CTO چیست و کیست؟ — شرح وظایف مدیر فنی + مهارت های لازم

جایگاه شغلی «مدیر ارشد فناوری» (Chief Technology Officer) که بیشتر با مخفف CTO خطاب قرار داده می‌شود و در واقع همان «مدیر فنی» یا «مدیر ارشد فنی» (Chief Technical Officer) است، مفهومی فراتر از «مدیریت فناوری اطلاعات» (IT Management) دارد. با مطالعه این مطلب می‌توان دریافت که CTO چیست یا به بیان دقیق‌تر، CTO کیست و همچنین شرح وظایف CTO به همراه بسیاری از موارد دیگر در این نوشته شرح داده شده‌‌اند.

ابتدا پیش از هر چیز بهتر است به این پرسش پاسخ داده شود که CTO مخفف چیست.

CTO مخفف چیست ؟

کوته‌نوشت CTO مخفف عبارت «Chief Technology Officer» به معنی «مدیر ارشد فناوری» است. البته می‌توان CTO را مخفف «Chief Technical Officer» به معنی «مدیر فنی ارشد» هم در نظر گرفت. نقش شغلی CTO مقام اجرایی ارشدی است که مسئولیت رسیدگی به نیازمندی‌های فنی یک شرکت تجاری یا انواع سازمان‌های دیگر را بر عهده دارد.

CTO چیست ؟

همان‌طور که پیش‌تر هم بیان شد، مدیر ارشد فناوری یا مدیر ارشد فنی از مقامات اجرایی ارشد به حساب می‌آید که نیازهای مرتبط با فناوری سازمان را به همراه تحقیق و توسعه (Research and Development | R&D) تحت مدیریت خود دارد. شخص دارای نقش شغلی CTO نیازمندی‌های کوتاه مدت و طولانی مدت سازمان را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و برای سرمایه‌گذاری‌های طراحی شده به منظور کمک به تحقق اهداف سازمان از منابع در دسترس استفاده می‌کند.

CTO معمولاً به صورت مستقیم به «مدیر ارشد اطلاعات» (Chief Information Officer) گزارش می‌دهد، اما ممکن است به CEO یا «Chief Executive Officer» (مدیر ارشد اجرایی) شرکت هم گزارش بدهد. برای درک بهتر اینکه CTO چیست بهتر است در ادامه نکات کلیدی برای پاسخ پرسش CTO کسیت را فهرست کنیم.

نکات کلیدی در خصوص اینکه CTO کیست

در ادامه، یاد می‌گیریم که CTO کیست و چند نکته کلیدی را راجع به آن بررسی می‌کنیم.

• مدیر ارشد فناوری یا همان CTO مقام اجرایی در یک سازمان به حساب می‌آید که مسئولیت تحقیق و توسعه (R&D) یک سازمان را بر عهده دارد و همچنین نیازهای تکنولوژیکی شرکت را هم مدیریت می‌کند.
• با توجه به اینکه جایگاه شغلی CTO در سطح مدیریتی قرار دارد، میانگین حقوق دریافتی CTO بسیار بالا است و افراد شاغل در این سِمَتِ شغلی درآمد مناسبی دارند.
• بسته به شرکت مربوطه، CTO ممکن است یکی از نقش‌های زیر را ایفا کند:
  • برنامه‌ریزی راهبردی (استراتژیک)
  • واسط ارتباط با مشتریان
  • ناظر زیرساخت‌ها
• برای فعالیت به عنوان CTO حداقل نیاز به ۱۵ سال تجربه در حوزه IT وجود دارد و به همراه آن، داشتن مدرک کارشناسی ارشد و کسب گواهینامه‌هایی در زمینه علوم کامپیوتر و مدیریت کسب و کار نیز ضروری به نظر می‌رسد.

فیلم آموزش مدیریت کسب و کارهای الکترونیکی در فرادرس

کلیک کنید

درک بهتر جایگاه شغلی مدیر ارشد فناوری (CTO)

مدیر ارشد فناوری یا همان CTO بالاترین مقام اجرایی فناوری در یک شرکت به حساب می‌آید و واحد فناوری یا مهندسی را در یک سازمان مدیریت می‌کند. مدیر ارشد فنی یا فناوری، خط‌مشی‌ها و دستورالعمل‌های لازم را توسعه می‌دهد تا در سازمان از فناوری برای بهبود محصولات و خدماتی استفاده شود که بر مشتریان نهایی متمرکز هستند. علاوه‌بر این، CTO خط‌مشی‌هایی را برای افزایش درآمد شرکت خلق می‌کند و «تحلیل هزینه و فایده» (Cost-Benefit Analysis) و «تحلیل بازگشت سرمایه» (Return on Investment Analysis) را انجام می‌دهد.

در گذشته، «مدیر ارشد اطلاعات» (Chief Information Officer) یا CIO نقش‌هایی دوگانه را ایفا می‌کرد و هم وظایف CIO و هم وظایف CTO را بر عهده داشت. اما با ادامه روند پیشرفت فناوری و به منظور تضمین موفقیت شرکت‌های تجاری، نیاز به جداسازی و تقسیم نقش شغلی CIO به ۲ شغل مجزا بیشتر و بیشتر شد. از این رو، پیدایش سمت شغلی CTO به عنوان یک نقش جداگانه اتفاق افتاد.

اما علاوه‌بر عنوان این دو جایگاه شغلی، تفاوت آن‌ها دقیقاً چیست؟ بنابراین بهتر است در ادامه به این موضوع بپردازیم که تفاوت CIO با CTO چیست .

تقاوت CIO با CTO چیست ؟

جایگاه CTO بیشتر دارای نمود بیرونی است و برنامه‌ریزی استراژیک را بر عهده دارد، در حالی که، نقش شغلی CIO بیشتر بر جنبه‌های فنی و عملیاتی متمرکز است. به طور کلی، CIO مسئولیت مدیریت فناوری‌هایی را بر عهده دارد که با اجرای عملیات داخلی شرکت و روال‌های تجاری مرتبط هستند. اما CTO مسئولیت مدیریت و کنترل فناوری‌هایی را بر عهده دارد که کسب و کار را از جنبه بیرونی رشد می‌دهند و مرتبط با پیاده‌سازی خدمات و محصولاتی هستند که کاربران نهایی و مشتریان مستقیماً با آن‌ها در ارتباط هستند.

بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ هم به CTO و هم به CIO نیاز دارند. اما شرکت‌های کوچک‌تر معمولاً ترجیح می‌دهند تنها یکی از این دو نقش شغلی را در چارت سازمانی خود جای دهند. این انتخاب بیشتر بستگی به چشم‌انداز سازمان و بودجه شرکت‌ها دارد.

معرفی فیلم های آموزش کسب و کار و استارتاپ

در مجموعه فرادرس دوره‌های آموزشی بر اساس موضوع دسته‌بندی شده‌اند و در قالب مجموعه‌های آموزشی از طریق صفحات ویژه مربوط به آن مجموعه در دسترس هستند. برای تبدیل شده به یک CTO موفق می‌توان دوره‌های آموزشی مختلفی را گذراند که اکثر آن‌ها در مجموعه آموزش‌های کسب و کار و استارتاپ قابل دسترسی هستند. در تصویر فوق تنها برخی از دوره‌های مرتبط با شغل CTO آمده است.

• برای مشاهده فیلم های آموزش کسب و کار و استارتاپ و مشاهده تمام دوره‌های این حوزه + اینجا کلیک کنید.

انواع CTO چیست ؟

در حالی که تحقیق و توسعه برای سال‌ها بخشی جدانشدنی از کسب و کارها بوده، پیدایش فناوری اطلاعات (IT) و کامپیوترها اهمیت نقش شغلی CTO یا همان مدیر ارشد فنی را چندین برابر کرده است. شرکت‌هایی که بر محصولات الکترونیکی و مبتنی بر علم تمرکز دارند، CTO-هایی را استخدام می‌کنند که مسئولیت نظارت بر مالکیت معنوی را برعهده دارند و دارای سابقه خوبی در این حوزه هستند.

اما مسئولیت‌ها و وظایف CTO به شرکت و سازمان مربوطه هم وابسته است. به‌طور کلی معمولاً ۴ نوع CTO وجود دارد که وظایف اصلی هر یک از آن‌ها با هم تفاوت‌هایی دارند. این ۴ نوع CTO در ادامه فهرست شده‌اند:

• ناظر زیرساخت‌ها (Infrastructure Overseer)
• برنامه‌ریز خط‌مشی‌ها (Strategic Planner)
• رابط مصرف کننده (Consumer Liaison)
• متفکر (Thinker)

در ادامه به شرح هر یک از این انواع CTO پرداخته شده است.

CTO ناظر زیرساخت ها کیست؟

این نوع CTO داده‌ها، امنیت، ابقاي زیرساخت‌ها و شبکه سازمان را بررسی و بر آن‌ها نظارت می‌کند و پیاده‌سازی (و نه لزوماً انجام) خط‌مشی‌های فنی شرکت را برعهده دارد. CTO در این جنبه، همچنین مدیریت نقشه‌راه تکنولوژیکی سازمان را هم انجام می‌دهد.

CTO برنامه ریز خط مشی ها کیست ؟

این نوع CTO نحوه استفاده از فناوری را در داخل سازمان مد نظر قرار می‌دهد و در عین حال، خط مشی و استراتژی فنی را هم برای شرکت مشخص می‌کند. این نوع CTO همچنین چگونگی پیاده‌سازی بیشتر فناوری‌های جدید را در شرکت بررسی می‌کند تا از کسب موفقیت اطمینان حاصل شود.

فیلم آموزش مدیریت انتقال تکنولوژی در فرادرس

کلیک کنید

CTO رابط مصرف کننده کیست ؟

در این نوع نقش شغلی، CTO به عنوان واسطی بین مصرف کننده و سازمان عمل می‌‌کند. این کار به وسیله برعهده گرفتن مسئولیت ارتباط با مشتریان، تسلط پیدا کردن روی بازار هدف و کمک به تحویل پروژه‌های IT به بازار انجام می‌شود.

CTO متفکر کیست ؟

این نوع CTO در موارد زیر ایفای نقش می‌کند:

• راه‌اندازی خط‌مشی سازمان و سوخت‌رسانی به زیرساخت‌های تکنولوژیکی
• تجزیه و تحلیل بازارهای هدف
• ایجاد مدل‌های کسب و کار

علاوه‌بر این، CTO از این منظر با CEO و سایر مدیران ارشد شرکت از نزدیک در ارتباط است.

فیلم آموزش مدیریت مهندسی در فرادرس

کلیک کنید

چگونه CTO‌ شویم و نقشه راه تبدیل شدن به CTO چیست ؟

درست مثل اکثر مشاغل در صنعت IT، مسیر تبدیل شدن به CTO با گرفتن مدرک لیسانس در حوزه کامپیوتر یا علوم اطلاعاتی آغاز می‌شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین زمینه‌ها و حوزه‌هایی فهرست شده‌اند که برای CTO شدن لازم است در آن‌ها مهارت داشته باشیم

• برنامه نویسی کامپیوتر
• توسعه نرم افزار
• مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی
• ریاضیات کاربردی
• امنیت سایبری

بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های تجاری ترجیح می‌دهند فردی را به عنوان CTO استخدام کنند که در رشته‌های علوم کامپیوتر، فناوری اطلاعات یا مدیریت فناوری دارای مدرک فوق لیسانس هستند. با توجه به این حقیقت که CTO-ها اغلب روی محصولات ارائه شده به مشتریان، مدیریت ارتباط با مشتریان، فروش و بازاریابی تمرکز می‌کنند، گذراندن دوره‌های آموزشی در این زمینه نیز می‌تواند بسیار مفید و کاربردی باشد.

بسیاری از مدیران ارشد فناوری دارای مدرک MBA یا همان ارشد مدیریت بازرگانی هستند که این مسئله اهمیت فناوری اطلاعات را در حوزه برنامه‌ریزی خط‌مشی‌های سازمان و اهداف کسب و کار بازتاب می‌دهد.

همچنین در شغل مدیریت ارشد فناوری، تجربه عملی هم بسیار اهمیت دارد. اکثر CTO-ها از مشاغل سطح پایین‌تر حوزه IT فعالیت خود را کلید زده‌اند و به مرور مراحل ترقی را برای CTO شدن طی کرده‌اند. داشتن گواهینامه‌ها یا مدرک‌های مرتبط با صنعت مربوطه نیز به میزان زیادی در افزایش اعتبار متقاضی فعالیت به عنوان CTO‌ مؤثر هستند.

مدیر ارشد فناوری از مقام‌های اجرایی شرکت‌ها است و جزء مشاغل سطح ارشد به حساب می‌آید. این نوع از مشاغل را به اصطلاح «C-Suite» (گروه C) خطاب می‌کنند. بنابراین، پیش از آنکه افراد به CTO شدن بیاندیشند، معمولاً به بیش از ۱۵ سال سابقه فعالیت در حوزه IT نیاز دارند. از سال ۲۰۲۲ میانگین حقوق CTO در ایالات متحده بین ۲۱۵ تا ۳۰۰ هزار دلار در سال تخمین زده شده است.

فیلم آموزش مدیریت استراتژیک پیشرفته در فرادرس

کلیک کنید

چشم انداز و آینده شغل CTO چیست ؟

براساس مستندات موجود در اینترنت، چشم‌انداز و آینده شغلی CTO به همراه سایر مشاغل مرتبط با مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی و کامپیوتری بسیار روشن و مثبت است. انتظار می‌رود در طول دهه فعلی، استخدام در این حوزه در حدود ۱۰ درصد افزایش داشته باشد که این میزان نسبت به تمام مشاغل که ۴ درصد است در جایگاه مطلوبی قرار دارد.

رشد مستمر کسب و کار‌های مبتنی بر سیستم‌های اطلاعاتی، عامل اصلی رشد نرخ اشتغال در این زمینه به حساب می‌آید. پیشرفت‌های برق‌آسا در حوزه راهکارهای کسب و کار و رشد شدید استفاده از تلفن همراه هوشمند به همراه استفاده از رایانش ابری نیز در افزایش موقعیت‌های شغلی CTO نقش بسزایی را ایفا می‌کنند.

درآمد مدیر فنی ارشد چقدر است؟

حقوق و درآمد مدیر فنی ارشد بسته به بزرگی شرکت، زمینه فعالیت و محل سازمان متفاوت است. با استناد به وب‌سایت PayScale، در آمریکا میانگین حقوق سالانه CTO در حدود ۱۶۵ هزار دلار تخمین زده شده است. میزان حقوق پرداختی CTO در شرکت‌های مختلف با توجه به زمینه و محل فعالیت آن‌ها متغیر است، اما طبق گزارش ارائه شده، بازه حقوق دریافتی برای این جایگاه شغلی بین ۹۰ هزار تا ۲۴۸ هزار دلار برآورد می‌شود.

عنوان شغلی مدیر ارشد فناوری بالاترین جایگاه شغلی فنی و فناوری در شرکت‌ها و سازمان‌ها به حساب می‌آید و بنابراین بازه حقوق دریافتی این نقش شغلی در سطح بالایی قرار دارد.

طبق اعلام سایت Salary.com، در کشور آلمان میانگین حقوق سالانه مدیر فنی ارشد در اواسط سال ۲۰۲۱ در حدود 250 هزار یورو بوده است. بنابراین، میانگین حقوق CTO در آلمان نسبت به آمریکا در وضعیت بهتری قرار دارد. همچنین در این وب‌سایت بازه حقوق CTO در آلمان بین ۱۲۷ هزار تا ۳۴۰ هزار یورو اعلام شده است. در بریتانیا هم طبق آنچه در سایت Indeed اعلام شده، میانگین حقوق مدیر ارشد فنی در حدود ۷۵ هزار پوند اعلام شده است.

درآمد مدیر ارشد فناوری در ایران چقدر است؟

در ایران هم میزان حقوق پرداختی برای جایگاه شغلی CTO در شرکت‌های مختلف متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در زمان انتشار این مطلب (پاییز ۱۴۰۱) با بررسی سایت جابینجا مشخص می‌شود که میزان حقوق و درآمد CTO بین ۱۰ تا ۵۰ میلیون تومان متغیر است.

با بررسی آگهی‌های استخدام سایت جاب‌ویژن هم بازه حقوق ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان در ماه بدست می‌آید. طبق این آمار، می‌توان میانگین حقوق و درآمد مدیر مفنی ارشد در ایران را حدوداً ماهانه ۲۵ میلیون تومان در نظر گرفت. این میزان سالانه برابر با ۳۰۰ میلیون تومان است.

بنابراین می‌توان با کسب تجربه به عنوان CTO در شرکت‌های بزرگ‌تر ایرانی و همچنین تقویت زبان انگلیسی، خود را برای مصاحبه با شرکت‌های خارجی آماده کرد و در شرکت‌های خارجی استخدام شد.

سوالات رایج پیرامون شغل مدیر ارشد فناوری

در این بخش به برخی از سوالات رایج و مهم پیرامون این موضوع که CTO چیست و کیست پرداخته شده است تا ابهام‌ها در این خصوص هر چه بیشتر برطرف شوند.

آیا CTO همان CIO است؟

عنوان شغلی CTO برای بیش از ۱۰ سال است که وجود دارد، اما همچنان افراد بسیاری در خصوص این نقش شغلی و تفاوت آن با منصب شغلی CIO دچار سردرگمی می‌شوند. اگرچه تداخل‌هایی میان این دو نقش شغلی یعنی CTO و CIO وجود دارد، به دلیل اینکه هر دوی آن‌ها با IT سر و کار دارند، اما CTO-ها معمولاً دیدگاهی رو به بیرون دارند و از فناوری برای بهبود تجربه مصرف کننده و مشتری استفاده می‌کنند. CIO-ها اما معمولاً نگاهی داخلی دارند و فناوری‌هایی را برای بهبود روال‌ها و عملیات سازمان توسعه می‌دهند.

CTO به چه شخصی پاسخگو است؟

معمولاً CTO-ها به CIO-ها پاسخگو هستند و به آن‌ها گزارش می‌دهند. اگرچه، ممکن است CTO مستقیماً به CEO یا همان مدیر اجرایی سازمان گزارش دهد، مخصوصاً اگر جایگاه شغلی CIO در آن شرکت وجود نداشته باشد.

مدیر ارشد فناوری چه کارهایی انجام می‌دهد؟

مدیر ارشد فناوری یا همان CTO مسئولیت نظارت بر توسعه و انتشار فناوری را برای ارائه به مشتریان بیرونی، فروشندگان و سایر کارفرمایان بر عهده دارد تا از این طریق به پیشرفت و رشد کسب و کار کمک شود. علاوه بر این در مورد شرکت‌های کوچک که CIO یا مدیر ارشد اطلاعات ندارند، CTO ممکن است مدیریت عملیات IT داخل شرکت را هم بر عهده داشته باشد.

برای CTO شدن باید چه کار کرد؟

برای CTO شدن بهتر است ابتدا مدرک کارشناسی در رشته‌ای مرتبط با کامپیوتر داشته باشیم. همچنین، مدرک کارشناسی ارشد هم می‌تواند برای CTO شدن بسیار موثر باشد. مدرک کارشناسی ارشد را هم می‌توان در زمینه علوم کامپیوتر یا ریاضی کسب کرد، همچنین کسب مدرک‌های کلی‌تری مثل MBA هم برای این منظور مناسب و رایج هستند.

CTO-ها معمولاً حداقل ۱۵ سال تجربه کاری در زمینه فناوری اطلاعات دارند. همچنین برای CTO شدن داشتن تخصص فنی بسیار مهم است.از جمله سایر مهارت‌هایی که برای CTO شدن ضروری به نظر می‌رسند در ادامه فهرست شده‌اند:

• داشتن قدرت رهبری
• مهارت تصمیم‌گیری
• توانایی مدیریت
• کسب مهارت‌های «استراتژی کسب و کار» (Business Strategy)

فیلم آموزش رهبری و مدیریت در کسب و کار در فرادرس

کلیک کنید

جمع‌بندی

عنوان شغلی CTO اولین بار در شرکت‌های دات کام و در دهه ۹۰ میلادی پدید آمد و سپس به واحدهای IT شرکت‌ها گسترش پیدا کرد. با رشد صنعت IT، منصب شغلی CTO هم بیشتر رایج شد اما در صنایع دیگر، مثل تجارت الکترونیک، حوزه سلامت، مخابرات و دولت‌ها هم این جایگاه وجود دارد. CTO مخفف عبارت «Chief Technology Officer» به معنی «مدیر ارشد فناوری» است که وظیفه مدیریت و نظارت بر بهبود فناوری و استفاده از تکنولوژی را برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان خارجی شرکت بر عهده دارد.

فعالیت‌های CTO رشد و پیشرفت سازمان را به دنبال خواهد داشت. عنوان شغلی CTO معمولاً به جایگاه CIO یا همان «مدیر ارشد اطلاعات» بسیار نزدیک و شبیه است. تفاوت اصلی این دو این است که CIO بیشتر بر امور داخلی مرتبط با فناوری نظارت دارد، اما CTO مدیریت توسعه فناوری‌هایی را بر عهده دارد که روی مشتریان بیرونی تاثیر گذار هستند.