رشته گردشگری | معرفی، حقوق و درآمد و بازار کار (+ فیلم آموزش رایگان)

در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشته‌های دانشگاهی مجله فرادرس، رشته گردشگری را معرفی می‌کنیم و تلاش خواهیم کرد تا در انتهای متن، یه یک دید کلی از رشته گردشگری دست پیدا کنید تا به کمک آن، شناخت بهتری از دروس و گرایش‌های این رشته و همچنین بازار کار آن‌ پیدا کنید.

رشته گردشگری مناسب چه کسانی است؟

گردشگری یکی از مهمترین صنایع خدماتی به شمار می‌آید که زمینه‌ساز توسعه پایدار و افزایش درآمدهای ارزی بسیاری از کشورها در سراسر جهان است و فرصت‌های اشتغال گوناگونی را فراهم می‌کند. گردشگری به دلیل گستردگی در مباحث نظری و تنوع در منابع مطالعاتی و وسعت دانش پایه‌ای، می‌تواند افراد مختلفی را با گرایش‌ها و علاقه‌مندی‌های گوناگون به خود جذب کند. به عنوان مثال افرادی که زمینه‌های علمی و اطلاعاتی در حوزه‌های تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، معماری، مردم‌شناسی، جامعه‌شناسی، زمین‌شناسی و... دارند، امکان کسب موفقیت بیشتری دارند.

با این حال، رشته گردشگری می‌تواند برای افراد علاقه‌مند به درک تفاوت‌ها و شناخت آن‌ها در مقیاس‌های ملی و بین المللی، جذاب و مفید باشد. هم‌چنین، این رشته برای آن دسته از افرادی مناسب است که با موضوعات سفر و برنامه‌ریزی آن، تدارک تورهای مسافرتی، آشنایی با میراث فرهنگی و صنایع دستی سروکار دارند. علاوه بر این، مجموعه خدماتی که شامل ارزش افزوده‌ برای مسافران، گردشگران و سفر آن‌ها باشد، پیرامون رشته گردشگری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

کدام دروس دوره دبیرستان در رشته گردشگری بیشتر کاربرد دارند؟

از آن‌جایی که گردشگری یک مبحث علمی میان رشته‌ای است، بسیاری از مباحث و دروس گوناگون می‌توانند زمینه‌ساز موفقیت در این رشته تحصیلی باشند. دروسی مانند تاریخ، جغرافیا، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، آشنایی با طبیعت و علوم طبیعی، زبان‌های خارجی، باستان‌شناسی، معماری، کشاورزی و ... می‌توانند زمینه‌های خوب و مطلوبی در راستای توسعه‌ مهارت‌های فردی در رشته‌های گردشگری قلمداد شوند.

هم‌چنین، اطلاعات عمومی در زمینه‌های کشورها و تاریخ ملل و فرهنگ جوامع یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای اساسی است که می‌تواند در آینده شغلی افراد در بخش گردشگری سبب تمایز فردی و توسعه برند تجاری شود.

گرایش‌های رشته گردشگری برای ادامه تحصیل چه هستند؟

رشته گردشگری در چهار مقطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با پذیرش دانشجو امکان ادامه تحصیل را به علاقه‌مندان این رشته می‌دهد. رشته گردشگری در مقطع کاردانی با گرایش «کاردانی حرفه‌ای گردشگری» این فرصت را برای علاقه‌مندان فراهم کرده است.

هم‌چنین در مقاطع کارشناسی، در گرایش «مدیریت گردشگری» نیز امکان ادامه تحصیل فراهم است و در مقطع کارشناسی ارشد، دو گرایش برای ادامه تحصیل وجود دارد که شامل «مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی» و «مدیریت جهانگردی گرایش برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی» است. در نهایت در مقطع دکتری، با گرایش «مدیریت گردشگری»، افراد می‌توانند در بالاترین مقطع به تکمیل تحصیلات خود در این رشته اهتمام ورزند.

مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته گردشگری چه هستند؟

گردشگری به دلیل میان‌رشته‌ای بودن، دروس مهم بسیاری در مقاطع مختلف دارد که به تفکیک مقاطع در زیر فهرست شده است:

کاردانی

• بازاریابی و فروش در صنعت گردشگری
•  برنامه‌ریزی و عملیات گشت‌های مسافرتی
•  تاریخ (ایران و جهان: قبل و بعد اسلام)
•  جغرافیای ایرانگردی و جهانگردی
• حسابداری
• (+) زبان خارجی
• (+) شناخت صنعت گردشگری
• (+) قوانین و مقررات جهانگردی
• فناوری اطلاعات و ارتباطات
• معماری

کارشناسی

•  شناخت روحیات ملل
• قوانین و مقررات حقوقی گردشگری
• (+) مدیریت بازاریابی و تبلیغات گردشگری
• اقتصاد گردشگری
• (+) شناخت صنعت گردشگری
• (+) زبان خارجی
• جغرافیای جهانگردی
• باستان‌شناسی
• آشنایی با موزه‌ها
• جامعه‌شناسی گردشگری
• (+) حسابداری
• (+) آمار کاربردی
• تاریخ فرهنگ و هنر
• اصول مدیریت و برنامه‌ریزی
• (+) فناوری اطلاعات

برای آشنایی با برخی مباحث مربوط به گردشگری، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود.

• (+) آموزش اصول مدیریت
• (+) خلاقیت و ایده پردازی در هنر
• (+) آموزش نظریه های جامعه شناسی ۱
• (+) آموزش گردشگری روستایی

کارشناسی ارشد (دروس مشترک)

• مدیریت بازاریابی در صنعت جهانگردی
• جغرافیای جهانگردی
• اقتصاد صنعت جهانگردی
• مبانی برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی
• مدیریت منابع انسانی در صنعت گردشگری
• سامانه‌های اطلاعاتی در صنعت گردشگری
• روش‌های کمی در صنعت جهانگردی
• مدیریت کیفیت جامع در صنعت جهانگردی
• (+) حسابداری مدیریت

کارشناسی ارشد گرایش بازاریابی

• بازاریابی بین المللی در جهانگردی
• رفتار مصرف‌کننده در جهانگردی
• سمینار در مسائل بازاریابی جهانگردی (تحقیقات بازاریابی)

کارشناسی ارشد گرایش برنامه ریزی توسعه

• برنامه‌ریزی جهانگردی در کشورهای در حال توسعه
• مدیریت استراتژیک گردشگری
• سمینار در مسائل جهانگردی پایدار

دکتری

• اقتصاد و بازاریابی گردشگری
• نقد و بررسی نظریه‌های سازمان و مدیریت در سازمان‌های گردشگری
• تجزیه و تحلیل مدل‌های کمی و کیفی در مدیریت گردشگری
• مدیریت کارآفرینی در گردشگری
• تحلیل مدیریت ساختار گردشگری کشور
• مدیریت ارتباطات در گردشگری

همچنین برای آشنایی بیشتر با این رشته، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر نیز پیشنهاد می‌شود.

• (+) فیلم آموزش بازاریابی محصولات جهانگردی
• (+) فیلم آموزش اخلاق حرفه‌‌ای در گردشگری
• (+) فیلم آموزش توسعه پایدار گردشگری
• (+) مجموعه آموزش‌های حقوق
• (+) آموزش مدیریت استراتژیک پیشرفته
• (+) آموزش مدیریت استراتژیک پروژه
• (+) آموزش بازاریابی بین المللی
• (+) آموزش مدیریت بازاریابی

فارغ التحصیل رشته گردشگری در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟

فارغ التحصیلان رشته‌های گردشگری می‌توانند در مشاغل مختلف مرتبط با مدیریت و برنامه‌ریزی اوقات فراغت گردشگران و مسافران، فعالیت داشته باشند که اهم آن به شرح زیر است:

• راهنمای گردشگری ایرانگردی و جهانگردی
• (+) راهنمای گردشگری طبیعت گردی
• راهنمای گردشگری ژئوتوریسم (زمین گردشگری)
• مدیریت فنی دفاتر خدمات مسافرتی
• صدور و فروش بلیط‌های داخلی و خارجی در دفاتر خدمات مسافرتی
• تاسیس و راه ‌اندازی دفاتر خدمات مسافرتی بند الف و ب
• تاسیس و راه اندازی اقامت گاه های بوم‌گردی
• تاسیس و راه اندازی هتل‌ها و مهمان‌پذیرها
• مسئول پذیرش و رزرواسیون اقامتگاه‌ها
• خدمات پذیرایی و تشریفات
• آموزش گردشگری در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها
• مشاوره تحصیلی و برنامه‌ریزی تخصصی
• مشاوره توسعه و بازاریابی کسب و کارهای گردشگری
• مشاوره و طراحی پروژه‌های توسعه گردشگری
• مشاوره کارآفرینی گردشگری

در ادامه برخی از فیلم‌های آموزشی مرتبط با صنعت گردشگری و کسب و کارها آورده شده‌اند:

• (+) آموزش مدیریت کسب و کارهای کوچک
• (+) آموزش فنون و مبانی مشاوره – نکته و تست کنکور ارشد – پیش ثبت نام
• (+) آموزش مدیریت کسب و کارهای الکترونیکی
• (+) مجموعه فیلم‌های آموزش مدیریت
• (+) آموزش راه اندازی کسب و کار نوپا یا استارتاپ

بازار کار رشته گردشگری به چه صورت است؟

گردشگری یکی از بزرگترین بازارهای کار و اشتغال را در سطح جهان دارد. بر اساس آخرین آمار سازمان جهانی گردشگری از هر 10 فرصت شغلی که در جهان شکل می‌گیرد، یک فرصت به گردشگری اختصاص دارد. با این حال گردشگری جزو آن دسته از صنایعی است که متغیرهای زیادی در مسیر توسعه کسب‌ و کارهای آن تاثیرگذار است.

نوسانات اقتصادی، چالش‌های سیاسی و شیوع بیماری‌های واگیر و مسائلی از این دست می‌تواند بر روی بازار کار گردشگری در سطح داخلی و خارجی تاثیرگذار باشد. با این حال به دلیل اهمیت روزافزون صنعت گردشگری در سطح جهان و درک این اهمیت از سوی کشورها، هر ساله ابعاد توسعه این صنعت فزونی می‌یابد و افراد بیشتری فرصت اشتغال در آن را کسب می‌کنند. نکته مهم در مبحث اشتغال صنعت گردشگری استفاده از فرصت‌های کارآفرینی و تاکید بر تمایز در چارچوب‌های کسب و کار است.

برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارت‌های فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارت‌های فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز می‌کنند و سبب موفقیت او در زمینه‌ها و موقعیت‌های شغلی می‌شوند. چنین مهارت‌هایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط‌های کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارت‌های نرم» از آن نام می‌برند. به همین دلیل، برای یادگیری مهارت‌های فردی، مشاهده مجموعه فیلم‌‌های آموزش توسعه مهارت فردی فرادرس پیشنهاد می‌شود که لینک آن در زیر آورده شده است.

• برای مشاهده مجموعه فیلم‌های آموزش توسعه مهارت فردی + اینجا کلیک کنید.

امکان ادامه تحصیل در رشته گردشگری در داخل ایران چگونه است؟

در داخل کشور در تمامی مقاطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری امکان ادامه تحصیل برای علاقه‌مندان و فراگیران دانش این صنعت فراهم است. در مقطع کاردانی، رشته «کاردانی حرفه‌ای گردشگری» در مراکز دانشگاهی علمی‌-کاربردی در استان‌های قزوین، یزد، تهران، هرمزگان، مازندران، تهران، خراسان رضوی و اصفهان آموزش داده می‌شود.

در مقطع کارشناسی رشته مدیریت جهانگردی (گردشگری) در دانشگاه‌های دولتی روزانه، نوبت دوم (شبانه)، پیام نور، غیرانتفاعی و مجازی دولتی به پذیرش دانشجویان و علاقه مندان در استان‌های آذربایجان شرقی، سمنان ، چهارمحال بختیاری، فارس، تهران، کردستان، گیلان، مازندران، اردبیل، یزد، کرمان، اصفهان، خراسان رضوی، گلستان، قزونی، آذربایجان غربی، مرکزی، البرز، بوشهر، ایلام، خوزستان ، زنجان، سیستان و بلوچستان، قم، کرمانشاه، کهکیلویه و بویراحمد، لرستان، همدان اقدام می‌کند.

هم‌چنین، واحدهای دانشگاهی پیام نور در سراسر کشور نیز از امکان پذیرش دانشجویان مقطع کارشناسی مدیریت جهانگردی به صورت فراگیر نیز بهره می‌برند. در مقطع کارشناسی ارشد و در دو گرایش بازاریابی جهانگردی و برنامه‌ریزی توسعه جهانگردی نیز شرایط ادامه تحصیل در داخل کشور مهیا است و این مهم از طریق شرکت در کنکور کارشناسی ارشد، کسب رتبه قابل قبول در آن و انتخاب گرایش مورد نظر صورت می‌گیرد.

گرایش‌های دوگانه مدیریت گردشگری در مقاطع کارشناسی ارشد در نوبت‌های روزانه، شبانه، پردیس، غیرانتفاعی و پیام نور آمده جذب و پذیرش دانشجویان واجد شرایط است. دانشگاه‌های تهران، پردیس فارابی قم، سمنان، علامه طباطبائی تهران، مازندران، پیام نور البرز، غیرانتفاعی علم و فرهنگ تهران، غیرانتفاعی شیخ بهایی اصفهان، غیرانتفاعی علم و هنر یزد، غیر انتفاعی بینالود مشهد، غیر انتفاعی خردگرایان مطهر مشهد، غیر انتفاعی شاندیز مشهد، غیر انتفاعی علامه قزوینی، غیرانتفاعی قشم، غیرانتفاعی مازیار (رویان نور)، دانشگاه هنر اصفهان، غیر انتفاعی غیاث الدین جمشید گرگانی آبیک، غیرانتفاعی باختر ایلام و غیر انتفاعی حکیم جرجانی گرگان رشته مدیریت گردشگری را در مقطع کارشناسی ارشد و در گرایش‌های دوگانه آن به مخاطبان عرضه می‌کنند.

امکان تحصیل در مقطع دکتری مدیریت گردشگری نیز در ایران امکان‌پذیر است و افراد پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد خود می‌توانند در کنکور دکتری شرکت کنند و پس از قبولی در آن و پذیرش در مصاحبه حضوری به ادامه تحصیل در این مقطع بپردازنند. مدیریت گردشگری در مقطع دکتری در دانشگاه‌های علامه طباطبایی تهران، غیرانتفاعی علم و فرهنگ تهران، غیر انتفاعی علم و هنر یزد به صورت روزانه، غیرانتفایع و پردیش خودگردان ارائه می‌شود.

امکان ادامه تحصیل در رشته گردشگری در خارج از کشور به چه صورت است؟

گردشگری یک صنعت فراگیر جهانی است که در بسیاری از کشورهای جهان بیشترین سرمایه‌گذاری در بخش توسعه منابع انسانی را به خود دیده است و به صورت یک مبحث علمی در بهترین دانشگاه‌های جهان در حال تدریس و آموزش است. مهم‌ترین دانشگاه‌های جهان که با ارائه رشته گردشگری امکان ادامه تحصیل در مقاطع مختلف را برای علاقه مندان فراهم می‌کنند عبارتند از:

• «دانشگاه گریفیث استرالیا» (Griffith University) که در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و در گرایش‌های کارشناسی تجارت، مدیریت مهمان‌نوازی بین المللی از طریق مصاحبه به جذب دانشجو می‌پردازد.
• «دانشگاه وست مینستر انگلستان» (University of Westminster) در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و در رشته‌های مدیریت جهانگردی و رویدادها، برنامه‌ریزی و مدیریت جهانگردی آماده پذیرش داشنجویان است. حضور در این دانشگاه نیازی به آزمون یا مصاحبه کتبی ندارد.
• «دانشگاه پلی تکنیک هنگ کنگ» (The Hong Kong Polytechnic University) که در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به جذب دانشجویان واجد شرایط می‌پردازد. داوطلبان دوره کارشناسی باید در آزمون «SAT» یا «ACT» شرکت کرده و مصاحبه انجام دهند و دانشجویان مقطع کراشناسی ارشد و دکتری علاوه بر شرکت در مصاحبه باید در آزمون کتبی (به زبان انگلیسی) نیز شرکت کنند.
• «دانشگاه کوئیزلند استرالیا» (The University of Queensland) در مقاطع کارشناسی مدیریت هتلداری و جهانگردی بین المللی و کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی، هتلداری و رویداد بدون آزمون و مصاحبه پذیرای دانشجویان است.
• «دانشگاه نیویورک ایالات متحده آمریکا» (New York University) که در مقطع کارشناسی مدیریت هتلداری و جهانگردی و کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی پذیرای دانشجویان است. جهت شرکت در دوره کارشناسی قبولی در آزمون SAT یا ACT ضروری است اما نیازی به مصاحبه نیست.
• «دانشگاه پردیو ایالات متحده آمریکا» (Purdue University) که دانشجویان رشته‌های مدیریت جهانگردی و مهمان‌نوازی را در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و از طریق آزمون SAT یا ACT و هم‌چنین قبولی در آزمون «GRE» و «GMAT» (مقطع کارشناسی ارشد و دکتری) و هم‌چنین مصاحبه حضوری مورد پذیرش قرار می‌دهد.
• «دانشگاه سوری انگلستان» (University of Surrey) نیز در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و در گرایش‌های مهمان‌نوازی و مدیریت جهانگردی بین‌المللی، حمل و نقل، رویدادهای بین‌المللی، هتلداری بین‌المللی، مدیریت استراتژیک هتلداری و بازاریابی و مدیریت استراتژیک جهانگردی دانشجویان مشتاق را از طریق مصاحبه (فقط در مقاطع تحصیلات تکمیلی) پذیرا است.
• «دانشگاه بورنموٍث انگلیس» (Bournemouth University) گرایش‌های مدیریت گردشگری، مدیریت جهانگردی و مهمان‌نوازی بین‌المللی را در مقاطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد و از طریق برگزاری آزمون شفاهی (مصاحبه) در اختیار علاقه‌مندان و دانشجویان قرار می‌دهد.
• «دانشگاه تمپل ایالات متحده آمریکا» (Temple University) که مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری را در گرایش‌های مهمان‌نوازی و جهانگردی، مدیریت مهمان‌نوازی، مدیریت تجارت با تمرکز در جهانگردی و ورزش، مدیریت اجرایی رویدادها برگزار می‌کند و دانشجویان جهت ورد به این مقاطع باید در آزمون مصاحبه آن شرکت کنند.
• «دانشگاه موناش استرالیا» (Monash University) که دوره‌های آموزش رشته گردشگری و جهانگردی را در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می‌کند و به پذیرش دانشجویان واجد شرایط از طریق آزمون مصاحبه مبادرت می‌ورزد.

توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان‌ خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید. برای شروع این مسیر می‌توانید از مجموعه فیلم‌های آموزش زبان انگلیسی فرادرس کمک بگیرید.

• برای مشاهده مجموعه فیلم‌های آموزش زبان خارجی + اینجا کلیک کنید.

دروس دانشگاهی رشته گردشگری تا چه میزان نیازهای بازار کار را مرتفع می‌کنند؟

دروسی که در مقاطع مختلف و در رشته‌های گردشگری در دانشگاه‌های ارائه می‌شوند به دلیل تنوع و گوناگونی در حوزه‌های مختلف می‌تواند آگاهی بالایی در درک چارچوب‌های بازار از سوی فراگیران و دانشجویان ایجاد کند. به عنوان مثال دروسی مانند معماری، باستان‌شناسی، حسابداری، اقتصاد، آمار کاربردی، زبان خارجی و درس‌های دیگر می‌تواند کیفیت لازم را برای دانشجویان این رشته به همراه داشته باشد.

برای آشنایی بیشتر و بهتر با سایر رشته‌های دانشگاهی روی این لینک کلیک کنید.

با این حال، از آن‌جایی که ابعاد دنیای تجارت و مطالعات به دلیل توسعه فناوری‌های ارتباطی پیشرفت کرده و گسترش یافته، ضروری است تا دانشجویان و فارغ التحصیلان این رشته با اصول و تکنیک‌های کاربردی در فناوری اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی آشنا باشند تا بیش از گذشته بتوانند در بازاریابی و اثرگذاری بازارهای هدف خود (گردشگران) موفق باشند.

نویسنده مهمان: حسین مقصودی

این مطلب توسط مدرس و عضو هیئت علمی فرادرس، «حسین مقصودی» نوشته شده است. مقصودی دانشجوی مقطع دکترای رشته مدیریت گردشگری در دانشگاه علامه طباطبایی است. وی مدرس دانشگاه و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور و پژوهشگر حوزه گردشگری است و در این حوزه، مقالاتی را به رشته تحریر درآورده است.