP3 و IMAP4
تفاوت اساسی بین این انواع میل سرورها همان چیزی است که در بخش قبل اشاره کردیم، ایمیل‌های POP3 محدود به اندازه ایمیل نیستند، زیرا روی رایانه لوکال ذخیره می‌شوند. همچنین به دلیل فضای کمتری که روی سرور ذخیره می‌کنند، پشتیبانی ارزان‌تری دارند. اما در صورتی که تصمیم داشته باشید بین برنامه‌های ایمیل سوئیچ کنید و یا حتی سیستم عامل خود را عوض کنید، اکسپورت کردن ایمیل‌ها کار دشواری خواهد بود.
با پروتکل IMAP می‌توانید هر زمان و از هر کجا ایمیل‌های خود را از میل سرور دانلود کنید. در این پروتکل، ایمیل‌های ارسالی و حتی پیش‌نویس‌ها نیز روی سرور آپلود می‌شوند. یک عیب مشخص IMAP این است که به دلیل کارکرد مبتنی بر سرور سرعت کندتری دارد. پروتکل POP3 رایج‌تر است، اما IMAP4 جدیدتر است و از برخی جهات مزیت‌های بیشتری دارد.
سخن پایانی
امیدواریم با مطالعه این مقاله با انواع میل سرورها آشنا شده باشید و دفعه بعد که می‌خواهید یک ایمیل را ارسال کنید، قدردان این فناوری که موجب شده چنین امکان سهل و آسانی برای ارتباط با افراد دیگر پیدا کنیم، باشید و فراموش نکنید که ایمیل حتی خیلی پیش از پیدایش اینترنت، یعنی از سال 1965 پا به عرصه حیات گذاشته است.
