فرادرسدترجنت چیست؟ – پاک کننده های غیر صابونی به زبان ساده
دترجنت یا پاک‌کننده غیر صابونی همانند صابون از زنجیره بلند هیدروکربنی متصل به یک نمک تشکیل می‌شود و ساختاری «دوگانه‌دوست» (Amphiphilic) دارد یعنی از یک سر «آبدوست» (Hydrophilic) و یک سر «آب‌گریز» (Hydrophobic) تشکیل شده است. دترجنتها نیز مانند صابون‌ها در نحوه پاک کردن، عملکرد مشابهی دارند یعنی سر آبدوست در آب و سر آب‌گریز در چربی حل می‌شود. البته این دو پاک‌کننده در ساختار و برخی موارد دیگر با هم تفاوت دارند که در این مطلب بعد از این‌که یاد گرفتیم دترجنت چیست به این موارد نیز می‌پردازیم.
دترجنت چیست ؟
دترجنتها با ساختار کلی $$R-SO_3^-Na^+$$ یا $$RO-SO_3^-Na^+$$ نمکهای سدیم - به‌جای سدیم، پتاسیم نیز می‌تواند به کار رود- هستند که به یک زنجیره هیدروکربنی متصل شده‌اند. این دو ساختار به ترتیب، ساختارهای «آلکیل بنزن سولفونات» (Alkylbenzene Sulfonate) و «آلکیل سولفات» (Alkyl Sulfate) را نشان می‌دهند. در این دو ساختار یک زنجیره بلند آلکیل (R) و گروه سولفونات ($$SO_3^-$$) وجود دارد. دترجنتها مولکول‌های آمفی‌فیلیک هستند که از گروه‌های آبدوست باردار یا قطبی (سر) و در قسمت دُم، گروه‌های هیدروکربنی «چربی‌دوست» (lipophilic) تشکیل شده‌اند. بنابراین ساختار کلی یک دترجنت همانند ساختار صابون است با این تفاوت که به‌جای گروه عاملی «کربوکسیل» (Carboxyl) شامل گروه سولوفونات است.
در تصویر زیر دو ساختار متداول دترجنت یعنی آلکیل بنزن سولفونات و آلکیل سولفات را مشاهده می‌کنید.
به دلیل کاهش کشش سطحی آب توسط دترجنت، نام دیگر آن «ماده فعال در سطح» (Surfactant) یا عامل فعال‌کننده سطح است. به عبارتی دترجنت، سورفکتانت یا ترکیبی از چند سورفکتانت است که می‌تواند با حل شدن در آب سبب از بین بردن چربی از انواع سطوحی همچون پوست انسان، پارچه یا سایر اجسام شود.
دترجنت در معنای عام به ماده شوینده لباس یا ظرف اشاره دارد که در مقابل شوینده‌های دست یا سایر پاککنندهها قرارمی‌گیرد و اغلب به صورت پودر یا محلول‌های غلیظ تولید می‌شود. طبیعت دوگانه‌دوست دترجنت به مخلوط شدن ترکیب آب‌گریز - مانند روغن، گریس و غیره - با آب کمک می‌کند. دترجنتها در محلول‌های آبی و در تماس با هوا به دلیل جذب بالا و آبدوست نبودن هوا می‌توانند کف ایجاد کنند.
پاک کننده غیر صابونی چیست؟
منظور از پاک کننده غیر صابونی، همان دترجنت است که وجه تشابه آن با صابون خاصیت آبدوستی و آب‌گریزی و همچنین وجود زنجیره هیدروکربنی است. در پاک کننده غیر صابونی یا دترجنت، بخش آبدوست (قابل حل در آب) و زنجیره بخش آب‌گریز (قابل حل در چربی) به ترتیب مربوط به گرونه سولوفونات و زنجیره هیدروکربنی هستند. ازجمله مزایای پاک کننده غیر صابونی نسبت به صابون می‌توان به قدرت کف‌کنندگی بالا در آب سخت و زیست‌سازگار بودن آن اشاره کرد.
فرمول پاک کننده غیر صابونی
همان‌طور که در قسمت قبلی این مطلب اشاره شد فرمول ساختاری دترجنتها یا پاک کننده های غیر صابونی به صورت $$R-SO_3^-Na^+$$ یا $$RO-SO_3^-Na^+$$ است که در این فرمول R نشان‌دهنده زنجیره هیدروکربنی است و بخش ناقطبی یا آب‌گریز را تشکیل می‌دهد. بخش دیگر پاک‌کننده مربوط به گروه سولفونات است که بخش قطبی یا آبدوست را تشکیل می‌دهد.
مقایسه بین پاک کننده های غیر صابونی و صابونی
با وجود شباهت‌های کلی میان این دو پاک‌کننده، تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. در جدول زیر مقایسه بین دو پاک‌کننده صابونی و غیرصابونی آورده شده است.
| تفاوت پاک کننده های غیر صابونی و صابونی | |
| پاک کننده های غیر صابونی | صابون |
| شامل گروه سولفونات متصل به زنجیره هیدروکربنی | شامل گروه کربوکسیل متصل به زنجیره هیدروکربنی (نمک اسید چرب) |
| شامل خاصیت پاککنندگی در آب سخت و آب شور | عدم خاصیت پاککنندگی در آب سخت و آب شور |
| عدم تشکیل رسوب در آب سخت | تشکیل رسوب در آب سخت |
| تجزیهناپذیر (دترجنتهای شاخهدار) | تجزیه‌پذیر |
| سنتزی | مشتق گرفته از مواد طبیعی مانند روغن سبزیجات یا چربی‌های حیوانی |
| قدرت پاککنندگی بالا | قدرت پاککنندگی ضعیف |
| سرعت بالای حل‌شوندگی در آب | سرعت پایین حل‌شوندگی در آب |
معنی دترجنت چیست ؟
واژه دترجنت از یک کلمه لاتین با ریشه «Detergen» به معنای «تمیز کردن» یا «از بین بردن» گرفته شده است. بنابراین دترجنتها، پاک کننده های غیر صابونی با قدرت تمیزکنندگی در محلول‌ها هستند که در مقایسه با صابون‌ها در آب سخت به خوبی کف می‌کنند. دلیل این امر این است که سولفونات با یون کلسیم یا سایر یون‌های موجود در آب سخت پیوند تشکیل نمی‌دهد. درحالی‌که در صابون به دلیل حضور کربوکسیل این پدیده رخ می‌دهد.
انواع دترجنت ها
دترجنتها بر اساس بار الکتریکی سورفکتانت و ساختار شیمیایی به چهار دسته کلی زیر تقسیم میشوند:
- دترجنتهای آنیونی
- دترجنتهای کاتیونی
- دنرجنت‌های غیریونی
- دترجنتهای آمفوتری
دترجنت آنیونی چیست ؟
دترجنتهای آنیونی با بار الکتریکی منفی یکی از انواع دترجنتها هستند که بخش چربی‌دوست یا آب‌گریز مربوط به آلکیل بنزن و بخش آبدوست مربوط به سولفونات است. بنابراین از طریق واکنش دادن آلکیل بنزن با چربی‌ها و حل شدن سولفونات در آب، چربی‌ها از بین می‌روند.
براساس تحقیقات صورت گرفته بیش از ۶ میلیون تن از دترجنتهای آنیونی تولیدی در سال مربوط به شوینده‌های خانگی هستند. ازجمله دترجنتهای آنیونی می‌توان به «اسیدهای صفراوی» (Bile Acid) مانند «دئوکسی کولیک» (Deoxycholic Acid)، «سدیم دودسیل سولفات» (Sodium Dodecyl Sulfate) و غیره اشاره کرد. اغلب دترجنتهای آنیونی به دو دسته آلکیل شاخهدار و آلکیل خطی تقسیم میشوند.
آلکیل بنزن سولفونات‌های شاخهدار (تجزیهناپذیر)
«آلکیل بنزن سولفونات‌های شاخهدار» (Branched Alkylbenzene Sulfonates | BAS) برای اولین بار در اوایل سال ۱۹۳۰ معرفی شدند و در اواخر سال ۱۹۴۰ به طور چشمگیری توسعه پیدا کردند. به دلیل انحلالپذیری بالا و کف کردن این نوع دترجنت در مقایسه با صابون‌های سنتی و رایج، اغلب دترجنتهای آنیونی از نوع آلکیل شاخهدار برای مصارف پاککنندگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته به دلیل طویل بودن زنجیره هیدروکربنی، یکی از چالش‌های استفاده از این دترجنت، تجزیه ناپذیر بودن آن است.
در همان سال‌ها ازجمله مشکلات عمده این نوع دترجنتها، تشکیل کف‌های پایدار و گسترده در مناطق تخلیه فاضلاب‌ها - مانند دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، و مناطق ساحلی (کف‌های دریایی) - تصفیه فاضلاب و آلودگی آب‌های شرب به شمار می‌رفت. اما در سال ۱۹۶۰ با جایگزین شدن دترجنت آنیونی از نوع آلکیل خطی به‌جای دترجنت آنیونی شاخهدار بخش عمده این مشکلات برطرف شد. البته آلکیل شاخهدار در حال حاضر در کاربردهای صنعتی و «محصولات کشاورزی-شیمیایی» (Agrochemical) که تجزیه‌پذیری اهمیت ناچیزی دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آلکیل بنزن سولفونات‌های خطی (تجزیه پذیر)
«آلکیل بنزن سولفونات‌های خطی» (Liner Alkylbenzene Sulfonate | LAS) در صنعت به روش «سولفون‌سازی» (Sulfonation) یا سایر روش‌ها تولید می‌شود. واژه «خطی» به آلکین‌های واکنش‌دهنده اشاره دارد. این دسته از دترجنتهای آنیونی در مقایسه با دترجنتهای آلکیل شاخهدار بسیار سریع‌تر تجزیه میشوند و با ایجاد شرایط هوازی می‌توان این سرعت را حتی بالاتر هم برد.
در این شرایط نیمه‌عمر چیزی حدود ۱ تا ۳ محاسبه شده است و به همین دلیل این نوع دترجنت برای طبیعت ایمن‌تر و سازگارتر به حساب می‌آید. تحت شرایط بی‌هوازی دترجنت آلکیل خطی به آرامی تجزیه می‌شود یا اصلا تجزیه نخواهد شد و این امر سبب ماندگاری دترجنت با غلظت بالا در فاضلاب می‌شود. البته این موضوع هیچ جای نگرانی ندارد زیرا با وارد کردن اکسیژن به فاضلاب، دترجنت سریع تجزیه می‌شود.
دترجنت های کاتیونی
دترجنتهای کاتیونی از نظر ساختاری همانند دترجنتهای آنیونی هستند با این تفاوت که به‌جای گروه سولفونات آنیونی، سورفکتانت‌های کاتیونی با بار مثبت - آمونیوم چهارظرفیتی - بخش آبدوست دترجنت را تشکیل می‌دهند. ازجمله خاصیت‌های مهم این نوع دترجنت می‌توان به ضدباکتری بودن آن اشاره کرد. این نوع پاککنندهها در شکل‌های مختلف پودری، خمیری یا محلول‌های آبی تولید میشوند و نقش مهمی را به عنوان ترکننده، کف‌ساز و امولسیون‌کننده ایفا می‌کنند.
اما با این حال دترجنتهای کاتیونی به دلیل قدرت پاککنندگی پایین و تحریک کردن چشم و پوست از محبوبیت و کاربرد کمتری نسبت به دترجنتهای آنیونی برخودار هستند. یکی از مهم‌ترین دترجنتهای کاتیونی «ستیل تری متیل آمونیوم برمید» یا به اختصار «CTAB» است. کاربردهای این پودر سفیدرنگ در فهرست زیر آورده شده است.
- صنایع آرایشی بهداشتی (مانند انواع شامپوها و محصولات مراقبت از پوست)
- وسایل ضدعفونی‌کننده نوازد
- وسایل معاینه پزشکی
در تصویر زیر، ساختار دترجنت کاتیونی آورده شده است.
دترجنت غیر یونی
دترجنتها یا همان پاک‌کننده های غیریونی یکی دیگر از انواع دترجنتها هستند که در ساختار آن‌ها گروه‌های هیدروفیلی خنثی وجود دارد. این دسته از پاککنندهها قدرت کف‌کنندگی کمی دارند و در مقابل آب‌های سخت، محلول‌های اسیدی یا قلیایی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهند. البته لازم به ذکر است که اگر این پاک‌کننده با سایر پاککنندهها همچون پاک‌کننده آنیونی ترکیب شود قدرت کف‌سازی را به صورت چشمگیری افزایش می‌دهد. معمولا دترجنتهای غیریونی بر پایه «پلی اکسید اتیلن» یا «گلیکوزید» هستند و «توئینن» (Tween)، «تریتون» (Triton) و سری‌های «بریج» (Brij) از جمله مثال‌های رایج این گروه به شمار می‌روند. تمام ساختارهای گلیکوزیدی حاوی پیوند گلیکوزیدی هستند.
این مواد همچنین به عنوان «اتوکسیلات» یا «PEGylates» و متابولیت‌های آن‌ها «نونیل فنول» شناخته میشوند. گلیکوزید‌های حاوی قند مانند «اکتیل تیوگلوکوزید» و «مالتوزیدها» شامل گروه‌های آبدوست خنثی هستند. پاک کننده های غیر صابونی «HEGA» و «MEGA» مشابه هم هستند و در این دو پاک‌کننده گروه اصلی، الکل قندی است. این نوع دترجنتها اغلب تاریخ مصرف دارند و یکی از گران‌قیمت‌ترین دترجنتها به حساب می‌آیند.
دترجنت های آمفوتری
دترجنتهای آمفوتری یا «یون‌دوقطبی» (Zwitterionic) شامل یون‌های دوقطبی با pH معین و بار صفر خالص هستند. به این معنی که دترجنتهای آمفوتریک مانند «CHAPS» از تعداد برابر گروه‌های شیمیایی با بار ۱+ و ۱- تشکیل شده‌اند. CHAPS با فرمول $$(C_{32}H_{58}N_2O_7S)$$ از نمکهای صفراوی طبیعی مشتق گرفته شده است و می‌تواند گیرنده‌های غشایی و پروتئین‌ها را در خود حل کند.
در تصویر پایین سه ساختار از دترجنتهای آمفوتری یا یون دوقطبی به عنوان مثال آورده شده است.
عملکرد پاک کننده های غیر صابونی
نحوه عملکرد پاک کننده های غیر صابونی مشابه پاککنندههای صابونی است و طی چهار مرحله می‌تواند انواع آلودگی‌ها را از بین ببرد. در مرحله اول سطحی که بر روی آن آلودگی وجود دارد را باید با آب، تر کرد.
مرحله دوم مربوط به استفاده از پاک کننده غیر صابونی بر روی سطح تر شده جهت جذب آلودگی است. در این مرحله مولکول‌های فعال در سطح موجود در پاک کننده، در آب حل میشوند و تنش سطحی یا نیروهای بین مولکولی سطح را کاهش می‌دهند. در نتیجه آب می‌تواند به راحتی بر روی سطوح مختلف پخش شود و یا به داخل لباس‌ها نفوذ کند.
در مرحله سوم، زمانی که لباس‌ها توسط دست یا ماشین لباسشویی شسته میشوند، ذرات مربوط به چرک، چربی یا هر گونه آلودگی توسط مولکول‌های فعال در سطح شکسته و از لباس یا سطوح دیگر جدا میشوند. سپس این آلودگی‌های شکسته و جدا شده در آب ته‌نشین میشوند.
در مرحله چهارم و آخرین مرحله از فرآیند تمیز کردن پاک‌کننده غیرصابونی، آلودگی‌های جدا شده در مرحله قبل دیگر تمایلی برای قرار‌گیری دوباره روی سطوح ندارند به عبارتی ذرات آلودگی توسط مولکول‌های دترجنت محاصره میشوند. این عامل سبب خواهد شد تا ذرات کثیف و آلوده تا پایان فرآیند تمیزکاری در آب معلق بمانند.
ترکیبات دترجنت چیست ؟
دترجنتها به عنوان پاک‌کننده ترکیبات مختلفی ازجمله موارد زیر را شامل میشوند:
- سازنده‌ها (حدود ۵۰ درصد وزنی)ُ
- سورفکتانت‌ها (۱۵ درصد وزنی)
- سفیدکننده (۷ درصد وزنی)
- آنزیم‌ها (۲ درصد وزنی)
- بازدارنده‌های تشکیل رسوب
- تنظیم‌کننده‌های کف
- مواد ضدخوردگی
- مواد شفاف‌کننده
- تثبیت‌کننده‌های رنگ سطوح
- اسانس‌ها (رایحه‌ها)
- رنگ‌دانه‌ها
- پرکننده‌ها
- افزودنی‌‌‌ها
شکل های مختلف پاک کننده غیر صابونی کدامند ؟
دترجنتها یا پاککنندهها به شکل‌های مختلفی ازجمله پودر، مایع، خمیر، قرص، «کیسههای محلول در آب» (Pod) و غیره تولید میشوند. مایع و محلول دترجنت به دلیل قدرت پاککنندگی بالا به مراتب بیشتر از سایر اشکال دترجنتها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مایع دترجنت
مایع دترجنت اغلب به عنوان مایع ظرفشویی و لباسشویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا مایع دترجنت قدرت انحلالپذیری بالایی در چربی‌ها دارد و به همین خاطر قیمت آن نسبت به حالت پودری بالاتر است.
محلول دترجنت
محلول دترجنت شکل دیگری از دترجنت است که باغلظت‌های مختلفی می‌تواند ساخته شود و به دو صورت اسیدی (اسیدهای آلی و معدنی) و بازی نیز وجود دارد. دترجنت قلیایی بدون کف یکی از مهم‌ترین انواع دترجنتهای صنعتی به شمار می‌رود که در اثر ترکیب با چربی و روغن، آن‌ها را از سطح جدا می‌کند و سپس به راحتی شسته می‌شود.
خاصیت دترجنتی
منظور از خاصیت دترجنتی، خاصیت پاککنندگی آن‌ها در محلول است و این خاصیت از رفتار آبدوست و آب‌گریز دترجنتها ریشه می‌گیرد. خاصیت دتجرنتی پاک کننده‌ها، بسته به نوع بار الکتریکی و ساختارشان متفاوت است. یعنی خاصیت دترجنتی پاک کننده‌های آنیونی با کاتیونی و غیریونی یا سایر دترجنتها متفاوت است. به طور مثال خاصیت دترجنتی پاک کننده‌های آنیونی از همه بیشتر است.
آزمایش دترجنت چیست؟
برای اطمینان از عملکرد دترجنت به عنوان یک پاک‌کننده با استفاده از دستگاه‌هایی ازقبیل «ترگوتومتر» (Tergotometer) می توان آزمایش‌های زیر را تحت عنوان آزمایش دترجنت انجام داد.
- اطمینان از حذف لکه‌های ناشی از انواع ترکیبات شیمیایی
- حذف آلودگی بر اساس آزمایش‌های استاندارد آلودگی
- قدرت پاک کنندگی و/ یا توانایی از بین بردن آلودگی
- افت خواص و/یا آسیب به بافت سطوح شسته شده
- توانایی در ثابت نگهداشتن رنگ و/یا محافظت از سطوح
- تست نحوه انتقال یا تثبیت رنگ در ماشین‌های لباسشویی کوچک با استفاده از دستگاه «linitest» و/یا در ماشین لباسشویی‌های بزرگ
- قدرت ضدعفونی دترجنت
کار دترجنت چیست؟
بیشترین کاربرد دترجنتها در حوزه نظافت (پاک کردن سطوح، از بین بردن چربی‌ها، شست و شوی ظروف و لباس‌ها) برای مصارف خانگی است و از این میان، پاککنندههای ظرفشویی و لباسشویی مهم‌ترین نوع دترجنت به شمار می‌روند. البته علاوه بر این کاربرد، پاک کننده های غیر صابونی می‌توانند در زمینه‌های زیر نیز به کار بروند:
- افزودنی‌های سوختی: استفاده از دترجنتها مانع از ایجاد رسوب در «کاربراتور» (Carburetors) و اجزای انژکتور خواهد شد. در این مورد غلظت پاککنندهها حدود ppm ۳۰۰ است.
- عوامل بیولوژیکی: دترجنتها یا پاککنندهها برای جداسازی پروتئین‌های غشای داخلی سلول‌ها می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
- در خمیردندان‌ها و شامپوها: دترجنتها می‌توانند به عنوان عامل کف‌ساز در خمیردندان و پاک‌کننده چربی در شامپو مورد استفاده قرار بگیرند.
دترجنت در فاضلاب
دترجنتها با وجود قدرت پاککنندگی بالا و مزایایی که دارند اما برای اکوسیستم‌های طبیعی به عنوان یک آلاینده با خطرات جدی در نظر گرفته میشوند. درواقع با تخلیه فاضلاب یا پساب، دترجنتهای موجود در آن‌ها به محیط زیست وارد میشوند و اثر منفی بر روی عملکرد منابع آبی می‌گذارند.
بنابراین دترجنتها می‌توانند وارد خاک یا سایر منابع آبی شوند و بر روی انواع گونه‌های گیاهی و جانوری تأثیر نامطلوبی بگذارند. به عبارتی پاککنندهها می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روی اکوسیستم‌ها تأثیر نامطلوبی داشته باشند. به همین دلیل برای کنترل اثر مخرب پاککنندهها بر اکوسیستم‌ها در سال‌های اخیر تولید پاک کننده های غیر صابونی زیست سازگار به یکی از مسائل مهم در سراسر جهان تبدیل شده است. با تلاش‌های فراوان و مطالعات مختلف صورت گرفته در این زمینه، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که ایجاد شرایط هوازی در جهت تجزیه این پاککنندهها می‌تواند بسیار موثر باشد.
سوالات متداول در رابطه با دترجنت
در این بخش به سوالات رایج درباره دترجنتها یا همان پاک کننده های غیر صابونی پاسخ داده شده است.
شیمی دترجنت چیست؟
دترجنتها همان سورفکتانت‌ها یا عوامل فعال در سطح هستند که از یک سر آبدوست و آب‌گریز یا چربی‌دوست تشکیل می شوند. ساختار شیمیایی آن‌ها متشکل از یک زنجیره بلند هیدروکربنی و گروه سولفونات است. به هنگام تماس این مواد با سطوح آغشته به انواع کثیفی، آلودگی یا چربی به هنگام شست و شو با آب، سر آبدوست و آب‌گریز به ترتیب در آب و چربی حل میشوند و با تشکیل کف آلودگی‌ها را از بین می‌روند.
آیا دترجنت همان صابون است؟
خیر. دترجنتها پاک کننده های غیر صابونی هستند که مشابه صابون‌ها از یک نمک متصل (بخش آبد‌دوست) به زنجیره هیدروکربنی (بخش آب‌گریز) تشکیل شده‌اند.
تفاوت پاک کننده های غیر صابونی و صابونی در چیست؟
پاک کننده های غیر صابونی، نمکهای اسید سدیم (پتاسیم) شامل گروه سولفونات با زنجیره بلند هستند. اما صابون‌ها، نمکهای اسید چرب سدیم(پتاسیم) شامل گروه کربوکسیل با زنجیره هستند. صابون‌ها می‌توانند تجزیه شوند درحالی‌که برخی از پاک کننده های غیر صابونی مانند پاککنندههای آنیونی از نوع آلکیل شاخهدار امکان تجزیه شدن را ندارند. معمولا قدرت پاککنندگی صابون‌ها در مقایسه با پاک کننده های غیر صابونی ضعیف‌تر است.
همچنین یکی از تفاوت‌های اصلی میان این دو پاک‌کننده، نحوه عملکرد آن‌ها در آب سخت است، به گونه‌ای که پاک‌کننده غیر صابونی در آب سخت با ایجاد ترکیب‌های محلول به خوبی کف می‌کند. اما در صابون‌ها به دلیل برقرای پیوند کربوکسیلیک اسید با یون‌های کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت، رسوب ایجاد می‌شود بنابراین نمی‌توانند به خوبی در آب سخت کف کنند.
انواع دترجنت ها کدامند؟
دترجنتها بر اساس بار الکتریکی و ساختار شیمیایی به چهار دسته آنیونی، کاتیونی، غیریونی و آمفوتری یا دوقطبی تقسیم میشوند. همچنین دترجنتهای آنیونی شامل دو گروه آلکیل شاخهدار و خطی هستند.
کاربرد دترجنت چیست ؟
اغلب، دترجنتها به عنوان پاک‌کننده جهت حذف انواع آلودگی، چربی یا کثیفی از انواع سطوح یا برای شست و شوی ظرف‌ها و لباس‌ها استفاده میشوند. البته به این معنا نیست که دترجنتها صرفا به عنوان پاک کننده به کار می‌روند زیرا از دترجنتها می‌توان به عنوان افزودنی در سوخت، عوامل بیولوژیکی، عامل کف‌ساز در خمیردندان و عامل چربی‌زدا در شامپوها استفاده کرد.
مایع دترجنت بهتر است یا پودر دترجنت؟
دترجنتها اغلب به صورت پودر، مایع، کیسههای محلول در آب و قرص تولید میشوند. اما معمولا به دلیل انحلالپذیری بالا در آب، استفاده از مقدار آب کم برای شست و شو، قدرت پاک کنندگی بالا و حذف مشکلاتی همچون ریختن پودر در اطراف ماشین لباسشویی یا ظرفشویی، مایع دترجنت یا کیسههای محلول در آب بهتر هستند. از طرفی کیسههای محلول در آب قیمت بالایی دارند به همین دلیل دترجنتهای مایع به خاطر قیمت مناسب و قدرت پاککنندگی مطلوب از محبوبیت بالایی برخوردارند.
