نصب پایتون در لینوکس — از صفر تا صد

در این مطلب، نصب پایتون در لینوکس آموزش داده می‌شود. به طور ویژه، نحوه نصب پایتون در توزیع اوبونتو (Ubuntu) شرح داده می‌شود. علاوه بر برنامه‌نویسان پایتون، کاربران و برنامه‌نویسان مبتدی نیز می‌توانند از آموزش نصب پایتون در لینوکس بهره ببرند.

«زبان برنامه‌نویسی پایتون» (Python Programming Language)، یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در جهان محسوب می‌شود. زبان برنامه‌نویسی پایتون، با داشتن قواعد (نحو) دستوری (Syntax) ساده و فرایند یادگیری آسان، انتخابی بسیار مناسبی برای برنامه‌نویسان مبتدی و توسعه‌دهندگان با تجربه به حساب می‌آید.

پایتون یک زبان برنامه‌نویسی همه‌کاره است و از آن برای توسعه همه نوع برنامه و نرم‌افزاری می‌توان استفاده کرد؛ از پایتون برای نوشتن اسکریپت‌های کوچک، ساختن بازی، توسعه وب‌سایت‌ها، پیاده‌سازی الگوریتم‌های «یادگیری ماشین» (Machine Learning)، «تحلیل داده‌ها» (Data Analysis) و سایر موارد استفاده می‌شود.

فیلم آموزش پایتون در سیستم عامل کالی لینوکس Kali Linux در فرادرس

کلیک کنید

نسخه 3.7 از زبان برنامه‌نویسی پایتون، آخرین به روز رسانی بزرگ منتشر شده برای آن محسوب می‌شود. به مانند تمامی به روز رسانی‌های انجام شده در نسخه‌های مختلف زبان پایتون، ویژگی‌های جدیدی نظیر «ارزیابی با تأخیر حاشیه‌نویسی‌های نوعی» (Postponed Evaluation of Type Annotations)، پشتیبانی از «کلاس‌های داده‌ای» (Data Classes)، متغیرهای Context، سفارشی‌سازی دسترسی به ویژگی‌های ماژول و سایر موارد، در هنگام انتشار نسخه 3.7 پایتون عرضه شده‌اند.

نصب پایتون در لینوکس: نسخه 3.7

این مطلب، به آموزش نصب پایتون در لینوکس اختصاص دارد. در این مطلب، دو تکنیک عمده برای نصب پایتون در لینوکس آموزش داده می‌شود. در تکنیک اول که مختص نسخه 18.04 توزیع اوبونتو (Ubuntu) از سیستم عامل لینوکس است، از ابزار استاندارد apt استفاده می‌شود که در برخی از کتابخانه‌های ماژول‌های پایتون تعریف شده است.

فیلم آموزش پایتون در سیستم عامل کالی لینوکس Kali Linux در فرادرس

کلیک کنید

به کتابخانه سازمان‌دهی ماژول‌های پایتون، «تجهیزات جانبی انتشار در پایتون» (Python Publishing Accessories | PPA) نیز گفته می‌شود. ابزار استاندارد apt، یک «ابزار خط دستور» (Command Line utility) در توزیع‌های Ubuntu و Debian از سیستم عامل لینوکس است. وظیفه این ابزار، نصب، به روز رسانی، حذف و به طور کلی مدیریت بسته‌های نرم‌افزاری توزیع‌های خاص از لینوکس خواهد بود.

برای نصب پایتون در لینوکس (توزیع Ubuntu)، از ابزار apt تعریف شده در deadsnakes PPA استفاده می‌شود. در تکنیک دوم، از روش «ساختن» (Build) یا «کامپایل کردن» (Compile) زبان پایتون از کدهای منبع آن، جهت نصب پایتون در لینوکس استفاده می‌شود.

از تکنیک‌های ارائه شده در این مطلب، می‌توان برای نصب نسخه 16.04 توزیع Ubuntu از سیستم عامل لینوکس و دیگر توزیع‌های مبتنی بر Ubuntu نظیر Kubuntu ،Linux Mint و Elementary OS استفاده کرد.

پیش‌نیازهای نصب پایتون در لینوکس

برای این که قادر به نصب پایتون در لینوکس (توزیع Ubuntu) باشید، حتما باید از طریق یک حساب کاربری با سطح دسترسی sudo، مراحل زیر را دنبال کنید.

فیلم آموزش پایتون در سیستم عامل کالی لینوکس Kali Linux در فرادرس

کلیک کنید

نصب نسخه 3.7 پایتون در Ubuntu توسط ابزار apt

نصب پایتون با استفاده از ابزار apt، فرایند بسیار ساده‌ای است. مراحل لازم برای نصب پایتون در لینوکس (توزیع Ubuntu) توسط ابزار apt در ادامه آمده است.

مرحله اول

در ابتدا لازم است تا لیست بسته‌های نرم‌افزاری به روز رسانی و پیش‌نیازهای لازم برای نصب پایتون در لینوکس (توزیع Ubuntu) آماده شوند:

1sudo apt update
2sudo apt install software-properties-common

مرحله دوم

در مرحله بعد، deadsnakes PPA به لیست مخزن‌های نرم‌افزاری در Ubuntu اضافه می‌شود:

1sudo add-apt-repository ppa:deadsnakes/ppa

زمانی که از شما خواسته شد، برای ادامه فرایند کلید Enter را بزنید:

Press [ENTER] to continue or Ctrl-c to cancel adding it.

مرحله سوم

پس از فعال شدن مخزن نرم‌افزاری deadsnakes PPA، نسخه 3.7 پایتون را با استفاده از خط دستوری زیر نصب کنید:

1sudo apt install python3.7

مرحله چهارم

در پایان مرحله قبلی، نسخه 3.7 پایتون روی توزیع Ubuntu از سیستم عامل لینوکس (یا توزیع‌های مرتبط) نصب شده و آماده استفاده است. برای اطمینان از صحت نصب پایتون در لینوکس می‌توان از دستور زیر استفاده کرد:

1python3.7 --version

Python 3.7.4

ساختن یا کامپایل کردن پایتون از روی کدهای منبع

در این بخش، با چگونگی دانلود و کامپایل کردن نسخه 3.7 پایتون از روی کدهای منبع آشنا خواهید شد:

فیلم آموزش پایتون در سیستم عامل کالی لینوکس Kali Linux در فرادرس

کلیک کنید

مرحله اول

در ابتدا لازم است تا لیست بسته‌های نرم‌افزاری به روز رسانی و بسته‌های نرم‌افزاری لازم برای کامپایل کردن پایتون از روی کدهای منبع نصب شوند:

1sudo apt update
2sudo apt install build-essential zlib1g-dev libncurses5-dev libgdbm-dev libnss3-dev libssl-dev libreadline-dev libffi-dev wget

مرحله دوم

در مرحله بعد، با استفاده از دستور wget، آخرین نسخه منتشر شده کدهای منبع پایتون، از صفحه دانلود پایتون به نشانی [+] دانلود می‌شود.

1wget https://www.python.org/ftp/python/3.7.3/Python-3.7.3.tar.xz

در هنگام نگارش این مطلب، نسخه 3.7.4 پایتون، به روزترین نسخه منتشر شده از زبان برنامه‌نویسی پایتون محسوب می‌شود.

مرحله سوم

پس از دانلود کدهای منبع پایتون، فایل فشرده tarball دانلود شده با استفاده از دستور زیر از حالت فشرده خارج می‌شود:

1tar -xf Python-3.7.3.tar.xz

مرحله چهارم

در این مرحله، به آن دایرکتوری که کدهای منبع پایتون در آن ذخیره و از حالت فشرده خارج شده‌اند، مراجعه و اسکریپت configure را اجرا کنید. این اسکریپت، یک بررسی کلی در سیستم انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که تمامی «وابستگی‌های» (Dependencies) برنامه‌نویسی برای کامپایل کردن کدهای منبع پایتون موجود هستند.

1cd Python-3.7.3
2./configure --enable-optimizations

گزینه enable-optimizations-- در دستور بالا، کدهای باینری پایتون را از طریق اجرای چندین تست، بهینه‌سازی می‌کند؛ ولی از سوی دیگر، سبب کندتر شدن فرایند ساختن یا کامپایل کردن کدهای پایتون می‌شود.

مرحله پنجم

با استفاده از دستور make، فرایند کامپایل کردن کدهای منبع پایتون آغاز می‌شود:

1make -j 4

برای اینکه فرایند ساختن یا کامپایل کردن کدهای منبع پایتون سریع‌تر انجام شود، نشانه j- را بر حسب پردازنده سیستم خود تغییر دهید. در صورتی که تعداد هسته‌های پردازنده سیستم خود را نمی‌دانید، از دستور nproc استفاده کنید. در این مطلب، با توجه به چهار هسته‌ای بودن پردازنده استفاده شده، از نشانه j 4- استفاده شده است.

مرحله ششم

پس از اینکه فرایند ساختن یا کامپایل کردن کدهای منبع پایتون به پایان رسید، از خط دستوری زیر برای نصب باینری‌های پایتون استفاده می‌شود:

1sudo make altinstall

در این مرحله، از کد استاندارد make install استفاده نکنید، زیرا این کار سبب «جانویسی» (Overwrite) شدن باینری پیش‌فرض سیستم برای پایتون 3 می‌شود.

مرحله هفتم

در این مرحله، نسخه 3.7 پایتون در توزیع Ubuntu از سیستم عامل لینوکس (یا توزیع‌های مرتبط) نصب شده و آماده استفاده است. برای اطمینان از صحت نصب پایتون در لینوکس می‌توان از دستور زیر استفاده کرد:

1python3.7 --version

Python 3.7.4

نصب پایتون در لینوکس: نسخه 2.7

در این بخش، با تکنیک نصب نسخه 2.7.16 پایتون در سیستم عامل لینوکس (توزیع‌های Debian ،Ubuntu و LinuxMint از سیستم عامل لینوکس) آشنا خواهید شد. در این تکنیک، از روش کامپایل کردن کدهای منبع برای نصب پایتون در لینوکس استفاده می‌شود.

فیلم آموزش پایتون در سیستم عامل کالی لینوکس Kali Linux در فرادرس

کلیک کنید

مرحله اول: آماده‌سازی و نصب پیش‌نیازها

پیش از اینکه بتوان نسخه 2.7 پایتون را روی سیستم عامل لینوکس نصب کرد، لازم است تا پیش‌نیازهای اساسی برای نصب پایتون در لینوکس، آماده‌سازی و نصب شوند. با اجرای کدهای زیر، بسته‌های نرم‌افزازی لازم به‌روزرسانی و پیش‌نیازهای اساسی نصب می‌شوند.

1sudo apt-get update
2sudo apt-get install build-essential checkinstall
3sudo apt-get install libreadline-gplv2-dev libncursesw5-dev libssl-dev libsqlite3-dev tk-dev libgdbm-dev libc6-dev libbz2-dev

مرحله دوم: دانلود نسخه 2.7 پایتون

با استفاده از دستور زیر، نسخه 2.7 زبان پایتون، از صفحه دانلود پایتون به نشانی [+] دانلود می‌شود.

1cd /usr/src
2sudo wget https://www.python.org/ftp/python/2.7.16/Python-2.7.16.tgz

سپس با استفاده از دستورات زیر، فایل دانلود شده از حالت فشرده خارج می‌شود:

1sudo tar xzf Python-2.7.16.tgz

مرحله سوم: کامپایل کردن کدهای منبع پایتون

از مجموعه دستورات زیر، برای کامپایل کردن کدهای منبع پایتون استفاده می‌شود:

1cd Python-2.7.16
2sudo ./configure --enable-optimizations
3sudo make altinstall

دستور make altinstal برای جلوگیری از جانویسی فایل‌های باینری پایتون (در دایرکتوری usr/bin/python/) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مرحله چهارم: صحت‌سنجی نصب پایتون در لینوکس

برای صحت‌سنجی نصب پایتون در لینوکس، از دستور زیر استفاده می‌شود:

1python2.7 -V

Python 2.7.16

نکات مرتبط با نصب پایتون در لینوکس

زبان برنامه‌نویسی پایتون، روی سیستم‌های عامل مختلفی نظیر ویندوز، مک، لینوکس و نسخه‌های مختلفی از سیستم‌های عامل مبتنی بر UNIX اجرا می‌شود. ساده‌ترین راه برای نصب پایتون در لینوکس، استفاده از ابزارهای «مدیریت بسته» (Package Manager) نظیر apt-get ،yum و سایر موارد است.

فیلم آموزش پایتون در سیستم عامل کالی لینوکس Kali Linux در فرادرس

کلیک کنید

نکاتی برای نصب پایتون در توزیع Debian یا Ubuntu از سیستم عامل لینوکس

از دستور زیر، برای جستجوی نسخه‌های دسترس پایتون برای توزیع Debian یا Ubuntu استفاده می‌شود:

1$ apt-cache search python | egrep "^python2.[0-9] " --color

از دستور زیر، برای نصب نسخه 2 پایتون در سیستم‌های عامل ذکر شده استفاده می‌شود:

1$ sudo apt-get install python2.7

از دستور زیر، برای نصب نسخه 3 پایتون در سیستم‌های عامل ذکر شده استفاده می‌شود:

1$ sudo apt-get install python3.7

نمونه خروجی:

Reading package lists... Done
Building dependency tree       
Reading state information... Done
The following extra packages will be installed:
  python3.1-minimal
Suggested packages:
  python3.1-doc python3.1-profiler
The following NEW packages will be installed:
  python3.1 python3.1-minimal
0 upgraded, 2 newly installed, 0 to remove and 13 not upgraded.
Need to get 5,444 kB of archives.
After this operation, 19.9 MB of additional disk space will be used.
Do you want to continue [Y/n]? y
Get:1 http://debian.osuosl.org/debian/ squeeze/main python3.1-minimal amd64 3.1.3-1 [1,669 kB]
Get:2 http://debian.osuosl.org/debian/ squeeze/main python3.1 amd64 3.1.3-1 [3,775 kB]                                                                       
Fetched 5,444 kB in 27s (201 kB/s)                                                                                                                           
Selecting previously deselected package python3.1-minimal.
(Reading database ... 280220 files and directories currently installed.)
Unpacking python3.1-minimal (from .../python3.1-minimal_3.1.3-1_amd64.deb) ...
Selecting previously deselected package python3.1.
Unpacking python3.1 (from .../python3.1_3.1.3-1_amd64.deb) ...
Processing triggers for man-db ...
Processing triggers for menu ...
Processing triggers for desktop-file-utils ...
Processing triggers for gnome-menus ...
Setting up python3.1-minimal (3.1.3-1) ...
Setting up python3.1 (3.1.3-1) ...
Processing triggers for menu ...

نکاتی برای نصب پایتون در توزیع‌های Red Hat ،RHEL یا CentOS از سیستم عامل لینوکس

برای نصب پایتون در توزیع‌های ذکر شده از سیستم عامل لینوکس از دستور:

1$ sudo yum install python

یا دستور:

1# yum install python

استفاده می‌شود. برای مشخص کردن نسخه نصب شده و صحت‌سنجی نصب پایتون در لینوکس، از دستور زیر استفاده می‌شود:

1$ python --version

خروجی نمونه:

Python 2.6.6

مجموعه آموزش‌های مرتبط با زبان برنامه‌نویسی پایتون که در مجله فرادرس تهیه شده‌اند و برای عموم مخاطبان و خوانندگان در دسترس قرار گرفته‌اند، در اینجا گردآوری شده‌اند.

فیلم مجموعه آموزش لینوکس Linux – مقدماتی تا پیشرفته در فرادرس

کلیک کنید

در صورتی که تمایل دارید با زبان برنامه‌نویسی پایتون و نحوه کدنویسی در این زبان آشنا شوید، توصیه می‌شود که آموزش‌های ارائه شده در این مطلب را مطالعه کنید.

اگر نوشته بالا برای شما مفید بوده است، آموزش‌های زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

• مجموعه آموزش‌های برنامه‌نویسی پایتون Python
• گنجینه آموزش‌های برنامه نویسی پایتون (Python)
• مجموعه آموزش‌های برنامه‌نویسی
• زبان برنامه نویسی پایتون (Python) — از صفر تا صد
• ترفندهای برنامه نویسی در پایتون — از صفر تا صد
• نصب پایتون — از صفر تا صد
• آموزش پایتون (Python) — مجموعه مقالات جامع وبلاگ فرادرس
• کاربرد پایتون چیست و با آن چه می‌توان کرد؟ | راهنمای کاربردی

^^