مدیریت ریسک چیست؟ – فرآیندها و روش های انجام به زبان ساده

فیلم آموزش مدیریت ریسک در فرادرس

ساختارهای مدیریت ریسک بهینه چیست؟

ساختارهای مدیریت ریسک بهینه تنها به مدیریت و کنترل ریسک‌های موجود در تجارت با امور موردنظر اکتفا نمی‌کنند. ساختارهای مدیریت ریسک بهینه طوری طراحی شده است تا بتواند عدم قطعیت‌ها و ریسک‌های موجود در تجارت را پیش‌بینی کند و میزان اثرگذاری آن‌ها را ارزیابی و کنترل کند.

بنابراین زمانی که با استفاده از ساختارهای مدیریت ریسک بهینه، میزان ریسک‌های احتمالی در تجارت مربوطه مشخص می‌شود، در این حالت افراد می‌توانند تصمیم بگیرند که با توجه به میزان ریسک مربوطه و تاثیرات آن، اقدام موردنظر را انجام دهند یا از ان اقدام صرف‌نظر کنند. از سویی دیگر شرکت‌های تجاری با توجه به میزان سطح ریسک‌پذیری قابل قبول که برای تجارت مربوطه تعریف کرده‌اند می‌توانند ریسک مربوطه را بپذیرند یا آن را قبول نکنند.

مدیریت ریسک به زبان ساده

مدیریت ریسک به زبان ساده در واقع برنامه‌ریزی برای انجام اقداماتی است که از خطرات و تهدیدات احتمالی جلوگیری می‌کند. برای مثال زمانی که برای اجتناب از خیس شدن زیر باران، چتر خود را همراه می‌برید، این اقدام نوعی مدیریت ریسک است که از خیس شدن شما جلوگیری می‌کند.

برای مدیریت ریسک در ابتدا نیاز است تا ریسک‌ها را شناسایی و از لحاظ اهمیت، آن‌ها را دسته‌بندی کنیم. سپس با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، اقدامات لازم را انجام دهیم. در نهایت نیز با کنترل مداوم میزان اثربخشی اقدامات انجام شده را بررسی کنیم و شرایط و ریسک‌های جدید و تغییرات در ریسک‌های قبلی را نیز در نظر بگیریم.

تصویر صفحه نخست فیلم‌های آموزشی مدیریت مالی فرادرس

برای کسب اطلاعات از انواع ریسک‌ها و مدیریت بهینه آن‌ها فیلم‌های اموزشی متنوعی در فرادرس تهیه شده است که از لینک‌های زیر می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

برای مشاهده فیلم‌های آموزشی بیشتر در حوزه اقتصاد و مدیریت مالی می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید.

مدیریت ریسک و انواع آن

با توجه به صنعت و شرایط مختلفی که شرکت یا پروژه مربوطه در آن قرار دارد، انواع مختلفی از ریسک می‌تواند وجود داشته باشد که پروژه مربوطه برای مدیریت ریسک بهینه می‌بایست به آن‌ها توجه کند. بنابراین با توجه به انواع ریسک موجود در حوزه‌های مختلف می‌توانیم انواع مدیریت مربوط به آن را تعریف کنیم. در این صورت ممکن است طیف وسیعی از ریسک‌ها لحاظ شود. با این وجود برخی از انواع ریسک‌ها گستره وسیع‌تری را در بر می‌گیرند که در ادامه نمونه‌هایی از آن‌ها را شرح می‌دهیم.

مردی در حال گذر با طناب - مدیریت ریسک چیست

مدیریت انواع ریسک مالی چیست؟

مدیریت ریسک‌ مالی به کنترل برای کاهش انواع ریسک‌های مالی همانند ریسک بازار، ریسک اعتبار و دیگر ریسک‌ها مربوط می‌شود که در ادامه برخی از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

ریسک بازار: ریسک بازار مربوط به ریسکی است که از تغییرات مربوط به قیمت سهام، کالاها یا تغییرات مربوط به نرخ بهره ایجاد می‌شود و افراد را با خطراتی روبرو می‌کند.
ریسک اعتبار: ریسک اعتبار مربوط به هرگونه عدم توانایی در پرداخت یا بازپرداخت تعهدات مالی است که ممکن است برای پروژه یا شرکت یا همکاران آن‌ها روی دهد.
ریسک نقدینگی: ریسک نقدینگی مربوط به ریسک‌‌های ناشی از عدم توانایی در پرداخت‌های کوتاه‌مدت است که با توجه به عدم وجود دارایی نقدی روی می‌دهد. این ریسک می‌تواند به دلیل عدم تبدیل دارایی‌ها در بازه زمانی موردنظر به پول نقد نیز به‌وجود آید.

مدیریت انواع ریسک عملیاتی چیست؟

مدیریت انواع ریسک عملیاتی به مدیریت و کنترل ریسک‌های عملیاتی مربوط می‌شود. ریسک‌های عملیاتی مربوطه به فعالیت‌های روزانه در شرکت‌ها می‌شوند. بنابراین تمامی ریسک‌های مربوط به فرآیند‌ها، تجهیزات، افراد و حتی رویدادهای بیرونی که بر فعالیت‌های شرکت تاثیرگذار است، جزء ریسک‌های عملیاتی محسوب می‌شود.

هر کدام از این ریسک‌ها می‌توانند شرکت و پروژه مربوطه را با خطراتی روبرو کنند. بنابراین صاحبان شرکت و پروژه علاوه بر شناسایی آن‌ها، می‌بایست راهکارهایی را برای کاهش ریسک‌های عملیاتی پیدا کنند. در ادامه چند نمونه از ریسک‌های عملیاتی را شرح می‌دهیم.

ریسک‌های فرآیند

ریسک‌های فرآیند تولید مربوط به ریسک‌هایی است که منجر به عدم تولید یا تولید معیوب محصولات می‌شود. بنابراین در صورتی که بنابر هر دلیلی مشکلی در فرآیند تولید ایجاد شود که خط تولید قادر به تولید محصول نباشد یا برخی از محصولات معیوب تولید شود، وجود این مشکلات علاوه بر ایجاد هزینه برای رفع آن، باعث می‌شود تا تولیدات مربوطه در زمان تعیین شده به دست مشتری نرسد و نارضایتی از شرکت را به‌همراه دارد که در نهایت ممکن است به اعتبار شرکت نیز آسیب بزند.

ریسک تکنولوژیکی

هرگونه خطرات و تهدیداتی که از جانب تکنولوژی استفاده شده در شرکت وجود دارد، جزو ریسک‌های مربوط به تکنولوژی است که می‌بایست به نحو بهینه‌ای مدیریت شود. برای مثال بانکی را در نظر بگیرید که به‌دلیل وجود مسائل امنیتی، هکرها توانسته‌اند اطلاعات آن را سرقت کنند. در این حالت بانک مربوطه مشتریان خود را از دست خواهد داد یا ممکن است جریمه‌های دولتی برای آن برای عدم رعایت مسائل امنیتی در نظر گرفته شود. بنابراین ریسک‌های تکنولوژیکی یکی از مهم‌ترین ریسک‌های عملیاتی هستند که می‌بایست به ان‌ها توجه شود.

ریسک مربوط به منابع انسانی

ریسک‌های مربوط به منابع انسانی یکی دیگر از ریسک‌های عملیاتی برای شرکت‌ها محسوب می‌شوند که تاثیر زیادی در نحوه عملکرد شرکت و تولیدات مربوطه دارند. برخی از ریسک‌های مربوط به منابع انسانی شرکت‌ها شامل موارد زیر می‌شود که در ادامه با مثالی آن‌ها را شرح می‌دهیم.

ریسک مربوط به تغییر شغل کارکنان
ریسک مربوط به عدم آموزش کافی کارمندان
ریسک عدم برنامه‌ریزی مناسب برای وجود جانشین برای کارکنان

رستورانی را درنظر بگیرید که به دلایلی نرخ ترک شغل در آن بالا است. بنابراین مدیر رستوران می‌بایست همواره به فکر استخدام نیروهای جدید باشد. بنابراین رستوران موردنظر ممکن است در مواردی نتواند در بازه زمانی کوتاه افراد جدید را استخدام کند.

این موضوع باعث می‌شود تا در مواقعی که زمانی شلوغی رستوران است به دلیل نبود کارکنان کافی، خدمات‌رسانی مطلوبی به مشتریان انجام نشود. و مشتریان رضایت کافی را نداشته باشند.

یکی از ریسک‌های دیگر، مربوط به عدم آموزش کافی کارمندان است. در همین مثال با توجه به اینکه ترک شغل زیادی در این رستوران انجام می‌شود، بنابراین زمان زیادی برای آموزش نیروهای تازه‌کار صرف می‌شود و برای رسیدن افراد تازه‌وارد به مهارت افراد قبلی به زمان نیاز است. این موضوع نیز باعث می‌‌شود تا در مدت زمانی که لازم است کارکنان تازه‌کار به مهارت لازم برسند، خدمات‌رسانی مطلوبی به مشتریان صورت نگیرد.

از سویی دیگر در صورتی که مدیر رستوران جانشین مناسبی را برای کارمندان خود در زمان مرخصی درنظر نگیرد رستوران نمی‌تواند خدمات مناسبی را به مشتریان خود ارائه کند. بنابراین موضوع دیگری که ریسک عملیاتی را ایجاد می‌کند، عدم برنامه‌ریزی مناسب برای جانشینی کارکنان است که می‌بایست به آن توجه شود.

مدیریت ریسک در سازمان

مدیریت ریسک در سازمان برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات لازم را برای شناسایی و کنترل ریسک‌های موجود در سازمان مربوطه را انجام می‌دهد. ریسک‌های متنوعی از قبیل ریسک‌‌های مالی، ریسک‌های عملیاتی، ریسک‌های اعتباری و غیره برای سازمان‌ها وجود دارد. با توجه به استراتژی‌ها و اهداف تعیین‌شده، شرکت‌ها ممکن است به طرق مختلفی با ریسک‌های موجود برخورد کنند که در ادامه آن‌ها را شرح می‌‌‌دهیم.

فیلم آموزش مدیریت ریسک در فرادرس

پرهیز از ریسک: شرکت‌ها ممکن است از ریسک موردنظر پرهیز کنند و عوامل به‌وجود آورنده آن را از بین ببرند.
کاهش ریسک: اقدام دیگری که شرکت‌ها و افراد در برخورد با ریسک می‌توانند انجام دهند، کاهش ریسک مربوطه است. شرکت‌ها می‌توانند با انجام اقداماتی، احتمال وقوع رویدادهای مشکل‌زا را کاهش دهند تا به این ترتیب بتوانند ریسک را کاهش دهند.
پذیرش ریسک‌: در مواردی هم افراد و شرکت‌ها ریسک را می‌پذیرند. در این حالت دارایی‌های شرکت می‌بایست به‌گونه‌ای باشد تا بتواند اثرات ریسک مربوطه را کاهش دهد و در صورت بروز مشکلات بتواند آسیب‌های وارده را جبران کند. از سویی دیگر برای پذیرش ریسک، شرکت‌ها احتمالاتی را فرض می‌کنند تا بتوانند در صورت وقوع مشکلات مختلف، اسیب‌های مربوطه را به حداقل برسانند.

فر‌آیندها و روش های انجام مدیریت ریسک

فرآیندها و روش‌های انجام مدیریت ریسک مراحلی است که طی آن‌ها افراد می‌توانند ریسک‌های موجود در حوزه فعالیت موردنظر خود را شناسایی و ارزیابی کنند. سپس با توجه به میزان اهمیت و تاثیرگذاری ریسک‌ها منابع لازم را برای رفع یا کاهش آن‌ها در نظر بگیرند. بنابراین فرآیند مدیریت ریسک شامل مراحل زیر می‌شود که در ادامه هر کدام را شرح می‌دهیم.

شناسایی ریسک
ارزیابی ریسک
اولویت‌بندی ریسک
تحلیل ریسک
اجرای استراتژی مناسب
رصد تغییرات در ریسک‌های موجود

برای فراگیری اصول مدیریت ریسک می‌توانید از فیلم آموزش مدیریت ریسک فرادرس از لینک زیر استفاده کنید.

فیلم آموزش مدیریت ریسک فرادرس

شناسایی ریسک

شناسایی ریسک‌هایی که شرکت‌ها و پروژه‌ها برای رسیدن به اهداف خود با آن‌ها مواجه هستند، اولین گام در فرآیند تحلیل ریسک است. شناسایی ریسک عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار در فرآیند کاری پروژه را شامل می‌شود. برای این منظور افراد می‌توانند از راهکارهای متنوعی همانند تهیه و تنظیم فهرست‌های کنترل ریسک، مشورت با افراد آگاه و تحلیل اطلاعات برای شناسایی ریسک‌های موجود استفاده کنند که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

تهیه فهرستی از ریسک‌ها

تهیه فهرستی از ریسک‌ها این امکان را به افراد می‌دهد تا بتوانند با تمامی ریسک‌های احتمالی آشنا شوند. تهیه فهرستی از ریسک‌ها باعث می‌شود تا برای شناسایی خطرات موجود در راه رسیدن به اهداف پروژه‌های مربوطه دقت بیشتری شود. تهیه فهرست این امکان را به افراد می‌دهد تا بتوانند علاوه بر بالا بردن دقت در شناسایی ریسک‌های موجود، آن‌ها را با توجه به نوع ریسک موجود از قبیل ریسک مالی، ریسک مربوط به استراتژی یا دیگر ریسک‌ها دسته‌بندی کنند.

مشورت با افراد مجرب

از دیگر کارهایی که برای شناسایی ریسک‌های موجود در شرکت یا پروژه مربوطه انجام می‌شود، مشورت با افراد مجرب در شرکت یا پروژه مربوطه است. این افراد می‌توانند تهدیدهایی که در حوزه کاری خود در شرکت وجود دارد را با دقت بیشتری شناسایی کنند. بنابراین تیم‌هایی که برای شناسایی ریسک‌های موجود در شرکت تشکیل می‌شوند، می‌توانند برای تنظیم فهرست کاملی از ریسک‌های مربوط به هر حوزه، از افراد متخصص فعال در قسمت مربوطه اطلاعات لازم را کسب کنند.

تحلیل قراردادها و اسناد موجود

برخی از ریسک‌ها ممکن است در مواقعی دیده نشوند. بنابراین برای شناسایی ریسک‌های موجود در کسب و کار بهتر است قراردادها قبلی شرکت یا پروژه و دیگر اسناد مربوطه بازبینی شوند تا ریسک‌های احتمالی که در این اسناد وجود دارد، شناسایی و برای کاهش ریسک اقدامات لازم انجام شود.

ارزیابی ریسک

ارزیابی ریسک، احتمال ریسک و تاثیرات آن را بررسی می‌کند. برای شرکت‌ها و پروژه‌ها ریسک‌های زیادی ممکن است شناسایی شود. در مرحله ارزیابی ریسک هر کدام از ریسک‌های شناسایی شده بررسی می‌شوند تا احتمال وقوع آن‌ها و میزان تاثیر آن‌ها بر روی پروژه شناسایی و ارزیابی شود.

برای این منظور افراد می‌توانند از مقیاس‌های کمی و کیفی برای بررسی احتمال وقوع و میزان تاثیرات ریسک‌های مختلف در فرآیند پیشرفت پروژه استفاده کنند. برای مثال افراد می‌توانند با مقیاس‌های مربوطه میزان بزرگی و کوچکی ریسک را اندازه‌گیری کنند و ریسک‌های شناسایی‌شده را در گروه‌های ریسک‌های بالا، ریسک‌های متوسط و ریسک‌های کم دسته‌بندی کنند.

مردی در حال عبور بر روی طناب- مدیریت ریسک چیست

اولویت‌بندی ریسک

از دیگر مراحل مهم در فرآیند تحلیل ریسک، اولویت‌بندی ریسک‌ها است. برای این منظور ریسک‌های موجود از لحاظ اهمیت و میزان تاثیر بر روی پروژه و اهداف مربوطه طبقه‌بندی می‌شوند. با طبقه‌بندی ریسک‌های موجود در واقع آن‌ها را برای انجام اقدامات مربوط به کاهش ریسک اولویت‌بندی می‌کنیم.

بنابراین ریسک‌هایی که اهمیت و تاثیرگذاری بیشتری بر روی پروژه دارند، توجه و منابع بیشتری برای کنترل و کاهش آن‌ها اختصاص پیدا می‌‌کند. برای اولویت‌بندی ریسک‌ها می‌توان از نمره یا درجه‌های مختلفی برای مشخص کردن میزان اهمیت و تاثیرگذاری آن‌ها بر روی اهداف و فعالیت‌های پروژه‌ مربوطه استفاده کرد.

اولویت‌بندی ریسک‌های موجود را می‌‌توان با توجه به نوع ریسک مربوطه نیز انجام داد. برای مثال ممکن است برخی از ریسک‌ها مربوط به امور مالی، مدت زمان تحویل پروژه، اعتبار شرکت و ریسک‌های مربوط به قانون‌گذاری باشد. بنابراین با توجه به ریسک‌های متنوعی که در قسمت‌های مختلف برای پروژه مربوطه محتمل است، افراد می‌توانند آن‌ها را اولویت‌بندی کنند.

تحلیل ریسک

بعد از انجام ارزیابی‌ ریسک لازم است تا تحلیل‌هایی در زمینه ریشه‌های اصلی ریسک‌های شناسایی‌شده انجام شود. به این ترتیب افراد می‌‌توانند ریسک‌های موجود را ریشه‌یابی کنند و عوامل به‌وجود آورنده آن‌ها را بررسی کنند. این موضوع آن‌ها را قادر می‌کند تا بتوانند با توجه به شناسایی دلایل به‌وجود آمدن ریسک‌ها آن‌ها را برطرف کنند یا استراتژی‌های مناسبی را برای کاهش ریسک‌های موجود طرح‌ریزی کنند.

برنامه‌ریزی برای کاهش ریسک یکی دیگر از مواردی است که در تحلیل ریسک از آن استفاده می‌شود. زمانی که ریسک‌ها شناسایی و ارزیابی شدند، با توجه به میزان اهمیت و تاثیرگذاری‌ آن‌ها اولویت‌بندی‌های لازم انجام می‌شود. درادامه می‌بایست برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای انجام اقدامات لازم برای کاهش ریسک انجام شود. بنابراین با توجه به نوع و اهمیت ریسک ممکن است استراتژی‌های متنوعی برای رویارویی با آن‌ها اتخاذ شود.

اجرای استراتژی مناسب

اجرای استراتژی‌ مناسب برای مدیریت ریسک با توجه به ارزیابی‌های انجام شده بر روی ریسک‌ها می‌تواند به شکل‌های گوناگونی انجام شود. در این حالت شرکت مربوطه برای انجام اقدامی مناسب با توجه به شرایط موجود برنامه‌ریزی می‌کند.

نکته مهمی که در برنامه‌ریزی برای انجام اقدامات کاهش ریسک وجود دارد این است که برنامه‌ریزی‌ها می‌بایست در راستای سیاست‌ها و اهداف شرکت مربوطه انجام شود. علاوه بر این میزان هزینه موردنیاز برای انجام برنامه‌های کاهش ریسک نیز مهم است و این هزینه‌ها می‌بایست منطقی باشند و منابع لازم برای تامین ان‌ها در نظر گرفته شود.

با توجه به اهداف و فعالیت‌های پروژه ممکن است از برخی ریسک‌ها اجتناب شود. برای این منظور شرکت‌ مربوطه ممکن است برخی فعالیت‌ها را با توجه به بالا بودن ریسک مربوطه انجام ندهد. اما برخی از فعالیت‌ها وجود دارند که می‌توان ریسک آن‌ها را با استفاده از بیمه‌ پوشش داد.

در این حالت شرکت می‌تواند اقدامات مربوطه را با توجه به حمایت بیمه از ریسک مربوطه انجام دهد. در مواردی نیز سطح برخی از ریسک‌ها به‌گونه‌ای است که برای شرکت قابل تحمل است. در این‌گونه موارد شرکت با توجه به میزان ریسک‌پذیری و اهداف موردنظر برخی از ریسک‌ها را تحمل می‌کند.

رصد تغییرات در ریسک‌های موجود

زمانی که شرکت‌ها و پروژه‌ها برای کاهش ریسک اقداماتی را انجام می‌دهند، نتیجه این اقدامات می‌بایست بررسی شود. بنابراین تحلیل ریسک علاوه بر این که به ارزیابی و دسته‌بندی اولیه اطلاعات ریسک‌ها مربوط می‌شود، بررسی‌های کنترلی بعد از انجام اقدامات لازم برای کنترل ریسک را نیز شامل می‌شود.

در این مرحله، تحلیل ریسک به این گونه انجام می‌شود که برنامه‌های مربوط به کاهش ریسک و میزان اثرگذاری آن‌ها در کاهش ریسک ارزیابی می‌شوند. موضوع دیگری که اهمیت رصد تغییرات در ریسک‌‌های موجود را بیشتر می‌کند، تغییراتی است که ممکن است در ریسک‌های قبلی ایجاد شود و درجه اهمیت آن‌ها را کاهش یا افزایش دهد.

بنابراین برای اینکه بتوانیم با توجه به شرایط جدید بهترین استراتژی را برای کاهش ریسک اعمال کنیم، نیاز داریم تا به‌طور مداوم ریسک‌های شناسایی شده را در بازه‌های زمانی مشخص ارزیابی کنیم.

مدیریت ریسک در ایمنی

مدیریت ریسک در مسائل ایمنی شامل مواردی می‌شود که از خطرات و آسیب‌های احتمالی به افراد، تجهیزات و محیط کار جلوگیری می‌کند. برای انجام مدیریت ریسک در مسائل ایمنی نیز همانند انجام مدیریت ریسک در مسائل دیگر نیاز است تا مراحلی را طی کنیم که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

شناسایی خطرات

اولین گام برای مدیریت ریسک در ایمنی شناسایی عوامل خطرزا است. این عوامل با توجه به محیط‌های مختلف می‌توانند انواع گوناگونی را شامل شوند. برای مثال خطرات موجود در محیط‌های شیمیایی می‌تواند وجود گازها و مواد سمی در آن محیط باشد. یا در محیط‌های دیگر، وجود ویروس یا آلودگی‌های باکتریایی به‌عنوان ریسک‌ها و خطرات بیولوژیکی لحاظ شوند. بنابراین برای مدیریت ریسک در ایمنی در ابتدا نیاز است تا خطرات و تهدیدات موجود در محیط موردنظر را شناسایی کنیم.

انواع ارزیابی ریسک

پس از شناسایی انواع ریسک‌ها و خطرات موجود، در مرحله بعدی نیاز است تا خطرات و تهدیدات شناسایی‌شده را ارزیابی کنیم تا بتوانیم آن‌ها را از لحاظ میزان اهمیت و احتمال رویداد دسته‌بندی کنیم. برای این منظور نیز افراد می‌توانند انواع ارزیابی‌ها را برای مدیریت ریسک بهینه انجام دهند.

برای مثال ممکن است خطر ناشی از پخش ناخواسته ماده‌ای شیمیایی، بسیار پرخطر ارزیابی شود، بنابراین جلوگیری از این رویداد باید در درجه نخست اهمیت قرار داده شود. از سویی دیگر با دسته‌بندی خطرات و تهدیدات موجود می‌توانیم میزان احتمال وقوع ریسک‌های مربوطه را نیز طبقه‌بندی کنیم.

اقدامات کنترلی

پس از شناسایی و ارزیابی خطرات و تهدیدات موجود در محیط موردنظر در ادامه می‌بایست اقدامات کنترلی و پیش‌گیرانه‌ای را برای جلوگیری از خطرات یا کاهش ریسک‌‌های موجود انجام دهیم. این اقدامات شامل اجرا و پایبندی به قوانین مربوط به رعایت مسائل ایمنی در حین کار شامل استفاده از ابزارهای ایمنی همانند لباس‌ها و ابزارها ایمنی برای کارکنان و پوشش‌های محافظتی برای تجهیزات می‌شود. علاوه بر اجرا و رعایت مسائل ایمنی می‌بایست آموزش‌های لازم برای آگاه‌سازی از خطرات موجود در محیط کار و نحوه کنترل و جلوگیری از آسیب‌های مربوطه به کارکنان داده شود.

انواع ریسک‌ های ایمنی

ریسک‌های ایمنی با توجه به شرایط و حوزه‌های مختلف کاری دارای انواع زیادی هستند که در ادامه برخی از مهم‌ترین انواع ریسک‌ها ایمنی را شرح می‌دهیم.

ریسک‌های ایمنی فیزیکی: ریسک‌های مربوط به خطر لغزش، تصادف، افتادن یا هرگونه خطر دیگری که به‌طور فیزیکی امکان دارد، در این دسته از ریسک‌های ایمنی قرار می‌گیرد. برای مثال می‌توان به ریسک ناشی از سقوط اجسام یا انواع حوادث مرتبط با ابزارها و تجهیزات کاری اشاره کرد.
ریسک‌های ایمنی مواد شیمیایی: ریسک مواد شیمیایی مربوط به خطرات ناشی از مواد شیمیایی سمی است که افراد و محیط زیست را تهدید می‌کند. برای مثال می‌توان به ریسک مسموم شدن در اثر گازهای سمی شیمیایی در محیط آزمایشگاه اشاره کرد.
ریسک‌های ایمنی بیولوژیکی: ریسک‌های بیولوژیکی مربوط به خطرات ناشی از انواع باکتری، ویروس، قارچ‌ها و غیره می‌شود که ممکن است موجب بیماری در افراد شود. برای مثال می‌توان به خطر بیولوژیکی ناشی از بیماری‌های واگیردار یا غذا یا آب آلوده اشاره کرد.
ریسک‌های ایمنی اورگونومی: این دسته از ریسک‌ها در اثر استفاده از ابزارهای نامناسب یا محیط کاری غیراستاندارد ایجاد می‌شود. در این حالت ممکن است آسیب‌های مختلفی به افراد وارد شود. برای مثال می‌توان به صندلی‌های غیراستاندارد در محیط کار اشاره کرد که منجر به کمردرد می‌شود.

مثال های مدیریت ریسک

مدیریت ریسک در بخش‌های مختلفی از زندگی و کار به افراد کمک می‌کند تا بتوانند ریسک‌ها و خطرات موجود را شناسایی کنند و با ارزیابی آن‌ها اقدامات پیش‌گیرانه‌ای را اتخاذ کنند. در فهرست زیر برخی از مثال‌های مربوط به ریسک‌های موجود در زندگی، محیط کار و بازارهای مالی را مشاهده می‌کنید که در ادامه این مطلب برخی از آن‌ها را به‌طور جداگانه توضیح می‌دهیم.

برداشتن چتر در روزهای بارانی
تعمیر وسایل گرمایشی قبل از روزهای سرد زمستانی
استفاده از دستکش محافظ هنگام کار با اشیاء برنده در محل کار
مدیریت ریسک در کسب و کار
مدیریت ریسک در بازارهای مالی

مدیریت ریسک در کسب و کار

مدیریت ریسک در هر نوع کسب و کاری بدون توجه به میزان بزرگی یا کوچکی کسب و کار موردنظر، ضروری است. کسب و کارها در هر حوزه‌ای باشند با خطرات و ریسک‌های متنوعی از قبیل ریسک‌های مالی، عملیاتی، ریسک‌های مربوط به اعتبار کسب و کار و انواع دیگری از خطرات روبرو هستند که هر کدام می‌تواند آسیب‌هایی را به کسب و کار موردنظر وارد کنند.

برای به‌کارگیری مدیریت ریسک در هر کسب وکاری می‌توان مطابق با همان مراحلی که برای تحلیل و انجام مدیریت ریسک بیان کردیم، اقدامات لازم را انجام دهید. برای این منظور در ابتدا نیاز است تا ریسک‌های مربوط به کسب و کار را شناسایی کنید و پس از ارزیابی‌های لازم و دسته‌بندی از لحاظ میزان اهمیت و احتمال وقوع آن، اقدامات لازم و پیش‌گیرانه‌ای برای آن انجام دهید. در نهایت نیز می‌بایست میزان اثربخشی اقدامات انجام شده را ارزیابی کنید و نقاط ضعف آن را برطرف کنید.

کسب و کار چیست؟ – توضیح بیزنس و انواع آن به زبان ساده

فیلم آموزش مدیریت ریسک پروژه در فرادرس

مدیریت ریسک پروژه

پروژه‌های مختلفی که برای کسب و کارهای گوناگون تعریف می‌شوند، دارای اهدافی هستند که برای رسیدن به آن‌ها پروژه مربوطه می‌بایست با ریسک‌های متنوعی روبرو شود. مدیران پروژه‌هایی که قدرت بالایی در شناسایی انواع ریسک‌های موجود در کسب و کار موردنظر دارند، می‌‌توانند با پیش‌بینی ریسک‌های پروژه مربوطه اقدامات پیش‌گیرانه‌ای را جهت کاهش ریسک‌ها انجام دهند.

در مواردی نیز با ارزیابی برخی از ریسک‌ها این احتمال وجود دارد که مدیران پروژه از عملیاتی کردن آن منصرف شوند یا راهکارهای کم‌ریسک‌تری را برای انجام پروژه انتخاب کنند. بنابراین در صورتی که مقدار ریسک‌های موجود در پروژه‌ای برای مدیران آن پروژه قابل‌تحمل باشد، پروژه مربوطه اجرا می‌شود.

در زمان اجرای پروژه نیز نیاز است تا اقدامات لازم برای کاهش خطرات ریسک‌های موجود انجام شود. در این حالت پس از انجام اقدامات لازم جهت مدیریت بهینه ریسک‌های مربوطه می‌بایست میزان اثربخشی این اقدامات نیز در بازه‌های زمانی معینی ارزیابی شود و در صورت نیاز اقدامات تکمیلی دیگری جهت مدیریت ریسک‌های موردنظر انجام شود.

انواع ریسک پروژه

با توجه به نوع فعالیت پروژه و محیط‌های مربوطه، انواع ریسک‌های مختلفی ممکن است برای پروژه‌ها وجود داشته باشد. برخی از ریسک‌های متداولی که پروژه‌های مختلف با آن‌ها روبرو هستند را می‌توانید در فهرست زیر مشاهده کنید.

ریسک مربوط به عدم هدف‌گذاری درست
ریسک مربوط به عدم زمان‌بندی مناسب برای اجرای پروژه
ریسک مربوط به عدم کفایت منابع مالی ارزیابی‌شده
ریسک‌های مربوطه به مشکلاتی در مواد اولیه، نیروی انسانی و غیره
ریسک‌های خارج از شرکت همانند ریسک‌های مربوط به تغییر قوانین

مدیریت ریسک در کسب و کار الکترونیکی

بسیاری از کسب‌ و کارها امروزه به‌صورت اینترنتی اداره می‌شوند. کسب و کارهای الکترونیکی فرصت‌های مناسبی را در اختیار افراد قرار می‌دهند. این کسب و کارها همانند کسب وکارهای دیگر ریسک‌های مربوط به خود را دارند. افرادی که در حوزه کسب و کارهای الکترونیکی فعالیت می‌کنند نیاز دارند تا در ابتدا انواع ریسک‌های موجود در کسب و کارهای الکترونیک را شناسایی کنند. سپس با استفاده از استراتژی‌های مناسب نسبت به مدیریت بهینه ریسک‌های موجود اقدام کنند. در ادامه برخی از مهم‌ترین ریسک‌های موجود در کسب و کارهای الکترونیک را نام می‌بریم.

ریسک‌های مربوط به هک شدن
ریسک‌های مربوط به پرداخت‌ها و دریافت‌های الکترونیکی
ریسک‌های مربوط به حریم خصوصی افراد
ریسک‌های قوانین و مقررات
ریسک‌های مربوط به اعتبار کسب و کار آنلاین
ریسک‌های تکنولوژی
ریسک‌های زنجیره تامین

افرادی که تمایل به فعالیت در حوزه کسب و کارهای الکترونیکی دارند می‌‌‌توانند مطلب ایده کسب و کار اینترنتی برای راه اندازی کارهای آنلاین پولساز از مجله فرادرس را مطالعه کنند.

ایده کسب و کار اینترنتی برای راه اندازی کارهای آنلاین پولساز

فیلم آموزش آشنایی با پیش بینی بازارهای مالی و حباب شناسی در آن در فرادرس

مدیریت ریسک در بازارهای مالی

بازارهای مالی با توجه به اینکه امکانی را برای خرید و فروش کالا یا ابزارهای مالی ایجاد می‌کنند، همواره موردتوجه قرار دارند و افراد زیادی در این بازارهای فعالیت می‌‌‌کنند. انواع متنوعی از بازارهای مالی همانند بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس، بازار ارز دیجیتال و بازارهای دیگر وجود دارد که افراد می‌توانند سهام، کالا یا ابزارهای مالی دیگر را معامله کنند. در ادامه توضیحاتی درباره مدیریت ریسک در بازارهای مالی زیر ارائه می‌کنیم.

مدیریت ریسک در بازار سهام
مدیریت ریسک در فارکس
مدیریت ریسک در بازار رمزارزها

بازار مالی چیست؟ – توضیح انواع بازارهای مالی به زبان ساده

مدیریت ریسک در بازار سهام

مدیریت ریسک در بازار سهام روش‌هایی را شامل می‌شود که سرمایه‌گذاران و تریدرها با رعایت آن‌ها می‌توانند ریسک سرمایه‌گذاری و ترید در بازار سهام را کاهش دهند. یکی از مواردی که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری در سهام را کاهش دهد، انتخاب سهام مناسب برای سرمایه‌گذاری است که در ادامه شرح می‌دهیم.

سهام چیست و سهامدار کیست؟ — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)

کاهش ریسک با تحلیل سهام

تحلیل درست سهام نقش مهمی در کاهش ریسک سهام خریداری شده دارد. برای اینکه افراد بتوانند سهام‌های مناسبی را با ریسک کم شناسایی کنند، می‌بایست تجربه و مهارت زیادی در پیدا کردن ارزش ذاتی سهام شرکت‌ها داشته باشند. ارزش ذاتی همان ارزش واقعی سهام است. بنابراین ممکن است ارزش ذاتی سهام از ارزش بازاری آن کمتر یا بیشتر باشد.

بنابراین افرادی که می‌خواهند از بازار سهام کسب سود کنند می‌بایست سهام شرکت‌هایی را پیدا کنند که ارزش ذاتی آن‌ها بیشتر از ارزش بازاری آن‌ها باشد. به‌عبارتی دیگر زمانی که سهام‌ شرکتی در قیمت‌هایی پایین‌تر از ارزش واقعی آن خرید و فروش می‌شود، زمان مناسبی برای ورود به بازار و خرید سهام موردنظر است.

برای به‌دست آوردن ارزش واقعی سهام تحلیل‌گران می‌بایست موارد بسیاری همانند میزان سودآوری و وضعیت اقتصادی شرکت‌ مربوطه را با بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها انجام دهند. علاوه بر این وضعیت صنعت مربوطه و شرایط کلان اقتصادی نیز در تغییرات قیمت سهام تاثیرگذار است که می‌بایست در نظر گرفته شود. در نهایت تحلیل نمودار قیمت و میزان ورود و خروج سرمایه‌ می‌تواند در انتخاب نواحی مناسب برای ورود به سهام مربوطه بسیار کمک‌کننده باشد.

مدیریت ریسک در فارکس

بازار فارکس بازاری پرنوسان است که در ان ارزهای کشورهای گوناگون مبادله می‌شود. با ثبت نام در کارگزاری‌های فارکس افراد می‌توانند معاملات جفت ارزهای موردنظر را انجام دهند. برای اینکه افراد بتوانند از بازار فارکس کسب سود کنند می‌بایست ریسک‌های مربوط به این بازار را شناسایی کنند تا در ابتدا بتوانند با مدیریت و کنترل این ریسک‌ها سرمایه‌ خود را حفظ کنند.

بنابراین با توجه به اینکه حفظ سرمایه اولیه نخستین گام در فعالیت در بازارهای مالی است، بنابراین با استفاده از مدیریت ریسک بهینه تریدرها می‌‌توانند به‌تدریج مهارت خود را برای سودآوری در این بازار افزایش دهند. در ادامه به برخی از ریسک‌های موجود در فارکس و نحوه مدیریت و کنترل آن‌ها اشاره می‌کنیم.

فارکس چیست ؟ — آنچه باید برای ورود به فارکس بدانید | به زبان ساده

فیلم آموزش مدیریت حرفه ای ترید در بازار سرمایه در فرادرس

ریسک مربوط به کارگزاری‌ فارکس

اولین ریسکی که فعالان بازار فارکس با آن روبرو می‌شوند، ریسک مربوط به کارگزاری‌های فارکس است. همان‌طور که پیش‌تری نیز اشاره شد، افرادی که قصد فعالیت در بازار فارکس را دارند در ابتدا نیاز است تا کارگزاری مناسب و معتبری را برای فعالیت در این بازار انتخاب کنند.

بنابراین اولین ریسکی که برای این افراد در ابتدای ورود به این بازار وجود دارد، ریسک مربوط به انتخاب کارگزاری معتبر است. این ریسک از این جهت قابل توجه است که افراد برای فعالیت در بازار فارکس و انجام معاملات نیاز دارند تا حداقلی از سرمایه برای انجام معاملات را در حساب کارگزاری انتخابی قرار دهند.

علاوه بر این ریسک‌های مربوط به میزان پاسخگویی کارگزاری برای مشکلات احتمالی نیز نوعی دیگر از ریسک است که تریدرها نیاز دارند در ابتدا به آن توجه کنند. بنابراین قبل از ثبت‌نام در کارگزاری بهتر است، نظرات کاربران کارگزاری مربوطه را مطالعه کنند و پیشینه فعالیت‌های کارگزاری مربوطه را بررسی کنند.

مدیریت سرمایه در فارکس

پس از انتخاب کارگزاری ریسک دیگری که برای فعالیت در بازار فارکس وجود دارد، نحوه مدیریت سرمایه در فارکس است. برای این منظور افراد نیاز دارند تا تنها مقدار کمی از سرمایه‌ خود را به ترید در بازار پرنوسان فارکس اختصاص دهند. این موضوع مخصوصا برای افراد تازه‌کاری که هنوز مهارت لازم را برای انجام معاملات در این بازار کسب نکرده‌اند از اهمیت بیشتری برخوردار است.

بنابراین افراد تازه‌ کار در ابتدا بهتر است برای مدتی از حساب‌های آزمایشی پلتفرم معاملاتی کارگزاری مربوطه استفاده کنند تا با محیط این بازار اشنا شوند. افرادی که تجربه بیشتری در بازار فارکس دارند، همواره مدیریت سرمایه در فارکس را رعایت می‌‌کنند. این افراد با توجه به میزان ریسک‌پذیری و استراتژی معاملاتی انتخابی می‌توانند انواع مختلفی از مدیریت سرمایه را در معاملات خود استفاده کنند.

اما افرادی که تازه به این بازار ورود می‌کنند در ابتدا نیاز دارند تا برای مدیریت سرمایه بهتر تنها درصد کمی از سرمایه خود را در این بازار وارد کنند. علاوه بر این نیاز است تا تدابیری را برای جبران ضررهای ناشی از معاملات ناموفق در این بازار به‌کار گیرند.

فرمول مدیریت سرمایه در فارکس

برای مدیریت سرمایه در فارکس روش‌های مختلفی وجود دارد که افراد می‌توانند با توجه به استراتژی‌های معاملاتی خود از آن‌ها استفاده کنند. اما یکی از روش‌هایی که برای بسیاری از افراد قابل استفاده است و شاید بتوان از آن به‌عنوان فرمول مدیریت سرمایه در فارکس یاد کرد، نوعی از مدیریت ریسک است که بتواند ضررهای احتمالی در بازار فارکس را جبران کند.

در این فرمول در ابتدا می‌بایست میانگینی از ضررهای احتمالی معاملات ناموفق در این بازار محاسبه شود. سپس نوعی دیگر از سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی نیز در کنار ترید در بازار فارکس انتخاب می‌شود تا بتواند این ضررهای احتمالی را جبران کند. برای مثال سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت که میزان سود معینی را به‌صورت ماهانه به سرمایه‌گذار می‌‌دهند، می‌تواند یکی از این گزینه‌ها باشد.

بنابراین برای اینکه بتوانیم مدیریت سرمایه‌ بهینه‌ای در بازار فارکس انجام دهیم، با توجه به پرریسک بودن این بازار در ابتدا می‌بایست تنها درصد کمی از سرمایه اولیه را به انجام معاملات اختصاص دهیم. سپس باقی‌مانده سرمایه اولیه را در بازارهای کم‌ریسک همانند بازار اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کنیم. در این حالت در صورت عدم موفق در کسب سود از انجام معاملات، سود حاصل از سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت می‌تواند ضررهای ناشی از معاملات ناموفق در فارکس را جبران کند.

مدیریت ریسک در معاملات

یکی از فعالیت‌هایی که نیاز به مدیریت ریسک ویژه‌ای دارد، انجام معاملات در انواع بازارهای مالی است. برای اینکه افراد بتوانند از سرمایه‌های خود در انجام معاملات محافظت کنند، درآمدهای حاصل از ترید را افزایش دهند و پیشرفت‌هایی را در بازه‌های بلندمدت‌تر به‌دست آورند، نیاز دارند تا در انجام معاملات خود مدیریت ریسک داشته باشند. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه سعی می‌کنیم روش‌های متنوعی از مدیریت ریسک را در انجام معاملات شرح دهیم.

مدیریت اندازه هر معامله

یکی از موارد مهمی که در انجام معاملات باید به آن توجه شود، مقدار سرمایه‌ استفاده شده در هر معامله است. برای اینکه مدیریت ریسک بهتری در انجام معاملات داشته باشیم، می‌بایست اندازه معامله را با توجه به مقدار کل سرمایه اختصاصی برای معامله، میزان تحمل ریسک و میزان ضرر وارده در صورت عدم موفقیت در انجام معاملات تعیین کنیم.

برای مثال برخی از معامله‌گران درصد ثابتی از کل سرمایه اختصاصی برای انجام معاملات را به هر ترید اختصاص می‌دهند. این اقدام باعث می‌شود تا مدیریت ریسک بهینه‌تری را برای انجام معاملات مربوطه داشته باشند.

استفاده از حد ضرر

استفاده از حد ضرر در انجام معاملات باعث محدود شدن ضرر در هر ترید می‌شود. برای اینکه تریدرها بتوانند از انجام معاملات کسب سود کنند، نیاز دارند تا جهت حرکت قیمت در نمودار را پیش‌بینی کنند. در بسیاری موارد این امکان وجود دارد تا پیش‌بینی آن‌ها از روند حرکت قیمت درست نباشد.

در این حالت تریدرها دچار زیان می‌شوند. برای اینکه در این حالت تریدرها بتوانند میزان ضرر خود را محدود کنند از حد ضرر استفاده می‌کنند. حد ضرر نوعی سفارش است که در قیمت مشخصی تنظیم می‌شود. در این حالت با رسیدن قیمت بازار به قیمت حد ضرر، معامله به‌صورت خودکار انجام می‌شود و تریدر از بازار مربوطه خارج می‌شود. به این ترتیب تریدر تنها مقدار محدودی از سرمایه را در معامله موردنظر ضرر می‌کند.

استاپ لاس چیست ؟ — توضیح حد ضرر به زبان ساده

مدیریت نسبت ریسک به ریوارد چیست؟

مدیریت نسبت ریسک به ریوارد این امکان را برای تریدرها ایجاد می‌‌کند تا با پیش‌بینی و مشخص کردن مقدار سود و ضرر احتمالی از انجام هر معامله و با استفاده از نسبتی مناسب، مدیریت ریسک بهینه‌ای را برای انجام معاملات خود به‌کار برند. برای این منظور قبل از باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی، تریدرها می‌بایست قیمت ورود به معامله، قیمت تارگت و قیمت حد ضرر را تعیین کنند.

سپری نمادین که از علامت دلار محافظت می‌کند.

قیمت تارگت قیمتی است که تریدر انتظار دارد، سهام یا دارایی موردنظر به آن برسد و با رسیدن قیمت بازار به آن قیمت، تریدر تیک‌پروفیت می‌کند و از معامله خارج می‌شود. از سویی دیگر در هر معامله این احتمال وجود دارد که قیمت برخلاف جهت پیش‌بینی حرکت کند. در این حالت برای اینکه ضررها محدود شود، تریدرها از حد ضرر استفاده می‌کنند.

برای مدیریت ریسک به ریوارد تریدرها می‌بایست قیمت مربوط به تارگت و حد ضرر را به‌صورت بهینه‌ای انتخاب کنند. برای این منظور تریدرها می‌‌توانند نسبت ریسک به ریوارد را یک به سه بگیرند. در این حالت سود احتمالی رسیدن قیمت به تارگت سه برابر ضرر احتمالی مربوط به فعال شدن حد ضرر در معامله مربوطه است. بنابراین انتخاب نسبت‌های ریسک به ریوارد بهینه این امکان را به تریدرها می‌دهد تا بتوانند در نهایت حساب خود را پرسود کنند.

ریسک به ریوارد چیست ؟ – توضیح به زبان ساده + مثال

فیلم آموزش ارزهای دیجیتال و رمزارزها و اصول سرمایه گذاری در این بازار – مقدماتی در فرادرس

مدیریت ریسک در بازار رمزارزها

بازار ارزهای دیجیتال یکی از بازارهای مالی است که در آن رمزارز خرید و فروش می‌شود. این بازار به دلیل نوسانات زیادی که دارد و مشکلات ناشی از موانع قانونی، ریسک‌های زیادی را برای فعالان این بازار ایجاد می‌کند. از سویی دیگر با توجه به تنوع فعالیت‌هایی که در حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد، فعالان این بازار در حوزه‌های مختلف با ریسک‌های زیادی روبرو هستند. برای آشنایی با ریسک‌های موجود در بازار ارزهای دیجیتال در ادامه این مطلب حوزه‌های مختلف فعالیت در این بازار را به همراه ریسک‌های مربوطه شرح می‌دهیم.

ریسک خرید و نگهداری ارزهای دیجیتال

یکی از ریسک‌‌هایی که فعالان بازار ارزهای دیجیتال را تهدید می‌‌کند، ریسک کاهش قیمت رمزارز خریداری شده است. این موضوع با توجه به نوسانات شدیدی که ارزهای دیجیتال دارند، می‌تواند سرمایه‌گذار را با مشکلاتی از قبیل کاهش شدید سرمایه ورودی به بازار یا از دست رفتن کل سرمایه‌ روبرو کند. با توجه به اهمیت بیت کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال در ابتدا ریسک‌های ناشی از سرمایه‌گذاری بر روی بیت کوین را بررسی می‌کنیم.

سرمایه‌گذاری در بیت کوین

بیت کوین اولین ارز دیجیتال است که امکان پرداخت‌های همتا به همتا در بسترهای غیرمتمرکز را ایجاد کرد. این موضوع باعث شد تا از ابتدای پیدایش آن تاکنون توجه افراد زیادی را به خود جلب کند. رشد قابل‌توجهی که بیت کوین از زمان پیدایش خود تاکنون داشته است، تقاضا برای خرید و نگهداری این ارز دیجیتال را افزایش داده است.

این موضوع نیز باعث شده تا در گذر زمان قیمت آن در بازار کریپتو افزایش پیدا کند. اما موضوعی که برای خرید بیت کوین از اهمیت بالایی برخوردار است، زمان خرید این دارایی دیجیتال است. بررسی نمودار قیمت بیت کوین در سال‌های اخیر نشان می‌‌دهد که این ارز دیجیتال نوسانات زیادی داشته است.

اما تاکنون پس از هر دوره کاهش شدید در قیمت، دوباره توانسته قیمت‌های بالاتری را ثبت کند. بنابراین افراد زیادی به‌صورت بلندمدت بر روی بیت‌کوین سرمایه‌گذاری می‌کنند. البته توجه به این‌نکته ضروری است که هیچ تضمینی برای تکرار رفتار پیشین برای بیت کوین وجود ندارد. بنابراین افرادی که در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌بایست با مدیریت ریسک بهینه زمان‌های مناسبی را برای تیک‌پروفیت در نظر داشته باشند.

بیت کوین چیست ؟ — به زبان ساده + فیلم آموزش رایگان