فرادرسویروس HMPV چیست؟ – هر آنچه باید از ویروس چینی جدید بدانیم
ویروس HMPV یا متاپنوموویروس انسانی یکی از انواع ویروس است که علائمی مشابه با سرماخوردگی ایجاد میکند. بنابراین در هنگام حمله این ویروس به بدن ممکن است علائمی مانند سرفه، خسخس سینه، آبریزش بینی و گلودرد توسط فرد بیمار تجربه شود. در بیشتر مبتلایان، این ویروس تنها قادر به ایجاد علائمی خفیف است اما در کودکان، افراد بالای ۶۵ سال و اشخاصی با سیستم ایمنی ضعیف امکان شدت یافتن علائم بالا میرود. در این مطلب از مجله فرادرس به طور کامل یاد میگیریم که ویروس HMPV چیست و در هنگام ابتلا به آن چه علائمی مشاهده میشوند. سپس در گام بعد به سراغ روشهای درمان و عوارض احتمالی ابتلا به این ویروس میرویم تا در ادامه بتوانیم مقایسهای درست از این ویروس با کووید ۱۹ داشته باشیم.
ویروس HMPV چیست؟
«متاپنوموویروس انسانی» (Human Metapneumovirus | HMPV) ویروسی است که علائم ابتلا به آن مشابه با سرماخوردگی است. این ویروس به طور معمول باعث ایجاد عفونت در دستگاه تنفس فوقانی میشود، اما گاهی نیز شاهد درگیری دستگاه تنفس تحتانی هستیم که میتواند منجر به موارد زیر شود.
- ذاتالریه یا پنومونی
- حملات آسم
- بروز بیماری انسداد مزمن ریوی
بیشترین میزان ابتلا به ویروس HMPV در روزهای سرد سال مانند زمستان و اوایل بهار اتفاق میافتد. این ویروس واکسن ندارد اما نکتهای که راجعبه آن وجود دارد این است که یک بار ابتلا به این ویروس گروه بزرگی از افراد را در مواجههای بعدی با ویروس از تجربه شدید بیماری مصون نگه میدارد. اکثر افراد تا پنج سالگی به بیماری حاصل از آلودگی به این ویروس مبتلا میشوند و همین موضوع باعث میشود که مواجه بعدی بدن و سیستم ایمنی با این ویروس منجر به بیماری خفیف با علائمی کنترل شده شود.
در صورت ابتلا به ویروس HMPV به طور معمول افراد علائم خفیفی را برای چند روز نشان میدهند که امکان دارد تا یک هفته نیز فرد را درگیر کند. درگیری شدید افراد با این بیماری و بروز علائم پیچیدهتر ممکن است طول درمان و رسیدن به بهبودی کامل را افزایش دهد. بعضی از نشانههای بیماری مانند سرفه نیز احتمال دارد تا مدتی پس از بهبودی کامل باقی بمانند که به مرور زمان از بین میروند.
علائم ابتلا به ویروس HMPV چیست؟
علائم ابتلا به این ویروس شباهت بسیاری با سرماخوردگی دارد و به طور کلی بیماران موارد زیر را تجربه میکنند.
- سرفه
- تب
- گرفتگی و آبریزش بینی
- گلودرد
- خسخس سینه
- تنگی نفس
- راش پوستی (بثورات موقت پوستی که با خارش یا سرخی همراه باشد.)
- تهوع
- استفراغ
- اسهال
ویروسها ازجمله عوامل بیماریزای نام آشنا هستند که بسیاری از ما با ساختار آنها آشنایی نداریم و به دلیل همین کمبود اطلاعات، باورهای اشتباهی نسبت به بیماریهای ویروسی داریم. با استفاده از فیلم آموزش ساختمان ویروس ها فرادرس که لینک آن در کادر زیر درج شده است، میتوانید اطلاعاتی پایه و کاربردی راجعبه ویروسها به دست آورید.
توجه داشته باشید که بازه زمانی ۳ الی ۶ روزه بین آلودگی بدن با ویروس و بروز علائم وجود دارد، یعنی در صورتی که امروز با فردی بیمار در تماس بودهاید، علائم بیماری بین ۳ الی ۶ روز آینده شروع خواهند شد. این علائم بین ۲ تا ۵ روز بدن را درگیر میکنند و پس از آن کمکم از بین میروند، اما موارد شدیدتر بیماری نیز ممکن است در افراد مختلف، به خصوص گروه پرخطر، دیده شود.
یادگیری مواجه با بیماریهای دستگاه تنفسی با فرادرس
دستگاه تنفسی بدن یکی از حیاتیترین وظایف را برعهده دارد و آن تامین اکسیژن مورد نیاز تمام اندامها و سلولهاست، بنابراین در صورت ایجاد اختلال در عملکرد هر یک از بخشهای این دستگاه که شامل ریهها و مسیرهای هوایی است، شاهد عوارضی شدید در بدن هستیم.
بسیاری از عوامل بیماریزای باکتریایی و ویروسی میتوانند باعث درگیریهای سطحی و گسترده دستگاه تنفس شوند که با توجه به نقش این دستگاه باید پیگیریهای درمانی را در اولویت قرار داد. برای مثال ما در این مطلب از مجله فرادرس یاد گرفتیم که ویروس HMPV چیست تا در ادامه روشهای پیشگیری از ابتلای شدید به آن را بیاموزیم.
یادگیری ساختار دستگاه تنفسی، روشهای مدیریت بیماریهای تنفسی و مواجه با بیماران میتواند ازجمله دغدغه افراد مختلف ازجمله همراهان بیمار، پزشکان، پرستاران و حتی خود بیماران باشد. به منظور افزایش سرعت یادگیری و تسلط کامل بر موارد مربوط به این حوزه فرادرس فیلمهای آموزشی کاملی را تولید و منتشر کرده است که تمام مباحث را از سطوح پایه تا پیشرفته پوشش میدهند. در ادامه تعدادی از این دورهها را معرفی میکنیم.
- فیلم آموزش جامع تئوری تزریقات فرادرس
- فیلم آموزش مدیریت راه هوایی در بخش اورژانس فرادرس
- فیلم آموزش پرستاری بیماری های سیستم تنفسی فرادرس
- فیلم آموزش تهویه تنفسی غیرتهاجمی ویژه پزشکان فرادرس
- فیلم آموزش خودمراقبتی و آموزش دادن به بیمار فرادرس
شیوه انتقال ویروس HMPV
ویروس HMPV نیز مانند دیگر انواع ویروسها واگیردار است و از طریق تماس مستقیم بیمار با افراد دیگر منتقل میشود. بنابراین رایجترین راههای انتقال ویروس را میتوان موارد زیر دانست.
- قرارگیری در معرض سرفه و عطسه فرد بیمار
- دست دادن، بغل کردن و بوسیدن
- تماس با سطوح آلودهای مانند تلفن همراه، دستگیره در، کیبورد و اسباب بازیها
- دست زدن به دهان، بینی یا چشم پس از لمس سطح آلوده به ویروس
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند؟
ویروس HMPV میتواند هر فردی را درگیر و بیمار کند، اما گروههای خاصی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم ممکن است بیماری را با شدت بیشتری تجربه کنند.
- نوزادان، به خصوص نوزادان نارس
- کودکان با سن کمتر از ۵ سال
- افراد مسن بالاتر از ۶۵ سال
- اشخاصی با سیستم ایمنی ضعیف، مانند مبتلایان به HIV، سرطان یا اختلالات خودایمنی یا مصرف کنندگان داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی
- مبتلایان به آسم و «بیماری انسداد مزمن ریه» (COPD)
روش درمان متاپنوموویروس انسانی و پیشگیری از ابتلا
داروی ضدویروسی خاصی برای درمان متاپنوموویروس انسانی وجود ندارد و اکثر افراد میتوانند با استراحت کردن در خانه تا زمان کاهش علائم و احساس بهبودی، دوره بیماری را طی کنند. در چنین موقعیتی دنبال کردن مواردی که در ادامه به آنها میپردازیم، میتوانند به بدن در مبارزه با ویروسها کمک کنند.
- مصرف زیاد مایعات برای پیشگیری از دهیدراته شدن بدن (از دست رفتن آب بدن)
- استفاده از داروهایی که نیازی به تجویز پزشک ندارند، مانند مسکنها، داروهای «ضداحتقان» (Decongestants) و داروهای ضدسرفه
به یاد داشته باشید که در صورتی که فرد بیمار کودک است، تحت هیچ شرایطی بدون مشورت با یک پزشک نباید دارویی توسط بیمار مصرف شود. در این دسته از مبتلایان باید پزشک کودک از تمام روند بیماری و علائم آگاهی کامل داشته باشد.
برای همه گروههای درگیر بیماری در صورت شدت گرفتن علائم باید از پزشکان کمک گرفت تا آنها با بررسی شرایط از شدت یافتن هرچه بیشتر بیماری جلوگیری کنند. پزشک با توجه به شرایط هر فرد ممکن است از هر یک از روشهای درمانی زیر استفاده کند.
- اکسیژندرمانی: در صورتی که بیمار به راحتی قادر به نفس کشیدن نباشد، امکان دارد که با استفاده از قرار دادن یک لوله در بینی یا ماسک اکسیژن روی صورت بیمار میزان اکسیژن بیشتری در اختیار سیستم تنفسی او قرار دهند، به این ترتیب فرآیند تنفس برای شخص بیمار دشوار نخواهد بود.
- تزریق وریدی: تزریق مایعات به سیاهرگها باعث میشود آب بدن کم نشده و هیدراته باقی بماند.
- استفاده از کورتیکواستروئيدها: استروئیدها موادی هستند که میتوانند التهاب را کاهش دهند و به همین دلیل ممکن است در رفع حدودی یا حتی کامل بعضی از علائم موثر واقع شوند.
برای درمان متاپنوموویروس انسانی نیاز به استفاده از آنتیبیوتیکها داریم؟
برای درمان این بیماری نیازی به مصرف آنتیبیوتیکها وجود ندارد، زیرا این دسته از داروها برای درمان بیماریهایی با منشا باکتریایی هستند. با توجه به این که عامل این بیماری یک ویروس است، به کمک آنتیبیوتیکها نمیتوان بهبود یافت.
بعضی از بیمارانی که علائم شدیدی را تجربه میکنند و به ذاتالریه مبتلا میشوند، درگیر عفونتهای باکتریایی نیز میشوند که در این شرایط احتمال دارد که پزشکان با توجه به شرایطی که فرد در آن قرار دارد، تصمیم بگیرند که آنتیبیوتیکهایی مناسب با وضعیت او تجویز کنند. بنابراین در هنگام ابتلا به متاپنوموویروس انسانی تنها برای درمان عفونتی ثانویه ممکن است آنتیبیوتیک تجویز شود.
روش پیشگیری از ابتلا به متاپنوموویروس انسانی
برای کاهش خطر آلودگی به ویروس HMPV میتوان شیوه نامهای را دنبال کرد که برای پیشگیری از ابتلا به اکثر بیماریهای ویروسی توصیه میشود و شامل مواردی است که در ادامه مرور میکنیم.
- به طور مرتب دستهای خود را با آب و صابون بشویید. در صورتی که به آب و صابون دسترسی ندارید میتوانید از ضدعفونیکنندههایی استفاده کنید که بر پایه الکل ساخته شدهاند.
- در هنگام عطسه یا سرفه جلوی بینی و دهان خود را بگیرید. به یاد داشته باشید که توصیه میشود این کار را با استفاده از بخش داخلی آرنج خود انجام دهید و با کف دست جلوی دهان خود را نگیرید.
- در صورت ابتلا به بیماری، از ملاقات با افراد دیگر بپرهیزید.
- از لمس صورت، چشمها، بینی و دهان خود بپرهیزید.
- در صورت مشاهده علائم بیماری در خود یا اطرافیان از ماسک استفاده کنید.
- غذا یا وسایلی مانند قاشق، چنگال و لیوان خود را با کسی به اشتراک نگذارید.
عوارض ابتلا به ویروس HMPV چیست؟
گاهی ابتلا به ویروس HMPV میتواند عوارضی در پی داشته باشد که تعدادی از آنها میتوانند خطراتی جدی به همراه داشته باشند، به همین دلیل باید برای پیگیری این عوارض تحت نظر پزشک بود. ازجمله این عوارض میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- التهاب نایژکها یا «برونشیولیت» (Bronchiolitis)
- التهاب نایژهها یا «برونشیت» (Bronchitis)
- ذات الریه یا «پنومونی» (Pneumonia)
- عود کردن آسم یا بیماری انسداد مزمن ریوی
- عفونت گوش
- خستگی و ضعف
- مشکل در شیر خوردن در کودکان زیر یک سال
بررسیهای آماری نشان دادهاند که کودکان ۵ الی ۱۰ درصد بیماران بستری شده در بیمارستانها را تشکیل میدهند و حدود ۱۶ درصد این کودکان عوارض شدیدی مانند ذاتالریه را تجربه میکنند، بنابراین پیگیری پزشکی شرایط بیمار در صورتی که یک کودک به ویروس HMPV مبتلا شده است از اهمیتی دو چندان برخوردار است.
ویروس HMPV مشابه به کووید ۱۹ است؟
ویروس HMPV و کووید ۱۹ هر دو ازجمله ویروسهای واگیرداری هستند که دستگاه تنفسی را درگیر میکنند و علائمی به نسبت مشابه با یکدیگر در مبتلایان خود ایجاد میکنند، روش انتقال آنها نیز مشابه است و در صورت پیشرفت علائم، افراد مبتلا به هر دو ویروس باید در مراکز درمانی تحت نظر قرار بگیرند. اما ویروس HMPV نوعی ویروس فصلی است که در فصل زمستان شاهد افزایش شیوع آن هستیم، در مقابل کووید ۱۹ ویروسی است که میتواند افراد را در هر فصلی درگیر کند.
ویروس HMPV در همه مبتلایان باعث بروز علائم شدید نمیشود. علاوه بر این نکته باید به یاد داشت که بیمارانی که درگیری بیشتری با ویروس را تجربه میکنند، تحت نظر پزشکان و درمانهای بیمارستانی میتوانند با سرعت بالایی سلامتی خود را بازیابی کنند.
با وجود آن که شیوع ویروس HMPV در چین افزایش یافته است اما در حال حاضر نمیتوان گفت که پاندمی دیگری در راه است، زیرا شرایط در این کشور قابل مقایسه با مدت مشابه در زمان همهگیری ویروس کووید ۱۹ نیست و برای هر اظهار نظری باید صبر کرد و شرایط را تحت نظر داشت. یکی از نکاتی که در زمینه مبارزه با بیماریهای ویروسی وجود دارد، میزان شناخت ما از آن ویروس است.
کووید ۱۹ ویروسی جدید و ناشناخته برای پزشکان، متخصصان و حتی سیستم ایمنی افراد بود و همین موضوع درمان آن را تبدیل به کاری دشوار کرد. ویروس HMPV از دسته ویروسهایی است که پیش از این شیوع گسترده نیز وجود داشته و ابتلای افراد به آن باعث ایجاد ایمنی خاطره در بدن میشود که نوعی مکانیسم تا حدودی مشابه با فعالیت واکسنها است. بنابراین محققان با در دست داشتن اطلاعات ژنتیکی قابل قبولی از این ویروس میتوانند به پزشکان و داروسازها در جهت درمان بیماران با استفاده از روشهای نوین کمک کنند.
روش تشخیص ویروس HMPV چیست؟
پزشکان به طور معمول ابتلا به HMPV را بر اساس علائم و سوابق پزشکی افراد تشخیص میدهند. گاهی نیز ممکن است از بینی یا ته حلق توسط یک سوآب که وسیله ای مشابه با گوشپاک کن است، نمونه برداری شود و با انجام آزمایشهای مرتبط با تشخیص ویروسها و عوامل عفونی از صحت تشخیص خود مطمئن شوند.
احتمال نمونهبرداری برای تشخیص ابتلا به ویروس HMPV کم است، مگر در شرایطی که بیمار علائمی جدی داشته باشد که شرایط خطرناکی را برای سلامتی او پدید آوردهاند. گاهی نیز ممکن است پزشکان تقاضای انجام برونکوسکوپی و رادیوگرافی اشعه ایکس را داشته باشد که انجام هر دو این موارد برای بررسی تغییرات احتمالی ایجاد شده در مسیرهای هوایی است.
سوالات متداول در رابطه با ویروس HMPV
با توجه به گسترش ابتلا به این بیماری در فصل زمستان، ممکن است سوالات زیادی در مورد این ویروس برای شما پیش بیاید. حالا که تا اینجای این مطلب به طور کامل یاد گرفتیم ویروس HMPV چیست، در این بخش به سوالاتی میپردازیم که به طور معمول مطرح میشوند.
ویروس HMPV همان سرماخوردگی است؟
ویروس HMPV در اکثر مبتلایان تنها علائم خفیفی ایجاد میکند که مشابه با سرماخوردگی ساده هستند، اما در بعضی از بیماران شدت درگیری میتواند بسیار زیاد باشد. در صورتی که بدن برای اولین بار با این ویروس مواجه شده باشد، احتمال درگیری شدید و مشاهده علائم جدی وجود دارد و به همین دلیل است که احتمال ابتلای شدید و خطرناک کودکان به این ویروس بالاتر است.
در حقیقت پس از اولین مواجه سیستم ایمنی با این ویروس، بدن عامل عفونی را به خاطر میسپارد که نتیجه آن ایجاد نوعی محافظت از بدن در برخوردهای بعدی با ویروس است. همین واکنش سیستم ایمنی دلیل بروز علائم خفیف و مشابه با سرماخوردگی ساده در اکثر افراد است.
در بزرگسالان احتمال مشاهده علائم جدی و درگیری شدید عفونی در سه گروه از افراد بیش از بقیه است.
- اشخاصی که سنی بالاتر از ۶۵ سال دارند.
- افرادی که مشکلات تنفسی دارند.
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
احتمال ابتلا به ویروس HMPV چه قدر است؟
طبق تخمین محققان در حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد از بیماریهای تنفسی در کودکان به دلیل ابتلا به ویروس HMPV است. اکثر موارد درگیری خفیفی را تجربه میکنند اما امکان دارد که سیستم تنفسی تحتانی در حدود ۵ الی ۱۶ درصد کودکان مبتلا شده درگیر بیماریهای عفونی مانند ذاتالریه شود.
ویروس HMPV واگیردار است؟
این ویروس نیز مانند هر ویروس دیگری مسری است، یعنی در صورت مواجه با فرد مبتلا، احتمال آلودگی به ویروس و به تبع آن بیمار شدن وجود دارد. بنابراین برای پیشگیری از ابتلا به ویروس HMPV باید تماس با افراد بیمار قطع کرد یا با رعایت مواردی مانند استفاده از ماسک با آنها در تماس بود.
علت ابتلا به بیماری متاپنوموویروس انسانی چیست؟
متاپنوموویروس انسانی یک بیماری ویروسی است که ویروس آن را با نام «ویروس HMPV» میشناسیم. این ویروس متعلق به خانواده ویروسهایی است که بیماریهای تنفسی زیر را ایجاد میکنند.
- عفونت تنفسی حاصل از «ویروس سنسیشیال تنفسی» (Respiratory Syncytial Virus | RSV)
- سرخک
- اوریون
احتمال ابتلای مجدد به ویروس HMPV وجود دارد؟
بله. این احتمال وجود دارد که چند بار به این ویروس مبتلا بشویم، اما در دفعات بعدی شدت علائم تجربه شده کمتر خواهد بود، زیرا سیستم ایمنی با سرعت و شدت بیشتری به آلودگی ویروسی پاسخ میدهد.
جمعبندی
در این مطلب از مجله فرادرس یاد گرفتیم که ویروس HMPV چیست و در صورت ابتلا به آن چه علائمی را تجربه خواهیم کرد. به طور کلی میتوان گفت که ویروس HMPV ازجمله ویروسهایی است که دستگاه تنفسی را در دو سطح محدود و شدید درگیر میکند، البته باید در نظر داشت که بیشتر افراد این بیماری را در سطح خفیف تجربه میکنند و با استراحت در خانه و دنبال کردن روشهای خانگی برای بهبود بیماری میتوانند در بازه زمانی کمتر از یک هفته سلامت خود را بازیابی کنند.
