فرادرسپایتون یا روبی کدام بهتر است؟ — راهنمای جامع
زبان برنامه نویسی پایتون یا روبی کدام بهتر است؟ این پرسش برای بسیاری از افرادی که قصد انتخاب اولین زبان برنامهنویسی خود را دارند مطرح است که بین زبان های برنامه نویسی پایتون و روبی کدام زبان را برگزینند و در یک کلام، به دنبال پاسخ این پرسش هستند: پایتون یا روبی کدام بهتر است؟ از سوی دیگر، برنامه‌نویسان با تجربه نیز گاهی تمایل به جابه‌جایی بین زبان اصلی که در حال حاضر از آن استفاده می‌کنند و یک زبان دیگر با قابلیت‌ها و توانایی بیشتر یا متفاوت از زبان اصلی خود دارند. برای برنامه‌نویسان با تجربه هم، این زبان دوم (یا چندم) میتواند پایتون یا روبی باشد. بنابراین، پرسش پایتون یا روبی برای آنها نیز مطرح است.
در این مطلب، به پرسش «پایتون یا روبی کدام بهتر است؟» پاسخ داده خواهد شد. در این راستا، ضمن ارائه معرفی کوتاهی از هر دو زبان برنامهنویسی پایتون و روبی، به مزایا و معایب هر یک از این دو زبان پرداخته میشود و سپس، هر دو زبان از جنبه‌های مختلفی با یکدیگر مقایسه می‌شوند. در نهایت، در قسمت انتهایی مطلب پایتون یا روبی یک نتیجه‌گیری کلی پیرامون آنچه در کل مطلب مورد بررسی قرار گرفته ارائه میشود.
پایتون و روبی دو زبان برنامهنویسی متفاوت با دو جامعه کاربری مختلف هستند. هر دو این زبانهای برنامهنویسی دارای هدف کلی مشابهی هستند: بهبود بخشیدن به کار توسعه نرم‌افزار. در واقع، هدف این زبان‌ها بهبود بخشیدن به کار توسعه نرم‌افزار نسبت به انجام این کار با دیگر زبانهای برنامهنویسی از جمله «جاوا» (Java)، «پی‌اچ‌پی» (PHP) و دیگر زبان‌ها است. البته، اهدافی که ضمن طراحی و ساخت هر یک از زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی مدنظر قرار داشته طبعا اختصاصی و بعضا با یکدیگر متفاوت هستند و تنها هدف کلی است که در نهایت برای هر دو زبان مشابه است.
اما تفاوت زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی چیست؟ کدام زبان برنامهنویسی از همه زبان‌ها بهتر است؟ بین پایتون و روبی، کدام یک را باید انتخاب کرد؟ در پاسخ به پرسش کدام زبان برنامهنویسی از همه زبان‌ها بهتر است، باید گفت که هیچ «بهترینی» وجود ندارد. هم پایتون و هم روبی و هم سایر زبانهای برنامهنویسی، هر یک به نوبه خود زبانهای خوبی محسوب می‌شوند. اما برای پاسخ دادن به اینکه تفاوت پایتون با روبی چیست، نیاز به بحث مفصل‌تری است که در ادامه به آن پرداخته شده است. همچنین، برای آنکه پاسخ پرسش پایتون یا روبی بهتر مشخص شود، علاوه بر تفاوت‌ها، شباهت‌ها، مزایا و معایب هر یک از این زبان‌ها نیز بیان شده است.
در ادامه مطلب پایتون یا روبی در ابتدا هر یک از زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی به طور اجمالی معرفی شده‌اند و ویژگی‌ها، مزایا و معایب آنها تشریح شده است. سپس، یک مقدمه کلی از تفاوت زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی بیان و سپس، در بخش‌های جداگانه‌ای به طور مفصل به بررسی تفاوت‌های پایتون و روبی پرداخته شده است. در جمع‌بندی نهایی ارائه شده در انتهای مطلب، چکیده کلی از آنچه در سرتاسر این مطلب بیان شده به صورت تیتروار و مختصر بیان میشود تا فرد در نهایت بتواند پاسخ پرسش پایتون یا روبی کدام بهتر است را بر اساس آنچه بیان میشود، خود با توجه به نیازهایش، به دست آورد.
زبان برنامه نویسی روبی
در بخش اول از مطلب پایتون یا روبی معرفی کوتاهی از زبان برنامه نویسی روبی ارائه میشود. روبی در سال ۱۹۹۵ توسط «یوکیهیرو ماتسوموتو» (Yukihiro Matz Matsumoto) ساخته و توسعه داده شد. روبی از زبانهای «سی» (C)، «پرل» (Perl)، جاوا و «سی‌پلاس‌پلاس» (++C) تاثیر پذیرفته است. زبان برنامه نویسی روبی به شدت شی‌گرا است. در روبی هر چیزی یک «شی» (Object) است. از جمله سایت‌های معروف ساخته شده با روبی (و فریمورک وب ریلز) می‌توان به «توییتر» (Twitter)، «هولو» (Hulu) و «گروپن» (Groupon) اشاره کرد.
از همان ابتدای راه، روبی دارای سلاست، قدرت و ظرافت خاص خود بود. هواداران پر و پا قرص روبی این زبان را به خاطر آن دوست دارند که در کار با آن، دچار «کمترین سردرگمی» می‌شوند. در میان برنامه‌نویسان نیز این باور وجود دارد که زبان برنامهنویسی، باید کمترین میزان سردرگمی را برای توسعه‌دهندگان داشته باشد و در واقع، شفاف و قابل درک باشد.
روبی، فلسفه‌ای را از زبان برنامهنویسی پرل به ارث برده است مبنی بر اینکه امکان انجام یک کار واحد با روش‌های مختلف وجود داشته باشد. این مورد، یکی از تفاوت‌های اساسی روبی با پایتون محسوب میشود که در ادامه بیشتر به آن پرداخته میشود. این ویژگی بدان معنا است که برای مثال، یک متد میتواند اسامی مختلفی داشته باشد و همین امر در کنار مزایایی که دارد، ممکن است منجر به سردرگمی افراد تازه‌وارد بشود.
یک ویژگی قابل توجه زبان برنامهنویسی روبی استفاده آن از بلوک‌ها است. یک بلوک یک شی درجه یک است که با آن به عنوان یک واحد در برنامه برخورد میشود. این توانایی روبی، آن را به یک زبان بسیار قدرتمند، به ویژه در ترکیب با دیگر ویژگی‌های قابل توجه آن مانند «برنامهنویسی تابعی» (Functional Programming) و «تابع ناشناس» (Lambda)، مبدل می‌کند. همچنین، زبان برنامهنویسی روبی (Ruby) از مفهوم «برنامهنویسی شی‌گرا» (Object Oriented Programming) در کلیه قسمت‌های خود استفاده می‌کند. در زبان برنامهنویسی روبی همه چیز مطلقا یک «شی» (Object) محسوب میشود؛ حتی متغیرهای سراسری نیز در زبان روبی در واقع با یک شی «ObjectSpace» ارائه می‌شوند. «کلاس‌ها» (Classes) و «ماژول‌ها» (Modules) به نوبه خود شی محسوب می‌شوند و کارکردها و عملگرها نیز در واقع متدهایی از اشیا هستند.
در ادامه مطلب پایتون یا روبی یک لیست کوتاه و سریع از ویژگی‌هایی ارائه شده است که در زبان برنامهنویسی روبی به شکل موثری کار می‌کنند، ولی در زبان برنامه نویسی پایتون وجود ندارند. البته، ارائه توضیحات جامع و کامل پیرامون این ویژگی‌ها از حوصله این بحث خارج است و در اینجا صرفا فهرست این ویژگی‌ها ارائه شده است.
- استفاده از بلوک‌ها
- برنامهنویسی تابعی
- قطعه‌بندی (Fragmentation | فرگمنت شدن)
- انواع قابل هش و غیرقابل هش
- رشته‌های قابل تغییر (Mutable Strings)
ویژگی‌های زبان برنامهنویسی روبی
در ادامه، برخی از ویژگی‌های مهم روبی بیان شده است. آگاهی از این ویژگی‌ها و مقایسه آنها با ویژگی‌های پایتون، به افراد کمک می‌کند تا پاسخ پرسش پایتون یا روبی را بدهند.
- روبی یک زبان همهمنظوره است.
- روبی یک زبان برنامهنویسی مفسری است.
- روبی یک زبان اسکریپت‌نویسی سمت سرور است و بنابراین، شباهت زیادی به پایتون و پرل دارد.
- زبان روبی برای نوشتن اسکریپت‌های «واسط دروازه مشترک» (سی‌جی‌آی | CGI) قابل استفاده است.
- روبی دارای نحوی مشابه با بسیاری از دیگر زبانهای برنامهنویسی مانند پرل و ++C است.
- روبی زبان بسیار مقیاس‌پذیری است و برنامههای بزرگ نوشته شده به زبان روبی را می‌توان به سادگی نگهداری کرد.
- از زبان برنامهنویسی روبی می‌توان برای توسعه برنامههای کاربردی اینترنت و اینترانت استفاده کرد.
- روبی دارای مجموعه‌ای غنی از توابع تو کار است که به طور مستقیم در اسکریپت‌های روبی قابل استفاده هستند.
مزایای زبان برنامهنویسی روبی
در ادامه، مزایای استفاده از روبی بیان شده است.
- زبان برنامه نویسی روبی به توسعه‌دهندگان این آزادی را می‌دهد که راهکارهای خلاقانه را اعمال کنند.
- روبی دارای نحوی ساده و شفاف است که به توسعه‌دهندگان جدید این امکان را می‌دهد که خیلی سریع و ساده یاد بگیرند.
- درست همچون پایتون، روبی نیز متنباز است.
- زبان روبی با این هدف توسعه پیدا کرده است تا کار توسعه‌دهندگان را سریع‌تر کند و این آزادی را به توسعه‌دهندگان می‌دهد تا هر نوعی از برنامههای کاربردی وب را در طول مدت کوتاه‌تری توسعه دهند.
معایب زبان برنامهنویسی روبی
- در ادامه، معایب زبان برنامهنویسی روبی بیان شده‌اند. این معایب و مقایسه آنها با معایب پایتون، نقش اساسی را در پاسخگویی به پرسش پایتون یا روبی ایفا می‌کند.
- عیب‌یابی (Debug) کردن کدها در روبی آسان نیست.
- کاربردهای زبان روبی، جز در حوزه توسعه وب، در دیگر زمینه‌ها بسیار محدود است و در واقع، از این زبان در حوزههای کمی استفاده میشود.
- جامعه کاربری روبی و پشتیبانی از آن محدود است. در عین حال، مستندات این زبان نیز محدود است.
- کتابخانههای خوب کمکی برای زبان روبی وجود دارند.
- محبوبیت زبان برنامهنویسی روبی به مرور و با گذر زمان کاهش پیدا می‌کند.
زبان برنامه نویسی پایتون
در ادامه مطلب پایتون یا روبی زبان برنامهنویسی پایتون به طور اجمالی معرفی میشود. زبان برنامه نویسی پایتون در سال ۱۹۹۱ توسط «خیدو فان روسوم» (Guido van Rossum) طراحی و توسعه شده است. فان روسوم پروژه پایتون را در تعطیلات سال نو و با انگیزه پر کردن زمان آزاد خود آغاز کرد، ولی از این پروژه اهداف متعالی نیز داشت که به جرات می‌توان گفت به همه آنها به شکل بسیار خوبی رسیده است.
از جمله اهداف خیدو فان روسوم برای زبان پایتون، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زبانی ساده و قابل درک باشد که در عین سادگی و قابل درک بودن، به اندازه دیگر زبانهای رقیب خود، قدرتمند واقع شود.
- زبانی متنباز (Open Source) باشد که همه علاقه‌مندان بتوانند در توسعه آن مشارکت داشته باشند.
- کدهای نوشته شده به این زبان، به اندازه متن انگلیسی خوانا باشد.
- زبان برنامهنویسی پایتون، برای وظایف گوناگون مناسب باشد و امکان توسعه برنامه در مدت زمان کم وجود داشته باشد.
زبان پایتون، تحت تاثیر زبانهای برنامهنویسی گوناگون، شامل «سی/سی‌پلاس‌پلاس» (C/C++)، «جاوا» (Java)، «لیسپ» (Lisp)، «پرل» (Perl) و «آیکون» (ICON) قرار دارد. گوگل و یوتیوب دو مورد از معروف‌ترین وب‌سایت‌هایی هستند که با زبان برنامهنویسی پایتون ساخته و توسعه داده شده‌اند.
برخلاف روبی که زبانی با طبیعت جسورانه است، پایتون زبان محافظه‌کاری محسوب میشود. در روبی، یک کار را می‌توان به روش‌های گوناگونی انجام داد؛ اما می‌توان گفت که در پایتون این امکان به شکلی که در روبی هست، وجود ندارد. وجود چنین قابلیتی مزایا و معایب خودش را دارد. هرچند که پایتون برای اجتناب از سردرگم شدن برنامه‌نویس‌ها این ویژگی را حذف کرده است و همواره تاکید دارد که تنها یک بهترین راه برای انجام هر کاری وجود دارد و زبان برنامهنویسی پایتون باید آن راه را فراهم کند.
بنابراین، زبان برنامه نویسی پایتون از پارادایم برنامهنویسی دقیق (Strict) استفاده می‌کند و این یعنی از «دندانه‌گذاری» (Indentention)، «فضای خالی» (White Spaces) و چنین مواردی در زبان پایتون استفاده میشود. این ویژگی پایتون برای هوادارن زبان برنامهنویسی روبی محصورکننده و محدود کننده به نظر می‌رسد. هر چند، این فلسفه به ظاهر محصور کننده موجب شده است که پایتون زبانی به شدت خوانا و یادگیری آن بسیار آسان باشد. در حال حاضر، تعداد قابل توجهی از مدارس و دانشگاه‌ها از پایتون به عنوان زبان آموزش برنامهنویسی استفاده می‌کنند. در حدود ۸ سال پیش، جاوا زبان یکه‌تازه عرصه آموزش بود تا آنکه پایتون به دلیل نحو بسیار ساده و ساختار شفاف و ساده، گوی سبقت را از جاوا ربود و تا به امروز نیز، در این عرصه یکه‌تاز بوده است.
نحو پایتون بسیار ساده است و برای یادگیری آن، نیاز به از بر کردن چیزهای کمی است. به همین دلیل، پایتون گزینه خیلی خوبی برای آموزش برنامهنویسی به افراد مبتدی محسوب میشود. پایتون دارای کتابخانههای متعدد و قدرتمندی است و در عین حال، از ماهیت شی‌گرای فوق‌العاده‌ای نیز بهره می‌برد. هرچند شی‌گرایی در پایتون به اندازه روبی غنی نیست و مشابه با شی‌گرایی موجود در «سی‌پلاس‌پلاس» (++C) است. برای مطالعه بیشتر پیرامون کتابخانههای علم داده پایتون، مطالعه مطالب زیر، پیشنهاد میشود.
- ۱۳ کتابخانه یادگیری عمیق پایتون — راهنمای کاربردی
- ۱۰ کتابخانه پایتون علم داده — راهنمای کاربردی
- ۸ کتابخانه یادگیری ماشین پایتون — راهنمای کاربردی
- تقلب نامه (Cheat Sheet) کتابخانه های پایتون — راهنمای کامل و سریع
برخی از دیگر ویژگی‌های زبان برنامه نویسی پایتون که نسبت به روبی بهتر هستند، در ادامه بیان شده است.
- مدیریت بهتر استفاده از ماژول‌ها و فضای نام
- استفاده مرکزی از تکرارگرها
- توابع داخلی
- مجموعه غنی‌تری از ساختارهای داده
ویژگی‌های زبان برنامهنویسی پایتون
در ادامه، ویژگی‌های مهم پایتون بیان شده‌اند. آگاهی از این ویژگی‌ها به دادن پاسخ پرسش پایتون یا روبی کمک می‌کند.
- یادگیری، خواندن و نگهداری کدهای نوشته شده به این زبان آسان است.
- این زبان برنامهنویسی قابل اجرا روی پلتفرم‌های سخت‌افزارهای مختلفی است و برای همه آنها از رابط یکسانی استفاده می‌کند.
- این امکان وجود دارد که ماژول‌های سطح پایین را در مفسر پایتون قرار داد.
- پایتون یک ساختار ایده‌آل را ارائه و از زبانهای برنامهنویسی بزرگ پشتیبانی می‌کند.
- پایتون از «بازیابی حافظه خودکار» (Automatic Garbage Collection) پشتیبانی می‌کند.
- پایتون از یک حالت تعاملی برای تست و عیب‌یابی کد استفاده می‌کند.
- زبان پایتون دارای انواع داده پویای سطح بالا است و از بررسی نوع داده پویا نیز پشتیبانی می‌کند.
- زبان برنامهنویسی پایتون قابل یکپارچه‌سازی با کدهای نوشته شده به زبانهای جاوا، C و C++ است.
- پایتون یک زبان با کارایی بالا است.
- پایتون دارای نحو ساده و مینیمال است.
- سرعت اجرای برنامه در پایتون بالا است (البته در مقایسه با زبانی مثل C، این سرعت پایین‌تر است).
- پایتون از دودویی‌های به طور ایستا به هم متصلی (Statically Linked Binaries) بهره می‌برد که استقرار آنها آسان است.
مزایای زبان برنامه نویسی پایتون
در این بخش از مطلب پایتون یا روبی مزایای زبان پایتون بیان میشود. آگاهی از این مزایا و مقایسه آن با دیگر موارد شامل ویژگی‌ها و معایب هر دو زبان پایتون و روبی، به پاسخگویی پرسش پایتون یا روبی کمک قابل توجهی می‌کند.
- پایتون یک زبان شی‌گرای قدرتمند است.
- پایتون از نحو بسیار ظریفی بهره می‌برد که خوانایی این زبان را افزایش داده است.
- پایتون دارای کتابخانههای استاندارد بسیاری است که از بسیاری از وظایف برنامهنویسی متداول پشتیبانی می‌کنند.
- پایتون روی انواع زیادی از کامپیوترها و سیستم‌عامل‌ها شامل ویندوز، مک‌اواس، یونیکس، اواس/۲ و دیگر موارد اجرا میشود.
- نحو (Syntax) پایتون در مقایسه با جاوا، C و C++ بسیار ساده‌تر است.
- پایتون دارای کتابخانه‌ها و ابزارهای بسیار گسترده و متنوعی برای توسعه‌دهندگان است.
- پایتون دارای شل نصب شده به صورت خودکار است.
- در مقایسه با کدنویسی در دیگر زبانهای برنامهنویسی، کدنویسی به زبان پایتون ساده‌تر است و عیب‌یابی کدهای آن آسان‌تر است. بنابراین، نگهداری کد منبع برنامههای نوشته شده به زبان پایتون نیز ساده‌تر است.
- پایتون یک زبان برنامهنویسی قابل حمل است که می‌توان آن را روی طیف وسیعی از سیستم‌ها و پلتفرم‌ها اجرا کرد.
- پایتون همراه با کتابخانههای پیش‌ساخته (Prebuilt) زیادی ارائه میشود که کار توسعه برنامه را آسان می‌کنند.
- پایتون کمک می‌کند تا برنامه‌نویسی‌های پیچیده ساده‌تر شوند. سروکار داشتن با آدرس‌های حافظه و بازیافت حافظه به صورت داخلی، خود در این ساده‌تر شدن نقش قابل توجهی دارند.
- پایتون از یک شل تعاملی بهره می‌برد که به افراد کمک می‌کند چیزها را پیش از پیاده‌سازی نهایی آن تست کنند.
- زبان برنامهنویسی پایتون رابط‌های پایگاه داده‌ای را برای همه انواع «سیستم‌های مدیریت پایگاه داده» (Database Management Systems | DBMS) تجاری ارائه می‌کند.
معایب زبان برنامه نویسی پایتون
- در ادامه، معایب زبان برنامهنویسی پایتون بیان شده است. بررسی این معایب و مقایسه آنها با معایب روبی، به پاسخگویی به پرسش پایتون یا روبی کدام بهتر است کمک می‌کند.
- از پایتون در پلتفرم‌های کمتری استفاده شده است.
- پایتون در برنامهنویسی موبایل ضعیف است و هنوز در توسعه برنامههای کاربردی موبایل مورد استفاده قرار نگرفته است.
- نظر به اینکه پایتون یک زبان برنامهنویسی پویا است، خطاهای زمان اجرای بیشتری در آن نمایش داده میشود.
- لایه دسترسی به پایگاه داده در زبان پایتون، ابتدایی و با توسعه کم است.
مقدمه‌ای بر پرسش پایتون یا روبی
در این بخش، مقدمه‌ای پیرامون پاسخگویی به پرسش پایتون یا روبی ارائه میشود و سپس، در بخش‌های بعدی به طور کامل مقایسه بین این دو زبان صورت می‌پذیرد. پایتون و روبی دو مثال عالی از نسل جدید «زبانهای برنامهنویسی سطح بالا» (High Level Programming Languages) هستند. بر خلاف زبان‌هایی مانند زبان برنامهنویسی جاوا که بر صحت نحو و «سلسله مراتب دقیق» (Strict Hierarchy) متمرکز هستند، تمرکز زبانهای پایتون و روبی بر سادگی کد نویسی و سرعت بخشیدن به برنامه‌نویس در انجام امور است.
اولین شباهت دو زبان برنامهنویسی پایتون و روبی آن است که هر دو زبان سطح بالا (High Level) و «شی‌گرا» (Object Oriented) هستند. همچنین، هر دو از یک «شل تعاملی» (Interactive Shell) و کتابخانههای استاندارد متعدد بهره‌مند هستند و از جوامع کاربری و توسعه‌دهندگان برخوردار هستند که پشتیبانی ماندگاری را برای این زبان‌ها فراهم می‌کنند. پایتون و روبی هر دو برای «توسعه وب» (Web Development) زبانهای خیلی خوبی به حساب می‌آیند. در همین راستا، هر دو از «چارچوب‌های وب» (Web Frameworks) خوب و محبوبی نیز بهره‌مند هستند.
«جنگو» (Django) چارچوب وب برای «زبان برنامه نویسی پایتون» (Python Programming Language) و فریمورک «ریلز» (Rails) برای زبان روبی از محبوب‌ترین چارچوب‌های توسعه وب هستند. البته، روبی آن ریلز نسبت به جنگو برای توسعه وب از محبوبیت بیشتری برخوردار است. پایتون بیشتر در زمینه‌های علمی و آکادمیک به ویژه در حوزههای «هوش مصنوعی» (Artificial Intelligence)، «یادگیری ماشین» (Machine Learning، «علم داده» (Data Science)، «اینترنت اشیا» (Internet of Things | IoT) محبوبیت دارد و متداول است.
پایتون یا روبی کدام یک برای توسعه برنامههای کاربردی وب مناسبتر است؟
در این بخش از مطلب پایتون یا روبی این دو زبان از منظر برنامهنویسی وب و در واقعه، توسعه وب با یکدیگر مقایسه می‌شوند. «توسعه وب» (Web Development) یکی از حوزههایی محسوب میشود که در آن زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی در رقابت اساسی با یکدیگر هستند. در حال حاضر در دنیای برنامهنویسی و به طور خاص برنامهنویسی با زبانهای پایتون و روبی، برنامه‌نویس‌ها به اسکریپت‌نویسی برای سرور، نوشتن برنامههای کاربردی برای کسب و کارها، برنامههای کاربردی موبایل و امروزه «یادگیری ماشین» (Machine Learning)، «علم داده» (Data Science) و اینترنت اشیا می‌پردازند. این در حالی است که کاربران سنتی این زبان‌ها در واقع توسعه‌دهندگان وبی بوده‌اند که از این زبان‌ها صرفا در بحث طراحی و توسعه وب استفاده می‌کردند.
در حوزه طراحی برنامههای کاربردی وب، روبی یک نقشآفرین کلیدی و نسبت به پایتون، دارای حکم‌رانی بیشتری بوده است و این موضوع به لطف «چارچوب نرمافزاری برنامهکاربردی وب» (Server-Side Web Application Framework) «روبی آن ریلز» (Ruby On Rails) به وقوع پیوسته است. انعطاف‌پذیری زبان برنامهنویسی روبی، به طور کامل با فلسفه‌ای که در پس آن قرار دارد فراهم و پشتیبانی میشود. بر اساس این فلسفه، راهکارهای گوناگونی برای انجام یک کار واحد وجود دارند تا برای همه، گزینه و راهکاری وجود داشته باشد. در واقع، یک کار را می‌توان به روش‌های گوناگونی انجام داد.
شاید در نگاه اول اغوا کننده به نظر برسد که یک راهکار ساده برای همه پاسخگو باشد، اما وقتی استفاده‌های موردی که توسعه‌دهندگان وب انجام می‌دهند هم‌گرا میشود، فراهم شدن این امکان که راهکارهای گوناگون عرض اندام کنند، بسیار مهم و کاربردی است. در چنین شرایطی، موفقیت زبان برنامهنویسی روبی یادآور آن است که زبان برنامهنویسی C++ زبان مورد نقدتری بوده است که به طور وسیع و گسترده‌ای موفق شده است، زیرا که به هر تیمی اجازه می‌دهد هر زیرمجموعه‌ای از این زبان را که تمایل و نیاز دارند به کار بگیرند و از آن استفاده کنند.
روبی آن ریلز مانند «روبی آن استرویدز» (Ruby on Steroids)، با داشتن افزونه‌های پشت صحنه تولید کد و «متابرنامه‌نویسی» (MetaProgramming) سمت سرور، میتواند برنامه‌نویس‌ها را در موقعیت جامعه کاربری مستحکم‌تری قرار دهند. در واقع، در چنین شرایطی است که «جنگو» (Django)، در دنیای پایتون، رویکرد «ام‌وی‌سی ریلز» (MVC Rails) را تقلید می‌کند و همین موضوع فورا منجر به جلب نظر پایتون کارانی میشود که بر این باور بوده‌اند که این چارچوب کارهای زیادی را انجام می‌دهند و مفید واقع می‌شوند.
شایان توجه است که برنامه‌نویسان پایتون همواره بر خوانایی تاکید دارند. در حالی که برنامه‌نویسان پایتون با بهره‌گیری از جنگو به سادگی کارها را انجام می‌دهند، روبی آن ریلز، قدرت را در عین انعطاف‌پذیری ارائه می‌کند. درست است که وجود سطوح خاصی از انعطاف‌پذیری میتواند منجر به پیچیدگی زبان و در عین حال پیچیده‌تر شدن کدنویسی شود، اما انعطاف‌پذیری ویژگی است که ارزشمندی آن برای برنامه‌نویسان در طول تاریخ برنامهنویسی ثابت شده است. این امر منجر به آن میشود که روبی آن ریلز به گزینه بسیار مناسبی برای استارتاپ‌های فعال در موضوعات لبه علم و به طور خاص، استارتاپ‌هایی مبدل شود که روی توسعه پلتفرم‌های «کسب و کار به مشتری» (Business to Customer | B2C) کار می‌کنند. از جمله استارتاپ‌های دارای ویژگی‌های یاد شده که به طور موفقیت‌آمیزی در حال فعالیت هستند می‌توان به «اربی‌ان‌بی» (Airbnb)، «توییتر» (Twitter)، «گیت‌هاب» (Github) و موارد بسیار زیاد و متعدد دیگر اشاره کرد.
توسعه روبی آن ریلز به سرعت در حال انجام است و توسعه‌دهندگان این زبان، این کار به شکل فوق‌العاده کارایی انجام می‌دهند و به استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه فعالیت خود قرار دارند کمک می‌کنند تا به طور انعطاف‌پذیری تکرار و بازگشت داشته باشند. روبی در زمینه «دواُپس» (DevOps) نیز عملکرد خوبی داشته است و ابزارهایی مانند Chef از مزایای کامل قدرت توصیفی زبان اسکریپت‌نویسی روبی بهره‌مند می‌شوند.
البته، هر آنچه که گفته شد بدان معنا نیست که پایتون در توسعه وب ضعیف و ناکارآمد است. بلکه، پایتون به تنهایی دارای ویژگی‌های برجسته و یکتایی است که شاید به جرات بتوان گفت هیچ زبان دیگری از این ویژگی‌ها دستکم به شدت و قدرت پایتون بهره‌مند نیتس. این ویژگی‌ها عبارتند از سرعت بالای پایتون و اکوسیستم فوق‌العاده بزرگی که پایتون از آن بهره می‌برد. ادراکی وجود دارد که می‌گوید پایتون از روبی سریع‌تر است و همین امر موجب میشود تا بسیاری از تیم‌های توسعه برنامه از پایتون برای توسعه وب بهره ببرند و درواقع، روبی را به پایتون ترجیح بدهند.
البته، جامعه کاربران زبان برنامه نویسی روبی از این موضوع آگاه هستند که برنامه‌نویسان زیادی، پایتون را در بحث توسعه وب به دلیل سرعت بالایی که نسبت به روبی دارد، ترجیح می‌دهند. البته، باید توجه داشت که در حال حاضر در بنچ مارک‌های زیادی سرعت زبان برنامهنویسی روبی در حد پایتون محاسبه میشود و همین موجب میشود تا از نظر عده‌ای از افراد، این مزیت رقابتی پایتون نیز به چشم نیاید. البته، تیم توسعه روبی نیز در حال کار روی بحث افزایش سرعت زبان برنامهنویسی روبی است و به نوعی روی این موضوع کار کرده است تا سرعت اجرای زبان روبی ۳، بالاتر از سرعت اجرای روبی ۲ باشد.
جامعه کاربری متنباز کدام یک بزرگ‌تر است، پایتون یا روبی ؟
در ادامه، برای پاسخگویی به پرسش پایتون یا روبی جوامع کاربری این دو زبان با یکدیگر مقایسه می‌شوند. از برخی جنبه‌ها، پایتون واقعا از مزایای رقابتی قابل توجهی نسبت به روبی و حتی دیگر زبان‌ها برخوردار است. به طور کلی نباید فراموش کرد که پایتون یک زبان برنامهنویسی «همه منظوره» (General Purpose) است.
همچنین، پایتون یک زبان برنامهنویسی با نحو «مبتدی‌پسند» (Beginner-Friendly) محسوب میشود و به همین دلیل، جاوا را که سال‌ها به عنوان زبان اول در عرصه آموزش برنامهنویسی بوده است، به جایگاه دوم رانده و در حال حاضر، زبان اول و اصلی در حوزه آموزش برنامهنویسی محسوب میشود و باید گفت که با توجه به ساختار ساده و روان و نحو بسیار ساده‌ای که دارد، حقیقتا این جایگاه شایسته او است.
اعداد و ارقام به تنهایی و به خوبی می‌توانند وضعیت موجود پیرامون موضوعی را بیان کنند. در ادامه، آمار و ارقام‌هایی پیرامون زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی ارائه شده است تا به مقایسه دقیق‌تر و آماری‌تر این دو زبان و پاسخگویی سنجیده‌تر به پرسش پایتون یا روبی کمک کنند. پایتون در حدود ۸٫۲ میلیون توسعه‌دهنده در سراسر دنیا دارد. این در حالی است که روبی بنابر آمارها، تنها ۱٫۸ میلیون توسعه‌دهنده دارد. چنانکه از آمارها برمی‌آید، تعداد توسعه‌دهندگان روبی چهار برابر بیشتر از پایتون است. البته، باید توجه داشت که جامعه کاربران روبی بسیار صبور هستند. این امر به نوبه خود مزایای قابل توجهی را دربر دارد؛ به ویژه برای کاربران تازه‌وارد که نیازمند تعامل با دیگر کاربران هستند.
پایتون و روبی زبانهای برنامهنویسی با ویژگی‌های بی‌همتا محسوب می‌شوند که به وسیله جامعه کاربران فرهیخته‌ای که دارند، توسعه پیدا می‌کنند. شایان توجه است که منظور از جامعه کاربران یک زبان، کاربرانی است که از آن زبان استفاده می‌کنند و البته، بخشی از آنها به عنوان توسعه‌دهنده در توسعه آن زبان نیز مشارکت دارند. بخشی از این جامعه کاربران ممکن است هواداران بسیار سفت و سختی از آن زبان خاص باشند. خانواده «زبانهای برنامهنویسی تابعی» (Functional Programming Languages) که زبانهای برنامهنویسی «هسکل» (Haskell)، «اُکمل» (O’Caml) و «الیکسیر» (Elixir) مثال‌های خوبی از آن محسوب می‌شوند، جوامع کاربری بسیار کوچکی دارند و برای سال‌های مدید نیز همین جوامع کاربری کوچک را داشته‌اند.
اما با وجود جوامع کاربری کوچک، این زبان‌ها ناپدید نشده‌اند و جوامع کاربری این زبان‌ها نیز از آنها دلسرد و ناامید نشده‌اند و معمولا به استفاده و هواداری از زبان مورد نظر خود ادامه می‌دهند. این در حالی است که جمعیت هواداران و کاربران این زبان‌ها که از بانک‌های وال‌استریت گرفته تا دانشجویان در دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دهند، همه روزه افزایش پیدا می‌کند و طرفداری آنها از زبان مورد نظرشان نیز روز به روز عمیق‌تر میشود. می‌توان گفت که جامعه کاربری زبان برنامهنویسی روبی نیز چیزی شبیه این زبان‌ها است.
همانطور که پیش از این بیان شد، اعداد و ارقام از بهترین شواهد و در واقع، دقیق‌ترین سنجه‌ها برای بیان وضعیت چیزی محسوب می‌شوند و این موضوع پیرامون زبانهای برنامهنویسی نیز صادق است. بنابراین، در ادامه آمارهای دیگری پیرامون زبانهای برنامهنویسی روبی و پایتون ارائه میشود تا به مقایسه بهتر این دو زبان کمک کند. در گیت‌هاب (Github) زبان برنامهنویسی پایتون بیش از ۲۹,۰۰۰ ستاره، ۱۳,۰۰۰ فورک (انشعاب) و ۱,۱۰۰ ناظر مخزن وجود دارد. این در حالی است که زبان برنامهنویسی روبی در پایتون ۱۶,۵۰۰ ستاره، ۴,۴۰۰ فورک (انشعاب) و ۱,۲۰۰ ناظر دارد.
نکته مهم‌تری که وجود دارد آن است که پایتون دارای بیش از ۱,۱۳۳ توسعه دهنده است؛ در حالی که زبان برنامهنویسی روبی تنها ۱۸۲ توسعه‌دهنده دارد. همین کوچک‌تر بودن جامعه کاربری توسعه‌دهندگان زبان برنامهنویسی روبی موجب شده است تا جامعه کاربری این زبان متراکم‌تر و نزدیک‌تر بهم باشند. در حالی که جامعه کاربری پایتون از افرادی با دانش‌ها و مهارت‌هایی از زمینه‌های گوناگون تشکیل شده است و همچنین، فرصت‌های شغلی متنوع‌تر و متعددتری (طراحی و توسعه وب، بازی‌سازی، برنامههای کاربردی دسکتاپ، برنامههای کاربردی موبایل، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، علم داده، اینترنت اشیا و بسیاری از دیگر موارد) در انتظار آنها است. در مجموع باید گفت که طبیعتا پایتون به طور کلی نسبت به روبی مزایای بیشتری دارد که شامل فرصت‌های شغلی متنوع و متعدد، تیم‌های متعددی که از این زبان استفاده می کنند، جامعه کاربری بزرگ‌تر، سادگی و سهولت یادگیری و دیگر موارد میشود.
پایتون یا روبی کدام یک برای موضوعات لبه علم مناسبتر است؟
یکی از مباحث مهم برای مقایسه دو زبان پایتون و روبی بحث کاربردپذیری این زبان‌ها در موضوعات لبه علم مانند هوش مصنوعی و علم داده است. در این بخش از مطلب پایتون یا روبی به این موضوع پرداخته شده است. «علم داده» (Data Science) و «هوش مصنوعی» (Artificial Intelligence | AI) امروزه جزو موضوعات داغ روز محسوب می‌شوند. انسان‌ها همه روزه، بیش از پیش، از اهمیت این مباحث و نقش بسیار قابل توجهی آگاه می‌شوند که علم داده، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، «کلان داده» (Big Data) و «رایانش ابری» (Cloud Computing) در دنیای کنونی دارند.
هوش مصنوعی آمده است تا انسان‌گونه فکر کند و تصمیم بگیرد (و حتی بهتر از انسان) و همچنین، از داده‌ها یاد بگیرد تا در طول زمان برای حل مسائل پیچیده گوناگون عملکرد بهتری را داشته باشد. با ظهور و توسعه هر چه بیشتر فناوری‌های یاد شده، از ارزش‌های قابل توجه و زیادی رونمایی شد که شرکت‌های متعددی از غول‌های بزرگ فناوری مانند گوگل گرفته تا شرکت‌های سایز متوسط و کوچک و البته استارتاپ‌ها از این ارزش‌ها و مزایای این فناوری‌های نو بهره‌مند شدند. هوش مصنوعی و علم داده، نقطه اصلی تجلی پایتون محسوب می‌شوند؛ زیرا که پایتون با داشتن کتابخانههای متعدد، متنوع، قدرتمند و بی‌نظیر محاسباتی در حوزههای یاد شده، یکه‌تاز این عرصه‌ها است.
در مقایسه زبانهای مختلف با زبان برنامه نویسی پایتون، باید گفت که پایتون از منظر کاربردپذیری در حوزه هوش مصنوعی و علم داده، کابوسی برای دیگر زبان‌ها است، زیرا که یارای رقابت با آن را ندارند. زیرا که در مقام مقایسه با پایتون و در رقابت با این زبان، حقیقتا چیزی برای عرضه در حوزه هوش مصنوعی و علم داده ندارند. در واقع، در زمینه علم داده، به طور خاص از جنبه آکادمیک، مقایسه پایتون و روبی منجر به حذف صد درصدی روبی میشود. در واقع، اگر بتوان گفت که در مقایسه زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی، زبان برنامهنویسی روبی در بحث وب درخشش بیشتری دارد، پایتون حکمران بلامنازع دنیای علم داده و هوش مصنوعی است. روبی حتی در لیست پنج زبان برتر حوزه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نیز قرار ندارد. پنج زبان برنامهنویسی که در عرصه هوش مصنوعی و علم داده برتر محسوب می‌شوند در ادامه بیان شده‌اند:
- پایتون: با در اختیار داشتن بیش از نیمی از دنیای برنامهنویسی علم داده، گزینه اول این حوزه محسوب میشود و تخمین زده میشود که به زودی بالغ بر ۷۰ درصد یا بیشتر از این حوزه را در اختیار بگیرد.
- C++: با کسب بخش قابل توجهی از دنیای برنامهنویسی علمی، بعد از پایتون، در جایگاه دوم قرار دارد.
- جاوا: جایگاه سوم را در زمینه برنامهنویسی علم داده از آن خود کرده است.
- R: جایگاه چهارم را در زمینه برنامهنویسی علم داده از آن خود کرده است.
- جاوا اسکریپت: با داشتن بخش مناسبی از دنیای برنامهنویسی علم داده، جایگاه پنجم را به خود اختصاص داده است.
سه زبان برنامهنویسی پایتون، C++ و جاوا، در حوزه یادگیری ماشین سه جایگاه اصلی را به خود اختصاص داده‌اند و هر یک معمولا در بخش خاصی از حوزه علم داده تمرکز دارند. هرچند که هم‌پوشانی‌هایی نیز در میان آنها وجود دارد. دیگر زبانهای برنامهنویسی مهم در حوزه یادگیری ماشین و علم داده، عبارتند از «جولیا» (Julia)، «اسکالا» (Scala)، «روبی» (Ruby)، «اکتاو» (Octave) و «متلب» (MATLAB). اگرچه، زبان‌هایی که بیان شدند، تنها کمتر از ۵ درصد از بازار برنامهنویسی علم داده را به خود اختصاص داده‌اند.
البته، آنچه بیان شد اصلا بدین معنا نیست که این زبان‌ها برای هوش مصنوعی و علم داده مناسب نیستند. زیرا برای مثال، زبان برنامهنویسی نسل چهارم متلب در فضای آکادمیک یکی از پرطرفدارترین زبانهای برنامهنویسی در حوزه هوش مصنوعی و به طور خاصی بهینه‌سازی ریاضیاتی و الگوریتم‌های تکاملی و همچنین، در حوزه علم داده است. باید به این نکته نیز توجه داشت که چنانکه برنامه‌نویسان زبانهای برنامهنویسی مانند جولیا و اکتاو بیان می‌کنند، این زبان‌ها در حوزه محاسبات سخت بعضا از پایتون و دیگر زبان‌هایی که در جایگاه اول تا سوم زبانهای برنامهنویسی علم داده قرار گرفته‌اند، بهتر عمل می‌کنند.
این در حالی است که پایتون به دلایل گوناگون مانند جامعه کاربری بزرگ، همه منظوره بودن تمام و کمال، سادگی و قابلیت کارکردن با آن در تیم‌های بزرگ، به نوعی پیشگام عرصه برنامهنویسی محسوب میشود. این معیارها انتخاب زبانی دیگر به جز پایتون را برای حوزه علم داده، به کاری دشوار مبدل کرده است.
چارچوبها و کتابخانههای کدام یک مناسبتر است، پایتون یا روبی ؟
وجود چارچوبها و کتابخانههای متعدد، متنوع و قدرتمند یکی از معیارهای مهمی است که معمولا در بحث مقایسه دو زبان برنامهنویسی با یکدیگر مد نظر قرار میگیرد. در این بخش از مطلب پایتون یا روبی این دو زبان را از این جهات با یکدیگر مقایسه می‌کنیم. پایتون و روبی، به عنوان زبانهای برنامهنویسی متنباز با جوامع کاربری پر جنب و جوش، دارای اکوسیستم خیره کننده با کتابخانههایی هستند که قدرت متنباز بودن را به رخ میکشند.
برای هر دو زبان نیز کتابخانههای متعددی وجود دارد که کاربر میتواند برای انجام کارها و رفع نیازهای خود به آنها مراجعه کند؛ هر چند که در حقیقت، برای پایتون کتابخانههای متعدد، متنوع و قدرتمند بیشتری موجود است. برای زبان برنامهنویسی روبی، برنامه‌ها به طور گسترده‌ای با «روبی‌جمز» (Ruby Gems) و برای پایتون، با «اندیس پکیج پایتون» (Python Package Index | PyPI) توزیع شده‌اند.
سیستم‌های توزیع نرمافزاری دیگری نیز به عنوان مکمل سیستم‌های بیان شده برای هر یک از زبانهای یاد شده وجود دارند. این اشتراکات بین پایتون و روبی است که جوامع را می‌سازد، و با وجود آنکه دو زبان از یکدیگر بسیار متفاوت هستند، ولی از جهت رویکردی که به متنباز دارند با یکدیگر مشابه هستند. در ادامه، نگاهی به برخی از کتابخانههای برتر موجود برای زبان برنامهنویسی روبی انداخته شده است.
- چارچوب‌های برنامههای کاربردی وب (Web App Frameworks): «ریلز» (Rails)، «سیناترا» (Sinatra) و «رک» (Rack)
- وب سرورها (Web Servers): «پوما» (Puma) و «یونیکورن» (Unicorn)
- آداپتورهای پایگاه داده (Database Adapters): «پی‌جی» (PG) و «MySQL»
- افزونه‌های هسته روبی (Ruby Core Extensions): اکتیوساپورت (ActiveSupport) و «هشیه» (Hashie)
- پردازش هم‌روند (Concurrent Processing): «ایونت‌ماشین» (EventMachine) و «روبی هم‌روند» (Concurrent Ruby)
- ابزارهای تست (Testing Tools): «آراسپک» (rspec)، «کپیبارا» (capybara) و «مینی‌تست» (Minitest)
برای زبان برنامهنویسی پایتون، که از جمله زبان‌هایی محسوب میشود که از طیف وسیعی از کتابخانه‌ها بهره‌مند است و تعداد کتابخانههای آن روز به روز در حال افزایش هستند و کتابخانههای موجود آن نیز به طور مرتب به روزرسانی و از جنبه‌های گوناگونی بهبود داده می‌شوند، در ادامه برخی از چارچوب‌های وب و کتابخانههای زبان برنامهنویسی پایتون معرفی شده‌اند. حقیقت این است که در زمینه کتابخانههای محاسباتی، علم داده و هوش مصنوعی، کمتر زبانی را یارای رقابت با پایتون است.
- چارچوب وب (Web Framework): «جنگو» (Django)، «فلسک» (Flask)
- علم داده (Data Science): «نام‌پای» (NumPy)، «پانداس» (Pandas)، «مت‌پلات‌لیب» (Matplotlib)، «سای‌پای» (Scipy)، «ثینو» (Theano)
- یادگیری ماشین و «یادگیری عمیق» (Deep Learning): «کرس» (Keras)
- یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی: «تنسورفلو» (Tensorflow)
- یادگیری ماشین: سایکیت‌لرن (Scikit-Learn)
- «رابط کاربری گرافیکی» (Graphical User Interface)، توسعه رابط کاربری گرافیکی: «پای‌کیوت» (PyQT)، «دابلیوایکس‌پایتون» (wxPython)
- توسعه بازی‌های ویدئویی (Video Game Development): «پای‌گیم» (Pygame)
- بسته رابط کاربری گرافیکی (GUI Package): «تیکینتر» (Tkinter)
ردپای علم داده پایتون همواره در حال افزایش است و کتابخانههای علم داده این زبان، روز به روز در حال افزایش از جهت کمی و کیفی هستند.
رویکرد جامعه کاربری پایتون و روبی نسبت به تغییرات چیست؟
تفاوت فرهنگی جامعه کاربری پایتون و روبی در چیست؟ پاسخ این پرسش ساده است. کاربران پایتون محافظه‌کار هستند و با تغییرات میانه خوبی ندارند. کاربران روبی به تغییرات جدید علاقه‌مند هستند، حتی اگر این تغییرات برخی از قابلیتهای قبلی را به طور کامل از میان بردارد.
به عنوان مثالی بارز از این موضوع، می‌توان به پذیرش روبی ۱.۹ و پایتون ۳ در جوامع کاربری این زبان‌ها اشاره کرد. هر دو این زبان‌ها در نسخه‌های بیان شده شاهد تغییرات بسیار زیادی بودند. در دنیای روبی انتقال از زبان قدیمی به زبان جدید خیلی سریع صورت گرفت. اما در جامعه کاربری پایتون مشکلاتی در این راستا وجود داشت. برخی از کاربران پایتون بر این باور بودند که پایتون ۳ شکست خورده محسوب میشود و کاربران باید همه تمرکز خود را روی پایتون ۲ بگذارند. البته زمان به خوبی نشان داد که پایتون ۳ پر قدرت به عرصه آمده و پایتون ۲ کم کم باید با میادین به طور کامل خداحافظی کند.
جامعه کاربی روبی به نسخه‌های جدید به چشم فرصت می‌نگرد. این در حالی است که جامعه کاربران پایتون بیشتر روی معایب به روز رسانی‌ها متمرکز هستند. همانطور که پیش‌تر نیز در پاسخ به پرسش پایتون یا روبی گفته شد، هر دو این زبان‌ها مزایا و معایب خودشان را دارند. دنیای پایتون پایدارتر است و برای مثال کاربران می‌توانند نسخه نصب شده از جنگو را بدون مشکلات زیاد به روز رسانی کند. اما معنای دیگر این موضوع آن است که تغییرات جدید در پایتون به کُندی به وقوع می‌پیوندند. شایان توجه است که بسیاری از کاربران جدید پایتون قبلا کاربر روبی بوده‌اند.
پیش از این گفته شد که کاربران روبی به استقبال تغییرات می‌روند. در واقع باید گفت، هسته روبی بر اساس این ایده و تفکر ساخته شده است. همه چیز را می‌توان تغییر و گسترش داد. بسیاری از قابلیتهای جدیدی که تیم هسته ریلز (Rails Core Team) در حال تست آنها برای نسخه ۴ است، به صورت پلاگین برای نسخه ۳ وجود داشته‌اند. این موضوع برای افرادی که قابلیتهای جدید، تغییرات و سر و کار داشتن با ویژگی‌ها را دوست دارند جذاب است. به طور کلی معمولا نباید نگران ویژگی‌های جدید بود، زیرا این موارد در راهنمای انتشار به خوبی مستند می‌شوند.
پارادایم‌های برنامهنویسی مورد پشتیبانی پایتون و روبی
شاید یکی از کلیدی‌ترین موضوعاتی که برای افراد در انتخاب میان دو زبان پایتون و روبی مطرح میشود این است که کدام یک از این دو زبان در بحث پشتیبانی از پارادایم‌های برنامهنویسی بهتر عمل کرده‌اند و همچنین، کدنویسی به این دو زبان چقدر با یکدیگر تفاوت دارد. در ادامه مطلب پایتون یا روبی به این پریس پاسخ داده شد است. کدهای پایتون و روبی مشترکات زیادی با یکدیگر دارند؛ اما تفاوت‌های جالبی نیز در میان آن ها وجود دارد؛ به ویژه اصطلاحات کدگذاری این دو زبان دارای تفاوت‌های فلسفی قابل توجهی است.
هر دو زبان دارای «نوع پویا» (Dynamic Type) هستند و «زبان مفسری» (Interpreted Languages) محسوب می‌شوند. هر دو از «فضای سفید» (White Spaces) استفاده می‌کنند و از براکت‌گذاری به شکلی که در زبانهای برنامهنویسی C++ ،C و جاوا متداول است استفاده نمی‌کنند. این زبان‌ها حقیقتا همه‌کاره (کنایه از همه‌منظور بودن آنها است) و تطبیق‌پذیر هستند، و پارادایم‌های برنامهنویسی که از آنها پشتیبانی می‌کنند عبارت است از: «برنامه نویسی روالی» (Procedural Programming)، «برنامهنویسی دستوری» (Imperative Programming)، «برنامهنویسی تابعی» (Functional Programming) و «برنامهنویسی شی‌گرا» (Object Oriented Programming).
باید به این نکته توجه داشت که به نظر می‌رسد که کداستایل فوق تابعی، تابعی و شی‌گرا برای نوشتن کد در روبی راحت‌تر از پایتون هستند، اما پایتون، علازغم سادگی که به آن شهرت دارد، قابل استفاده به شیوه‌ای مشابه با روبی است. اگرچه، روبی بیشتر توصیفی است و به سمت تابعی بودن گرایش دارد و از این جهت شباهت بیشتری به زبانهای تابعی مانند «لیسپ» (Lisp) یا «شِم» (Scheme) دارد. از نظر نحوی و از بسیاری از جهات دیگر، زبان روبی بیشتر به زبان پایتون شباهت دارد. در ادامه، مثال ساده‌ای ارائه شده است که نشان می‌دهد کدنویسی به هر دو زبان چقدر به یکدیگر شباهت دارد.
برنامه محاسبه سری فیبوناچی در روبی
1def fib(n)
2
3 n < 2 ? n : fib(n-1) + fib(n-2)
4
5end
6
7alias :fibonacci :fibبرنامه محاسبه سری فیبوناچی در پایتون
1def fib(n):
2
3 if n < 2:
4
5 return n
6
7 else:
8
9 return fib(n-1) + fib(n-2)کد پایتون نسبت به کد روبی ساده‌تر است، در حالی که روبی قدرت بیشتر را به سادگی ترجیح می‌دهد. این در حالی است که هر دو زبان برنامهنویسی پایتون و روبی، شباهت‌های قابل توجهی را به یکدیگر دارند. در حالیکه هیچ یک، به این میزان، مثلا به جاوا یا C++ شباهت ندارند. این یعنی اگر یک تیم برنامهنویسی ناگزیر به آن شود که بین این دو زبان جابهجا شود، یعنی از پایتون به روبی یا بالعکس، با در نظر داشتن اینکه مهارت اصلی توسعه‌دهندگان تیم صرفا در یکی از این دو زبان است، به دلیل شباهت‌های زیاد موجود بین این دو زبان انجام این کار بسیار پیچیده و دشوار و عجیب و غریب نخواهد بود. این در حالی است که توسعه‌دهندگان هر یک از زبانهای پایتون یا روبی در صورتی که C# ،C یا «ارلنگ» (Erlang) را بیاموزند، کار سخت‌تری را در پیش دارند.
بازار کار کدام زبان بهتر است، پایتون یا روبی ؟
هر دو زبان پایتون و روبی به دلیل همه منظوره بودن و قدرتمندی در زمینه‌های گوناگون، در مجموع دارای بازار کار هستند. اما در یک دیدگاه کلی باید گفت که روبی با وجود همه نقاط قوت و توانایی‌هایی که دارد هنوز در جمع پنج زبان پرطرفدار و دارای بازار کار گسترده شامل پایتون، جاوا، جاوا اسکریپت و دیگر موارد مانند Go و C++ یا گاهی PHP (در آمارهای مختلف دو گزینه آخر متفاوت است، ولی سه گزینه اول معمولا ثابت هستند) قرار ندارد. از این جهت، قاطعانه می‌توان گفت که در بحث بازار کار پایتون نه فقط از روبی بهتر است که از اکثریت زبانهای برنامهنویسی دیگر نیز دارای بازار کار بزرگتری است.
یکی از دلایل این امر همهمنظوره بودن تمام و کمال پایتون است که آن را به زبانی مناسب برای کارهای مختلف از برنامهنویسی وب و دسکتاپ گرفته تا برنامهنویسی موبایل و محاسبات علمی مناسب می‌کند. همچنین، باید در نظر داشت که پایتون در موضوعات لبه علم متعدد مانند هوش مصنوعی و علم داده و زمینه‌هایی مانند اینترنت اشیا، کلان داده و رایانش ابری بسیار پرقدرت و موفق ظاهر شده و به دلیل گستردگی بازار کار این حوزهها، طبعا پایتون نیز بازار کار بسیار گسترده‌ای دارد.
جمع‌بندی برای پاسخ به پرسش پایتون یا روبی کدام بهتر است؟
به طور کلی، در پاسخ به پرسش پایتون یا روبی نمیتوان گفت که کدام زبان از دیگری بهتر است. هر زبانی نقاط ضعف و قوت خاص خودش را دارد. کاربر میتواند بسته به نیاز خود، زبان مناسب را انتخاب کند. روبی، به واسطه بهرهمندی از چارچوب ریلز (Rails) و برخی از دیگر خصوصیات، گزینه بسیار مناسبی برای توسعه وب محسوب میشود. این در حالی است که پایتون به خاطر وجود کتابخانههای بسیار قدرتمند و قابلیتهای متعدد، برای حوزههای هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و علم داده گزینه بسیار مناسب و پرکاربردی است.
پایتون و روبی دو زبان با فلسفه ساخت متفاوت هستند. تمرکز روبی روی آزادی دادن به برنامه‌نویس برای انجام کارها به شیوه مد نظر خود اوست. اما پایتون بر سهولت استفاده و شفافیت در کد زنی تمرکز دارد. همین موضوع منجر به وقوع فرهنگ جالبی nv میان برنامه‌نویس‌های پایتون شده است.
توسعه‌دهندگان پایتون محافظه کار هستند و به پایداری، بیش از تغییر ارج می‌نهند. به همین دلیل، ویژگی‌های جدید دیر به دیر به پایتون اضافه می‌شوند. توسعه‌دهندگان روبی به دنبال آزادی عمل و تغییر و ویژگی‌های جدید هستند. در همین راستا، چارچوب ریلز به طور مستمر تغییر می‌کند. در واقع، بسیاری از قابلیتهای جدیدی که در پایتون وجود دارد، قبلا در روبی تست شده‌اند. در ادامه، شباهت‌ها و تفاوت‌های کلیدی پایتون و روبی بیان شده‌اند. شایان توجه است که برای مقایسه پایتون با دیگر زبانهای برنامهنویسی، مطالعه مطالب زیر پیشنهاد میشود.
- پایتون یا جاوا کدام بهتر است؟ — راهنمای جامع
- پایتون یا جاوا اسکریپت کدام بهتر است؟ — راهنمای جامع
- پایتون یا متلب کدام بهتر است؟ — راهنمای جامع
- پایتون یا سی شارپ کدام بهتر است؟ — راهنمای جامع
- پایتون یا گو کدام یک بهتر است؟ — راهنمای جامع
- کدام زبان برای داده کاوی بهتر است، پایتون یا R؟
- پایتون، R یا SAS؟ کدام بهتر است؟
شباهت‌های پایتون و روبی چه هستند؟
در ادامه، شباهت‌های زبانهای برنامهنویسی پایتون و روبی بیان شده‌اند.
- هر دو، زبانهای سطح بالایی هستند.
- هر دو زبان اسکریپت‌نویسی سمت سرور هستند.
- هر دو برای برنامههای کاربردی وب استفاده می‌شوند.
- هر دو نحو شفاف و با خوانایی بالایی دارند.
- هر دو از یک پرومت تعاملی به نام IRB استفاده می‌کنند.
- شی‌ها در هر دو زبان با قدرت و به صورت دینامیک نوشته می‌شوند.
- هر دو زبان از ابزارهای داک تو کار استفاده می‌کنند.
- یک استایل عیب‌یابی گنو (GNU) برای هر زبان موجود است.
- هر دو زبان توسط مُدهای «ایمکس» (Emacs) پشتیبانی می‌شوند.
تفاوت‌های کلیدی پایتون و روبی چه هستند؟
در ادامه، تفاوت‌های کلیدی پایتون و روبی بیان می‌شوند.
- پایتون از ارث‌بری چندگانه پشتیبانی می‌کند، در حالی که روبی از ارث‌بری مجرد پشتیبانی می‌کند.
- پایتون اساسا برای برنامهنویسی دانشگاهی، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و برنامهنویسی علمی پشتیبانی می‌کند. در حالی که روبی برای توسعه وب و برنامهنویسی تابعی مورد استفاده قرار میگیرد.
- پایتون یک زبان به طور کامل شی گرا نیست. در حالی که روبی به طور کامل شی‌گرا است.
- در پایتون، متغیر تنظیم میشود، بنابراین نمیتوان آن از تنظیم خارج کرد. در حالیکه در روبی، تا هنگامی که متغیر در دامنه باشد در جدول نمادها نمایش داده میشود.
- تابع لامبدا پایتون (تابع ناشناس) بزرگ‌تر است، در حالی که روبی تنها از یک تابع لامبدا تک‌خطی پشتیبانی می‌کند.
- خواندن کد پایتون به طور صریح و ظریف قابل انجام است؛ حال آنکه عیب‌یابی کد روبی در زمان اجرا ممکن است بسیار دشوار باشد.
- پایتون دارای متدهای زیادی است، در حالی که روبی از توابع زیادی بهره می‌برد.
